设为首页收藏本站

僚人家园

 找回密码
 注册

QQ登录

只需一步,快速开始

点击进入授权页面

只需一步,快速开始

扫一扫,访问微社区

搜索
查看: 33291|回复: 10
打印 上一主题 下一主题

小议“ndaej”在德靖土语里的用法

[复制链接]

933

主题

9

听众

5万

积分

管理员

Rank: 15Rank: 15Rank: 15Rank: 15Rank: 15Rank: 15Rank: 15Rank: 15Rank: 15Rank: 15Rank: 15Rank: 15Rank: 15Rank: 15Rank: 15

最后登录
2020-1-10
注册时间
2002-5-6
跳转到指定楼层
楼主
发表于 2003-9-13 15:23:00 |只看该作者 |倒序浏览
前天在 勒茂 贝侬的 [Genyi]Vwndiz minjganj aeu Sawraeuz daeuj raiz. 一帖里,跟帖说明了 ndaej 的用法。不过,说过之后有一种还没有归纳清楚的感觉,于是昨天下班回家,故意用 ndaej 字与母亲进行了许多对话,她的许多反应让我意识到了ndaej用法相当复杂,使我觉得有必要简单归纳一下 ndaej 在德靖土语里的用法,希望其他土语区的贝侬对照自己的母语,看看用法上是否相同,如果有差异,不知道差异有多大,可否在跟帖里说明一下自己母语有关 ndaej 的用法。

以下是用德靖土语方案写的例句,方括号“[]”后表示与德靖土语同源但发音有系统差异的标准语词汇,如gin[gwn];括号“()”后表示与德靖土语意思相同但不同源的标准语词汇,如 nungh(daenj)。

●ndaej 的基本意义:
①得、得到   (例) Ndaej ngaenz 得到钱  Aeu ndaej song aen dennauj 得到两台电脑
②可以、能够 (例) Gin[gwn] ndaej 可以吃
A:Gaeu[gou]naemj bae gonq gaj. 我想先走了。
B:Ndaej a.                     可以啊。

◆从词序上去解析 ndaej 的用法
ndaej 本身是一个动词,在句中可以作为谓语、状语、补语用。ndaej 作为状语、补语时,在谓语前后位置的不同,可能会得出完全不同的意义。

1.ndaej + 名词 ——得、得到某种东西(在这种场合 ndaej 是谓语)
Ndaej song cien maen[maenz]. 得两千元钱
De bae Geu ndaej mehbawx ou[he] dauqmaz[dauqma]. 他去越南娶回了一个妻子(‘得到’某个人)

2.动词(谓语)+ ndaej +名词(宾语) ——得、得到、取得、(在这种场合 ndaej 是补语)
Aeu ndaej song cien maen[maenz]. 得到两千元(在此 aeu ndaej ≈ ndaej)
De bae Tenzyangz[Denzyangz] okdoenq nyaemzsei,aeu ndaej mehbaz ou[he] dauqmaz[dauqma]. 他去田阳赶歌圩对歌,娶了个老婆回来。(在此 aeu ndaej ≈ ndaej)
Vaenzgewx(Ngoenzneix) bae doengh gyaep ndaej haj aen kyaeq[gyaeq] hanq. 今天下地(干活)拾得到五个鹅蛋。
De donqdonq gin[gwn] ndaej sam tuij(vanj) kaeuj[haeux].他每餐都可以吃三碗饭。

3.ndaej + 动词 ——得以…… (在这种场合 ndaej 是状语)
Vaenzgonq[Ngoenzgonq] de ndaej bae Zingsih[Cingsih] mei? 前天她去靖西了没有(询问是否‘得以’成行)?
Ndaej gin[gwn] ndaej nungh(daenj). 有吃有穿(得以生活的意思)

4.动词 + ndaej ——可以、能够
Gin[gwn] ndaej nungh(daenj) ndaej. 可以吃可以穿
De mbaj gijlai gu(goj) maz[maz] ndaej. 他多忙都可以来。
Vaenzbyug[ngoenzcog] gaeu[gou] bae jawj[yawj] bohmeh mawz[mwngz] ndaej mei? 明天我可以去看望你父母么?

*从上面的 ndaej 的用法上去看,“通过什么样的方法,才可以正式改革壮文方案”这样的说法,用德靖土语来说,与 勒茂 贝侬的说法是一致的,即上述 ndaej 的第四个用法。

勒茂贝侬的说法如下:...cingqsik gaijgwz Fangh'an Sawcuengh doeng gvaq aen fuengfap baenzlawz coux ndaej ?

如果觉得句子太长而拗口的话,也可以改变以下状语的位置,说成:
...toeng[doeng] gvaq aen fanghfaz[fuengfap] baenzbyouq[baenzlawz],coux zingciz[cingqsik] gaijgwz aen Fanghngan Sewzuengh[Fangh'an Sawcuengh] ndaej ?

而正如 ndaej gin[gwn](吃到)和 gin[gwn] ndaej(能吃) 在德靖土语里意思截然不同一样,如果这句话说成 “baenzlawz guh cij  ndaej cingqsik gaijgwz aen Fangh'an Sawcuengh?” ,意思也就变了很多——“如何才得以正式改革壮文方案”,即上述的第三种用法。


踩过的脚印
分享到: QQ空间QQ空间 腾讯微博腾讯微博 腾讯朋友腾讯朋友 微信微信
转播转播0 分享淘帖0 分享分享0 收藏收藏0 支持支持0 反对反对0
帖子永久地址: 

僚人家园 - 论坛声明1、本主题所有言论和图片仅代表作者个人的立场,不代表本论坛管理方立场。
2、本站所有主题由该帖子作者发表,该帖子作者与僚人家园享有帖子相关版权
3、其他单位或个人使用或转载本论坛原创文章时须征得作者本人及僚人家园论坛管理员的同意
4、发帖者承担因本文发表而直接或间接导致的相关责任。僚人家园管理团队有事先不通知发帖者而删除或屏蔽本文的权利。

Gin kauj ndip naz, Gin bya ndip dah(僚人民谚:吃饭惜田,食鱼爱河)
回复

使用道具 举报

7

主题

1

听众

223

积分

石精灵

Rank: 3Rank: 3Rank: 3

最后登录
2003-9-17
注册时间
2003-7-13
沙发
发表于 2003-9-15 09:56:00 |只看该作者
呵呵,与我母语一模一样。在此之前,我一直没有注意到 ndaej gin 和 gin ndaej 之间如此明显的区别。

回复

使用道具 举报

68

主题

0

听众

9768

积分

热心贝侬

Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12

最后登录
2013-12-15
注册时间
2003-2-20
板凳
发表于 2003-9-27 15:30:00 |只看该作者
和泰语中的也是差不多一样的!

逝去的或正在逝去的东西,或许也正是在远离苦难迎来解脱吧!
回复

使用道具 举报

59

主题

3

听众

1万

积分

版主

Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12

最后登录
2018-2-8
注册时间
2004-4-2
地板
发表于 2004-10-19 07:05:00 |只看该作者
以下是引用红棉树在2003-9-13 15:23:26的发言: ... 希望其他土语区的贝侬对照自己的母语,看看用法上是否相同,如果有差异,不知道差异有多大,可否在跟帖里说明一下自己母语有关 ndaej 的用法。

....

Aeu coenz (vah) gou daeuj seih baenzneix ganngj: (Dij (gij) cih heu seih coenz (vah) gou).

●ndaej 的基本意义: ①得、得到 (例) Ndaej ngaenz 得到钱 (doxdoengz)

Aeu ndaej song aen dennauj 得到两台电脑 (doxdoengz)

②可以、能够

(例) Gin[gwn] ndaej 可以吃

Stoneman: Aen mak neix gwn ndaej. A:Gaeu[gou]naemj bae gonq gaj. 我想先走了。

Stoneman: Gou naemj byaij/bae gonq lo/a. B:Ndaej a. 可以啊。(doxdoengz)

◆从词序上去解析 ndaej 的用法 ndaej 本身是一个动词,在句中可以作为谓语、状语、补语用。ndaej 作为状语、补语时,在谓语前后位置的不同,可能会得出完全不同的意义。

1.ndaej + 名词 ——得、得到某种东西(在这种场合 ndaej 是谓语) Ndaej song cien maen[maenz]. 得两千元钱

Stoneman: Ndaej song cien maenz ngaenz. De bae Geu ndaej mehbawx ou[he] dauqmaz[dauqma]. 他去越南娶回了一个妻子(‘得到’某个人)

Stoneman: De bae Hietnamz aeu ndaej boux mehyah ma lo.

2.动词(谓语)+ ndaej +名词(宾语) ——得、得到、取得、(在这种场合 ndaej 是补语) Aeu ndaej song cien maen[maenz]. 得到两千元(在此 aeu ndaej ≈ ndaej)(doxdoengz)

De bae Tenzyangz[Denzyangz] okdoenq nyaemzsei,aeu ndaej mehbaz ou[he] dauqmaz[dauqma]. 他去田阳赶歌圩对歌,娶了个老婆回来。(在此 aeu ndaej ≈ ndaej)

Stoneman: De bae Tienzyiengz ganq go haw doiqgo, aeu ndaej boux mehyah ma. Vaenzgewx(Ngoenzneix) bae doengh gyaep ndaej haj aen kyaeq[gyaeq] hanq. 今天下地(干活)拾得到五个鹅蛋。

Stoneman: Ngoenzneix bae ndoi (guh hong) gyaep ndaej haj aen gyaeq hanq. De donqdonq gin[gwn] ndaej sam tuij(vanj) kaeuj[haeux].他每餐都可以吃三碗饭。

Stoneman: De cancan gwn ndaej sam vanj haeux.

3.ndaej + 动词 ——得以…… (在这种场合 ndaej 是状语) Vaenzgonq[Ngoenzgonq] de ndaej bae Zingsih[Cingsih] mei? 前天她去靖西了没有(询问是否‘得以’成行)?

Stoneman: Ngoenzbonz de ndaej bae Cingsae yaengz?

Ndaej gin[gwn] ndaej nungh(daenj). 有吃有穿(得以生活的意思)

Stoneman: Aeu roengzrengz guh hong cix ndaej gwn ndaej daenj.

4.动词 + ndaej ——可以、能够 Gin[gwn] ndaej nungh(daenj) ndaej. 可以吃可以穿

Stoneman: Aen mak haenx gwn ndaej (caengz naeuh); Cuengz (geu) buh neix daenj ndaej (caengz vaih).

De mbaj gijlai gu(goj) maz[maz] ndaej. 他多忙都可以来。

Stoneman: De baenzlawz ganq cungj daeuj ndaej. Vaenzbyug[ngoenzcog] gaeu[gou] bae jawj[yawj] bohmeh mawz[mwngz] ndaej mei? 明天我可以去看望你父母么?

Stoneman: Ngoenzcog gou bae yawj bohmeh mwngz ndaej hi?


回复

使用道具 举报

33

主题

1

听众

7564

积分

九头龙

Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13

最后登录
2007-9-1
注册时间
2003-12-3
5#
发表于 2004-10-19 09:31:00 |只看该作者

下面的句子很有趣

gwn ndaej=>de gwn (ndaej caengz)=他吃得了吗=他吃饱(完)了吗?(问吃饭的动作是否结束)强调ndae caengz;

ndaej gwn=>de (ndaej gwn) caengz=他得吃了吗(问吃饭的动作是否得以实现)强调gwn caengz;

那么下面的例子

de gwn ndaej song aen mak=de (gwn ndaej) song aen mak 或者 de gwn (ndaej song aen) mak;

de ndaej gwn song aen mak=(de ndaej) gwn song aen mak =de (ndaej gwn) song aen mak

慢慢体会不同的组合带来的不同的意思,接着变糊涂,然后脑袋混乱,最后我发现我差点疯掉


回复

使用道具 举报

3

主题

1

听众

4060

积分

铜鼓精灵

Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11

最后登录
2015-3-16
注册时间
2006-7-30
6#
发表于 2007-6-18 13:45:00 |只看该作者

cingqsik gaijgwz Fangh'an Sawcuengh doeng gvaq aen fuengfap baenzlawz coux ndaej ?

想要正式改革壮文方案,只要通过一个怎样的方法就可以了呢?


回复

使用道具 举报

243

主题

1

听众

2万

积分

超级版主

Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13Rank: 13

最后登录
2016-9-11
注册时间
2003-4-28
7#
发表于 2007-12-21 11:30:00 |只看该作者

刚看到僚僚无己贝侬以为此帖已经丢失而重发此帖,如下地址:http://www.rauz.net/bbs/dispbbs.asp?boardID=44&ID=27715&page=1

所以特意跟帖提提,以提醒他不要重发其他老帖子。

[此贴子已经被作者于2007-12-21 11:32:47编辑过]

窥天地之奥而达造化之极!
回复

使用道具 举报

4

主题

1

听众

3823

积分

铜鼓精灵

Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11Rank: 11

最后登录
2010-7-17
注册时间
2006-9-20
8#
发表于 2008-3-14 20:14:00 |只看该作者

其实这个词是壮语的基本词汇,虽然说各个方言区发音不太一样,但用法上却是一样的.


回复

使用道具 举报

80

主题

1

听众

5466

积分

东灵神

Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12

最后登录
2016-8-23
注册时间
2007-5-16
9#
发表于 2009-1-4 17:27:00 |只看该作者

ndaej 1 得 2 可

天等话同


我一直以为我讲的话也是壮语。可当我来到这个僚人家园后我很迷茫。我发现壮语和我所讲的天等话相差太远了。总有人要我放弃天等话学所谓的壮语。我很痛。
回复

使用道具 举报

27

主题

2

听众

7489

积分

东灵神

Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12Rank: 12

最后登录
2013-3-29
注册时间
2004-6-10
10#
发表于 2009-2-16 01:56:00 |只看该作者
QUOTE:
以下是引用Duhhenj在2004-10-19 9:31:00的发言:

下面的句子很有趣

gwn ndaej=>de gwn (ndaej caengz)=他吃得了吗=他吃饱(完)了吗?(问吃饭的动作是否结束)强调ndae caengz;

ndaej gwn=>de (ndaej gwn) caengz=他得吃了吗(问吃饭的动作是否得以实现)强调gwn caengz;

那么下面的例子

de gwn ndaej song aen mak=de (gwn ndaej) song aen mak 或者 de gwn (ndaej song aen) mak;

de ndaej gwn song aen mak=(de ndaej) gwn song aen mak =de (ndaej gwn) song aen mak

慢慢体会不同的组合带来的不同的意思,接着变糊涂,然后脑袋混乱,最后我发现我差点疯掉

de gwn ndaej song aen mak=他吃得两个果

de ndaej gwn song aen mak=他得吃两个果

不就是上面两个意思吗?何来脑袋混乱之说!


我还是那句话,地球人一生就学两种语言足矣,一种肯定就是自己的民族语,另一种应该就是英语啦!每个国家所谓的国语嘛都去掉吧,当然单民族国家国语例外。
回复

使用道具 举报

19

主题

1

听众

1119

积分

枫树精灵

Rank: 8Rank: 8Rank: 8Rank: 8Rank: 8Rank: 8Rank: 8Rank: 8

最后登录
2015-5-10
注册时间
2009-8-5
11#
发表于 2010-5-22 21:54:00 |只看该作者
我们大新经常说的一句口头禅:hwngx jaengq ndaej!久才得!

paun naun ,kin ha ,dern ma,naung yu na dang hai,naum ha lern susu 幽梦,睁眼,醒来,独坐窗台前,潸然泪下
回复

使用道具 举报

您需要登录后才可以回帖 登录 | 注册  

允许回帖同步到新浪微博  

Archiver|手机版|壮族在线    

GMT+8, 2024-4-26 10:59 , Processed in 0.155333 second(s), 45 queries .

Powered by Discuz! X2.5

© 2001-2012 Comsenz Inc.

回顶部