三
老秃马光荣其实不老,才三十出头,也不知怎么就害上了母猪癫。
据本村祖传的《杂症针方图解(手稿)》记载,“母猪癫”又名“猪癫疯”,多见于中青年,“岁发一至八九次,病期无定,轻重有别,初发者行状怪异,游走不安,言语虚妄,重者吐沫抽搐至昏迷……取母猪头产带血胎盘,裹以稻草,晾干,煲汤服,可愈……”又说“不治者,亦多及老自愈”。
Gij bagmou Lauxndoq Maj Gvanghyungz miz di daegbied, de baez fatbingh, couh louz mbanj liemx haeux gwn, byawz hawj de ndeicawq, de couh dep rwz byawz dwk, gangj it ngeih coenz “vahfangz”.
老秃马光荣的母猪癫有点特别,他一发病,就去走村串寨讨饭吃,谁给了他好处,他都会附着人家的耳朵,说上一两句“鬼话”。
Haetneix, de daiq duzma de, eu fwen raurau, diuqyaek diuqyingj louz daengz Mbanjyahmaiq aen mbanj mizmingz neix---- Mbanjrunghgwnz. Ndaw mbanj haujlai vunz rox le cungj buet daeuj, humx de youq gyang diegdakhaeux. Boux daxsauj ndeu daeddeih cauj byongh vanj duhdoem he daeuj, gouz de dangciengz gangj geij coenz “vahfangz”. Lauxndoq Maj Gvanghyungz lwgda yawj daxsauj, ciengq naeuz: “Daxsauj song aen nuq, lwenzlulu gyaeujvunz; banngoenz hawj lwg gwn, banhwnz hawj gvan lumh.” Vunzlai riu dekco, daxsauj ndaenq dwk boemz vanj deuz lo. Youh miz vunz cawx bingz bizciuj he daeuj, hawj de eu hot “fwen duzbyaj” ndeu, daeuj duenqdingh haemhhaenx duz “maxdaeg” luzhozcaij. Lauxndoq ndoet liux song gaemz laeuj, laep da gangj: “Haemhlwenz luek raen Baeuqroxdoh, angq baenz gyangloh ma doxdaz……Lauxbaeuq daezsingj gou, daj ngoenzneix hwnj, ‘fwen duzbyaj’ mbouj ndaej luenh eu. 虎踞龙盘今胜昔,天翻地覆慨而慷.Daihgya yaek geiqndei, gwnz Byalungzbuenz miz duz ngwz rieng goenq ndeu, dwg duzlungz gwnzmbwn bienq baenz……
”
这一天早晨,他带着狗,唱着山歌,手舞足蹈地游走到五公里外著名的寡妇村——陇上村。村里好多人闻讯跑来,把他围在晒坪上。一位大嫂特地给他炒了半碗花生,要求他当众说几句“鬼话”。老秃马光荣看着那位大嫂,唱道:“树上斑鸠叫咕咕,大嫂两奶圆噜噜;白天拿来哄娃崽,夜晚拿来哄丈夫……”大家哄笑起来,大嫂气得把碗给摔了。又有人给他买来一瓶啤酒,要他唱一首“雷公欢”,来断定当晚的六合彩“特码”。老秃喝了两口酒,闭起眼睛说:“昨夜梦见布洛陀,幸福好比狗拨河……老人家警告我,从今天起,‘雷公欢’是不能乱唱的。虎踞龙盘今胜昔,天翻地覆慨而慷。大家要牢记,龙盘山上有一条断尾蛇,是天上的龙变成的……”
Vunzlai sanq le, Lauxndoq Majgvanghyungz yungh buhndaw duk gyaeuj, lohgenz dwk, mbouj guenj vunzlai nyapnyuk, youh ranz dem ranz bae liemx haeux. Banringz, dah yahhmaiq ndeu cingj de gwn ceizraemxrouh, lij yungh gaennaj bang de uet hanh, itmienh uet itmienh mbouj dingz dwk cam:“Dwg duzma ni, dwg duzlungz ni, dwg duzngwz ni, gangj hau bae……” Lauxndoq caenhrengz dwk ngauz gyaeuj: “mbouj ndaej ndwet, duzrwed ranzhenz dingq ndaej nyi……” Yahmaiq dawz gaennaj venj haeuj bangxciengz bae, swnhfwngz hup dou hwnj, cienq ndang got Lauxndoq haeuj bakaek bae, fwngz ndeu mbouj dingz dwk rub aen gyaeujndoq de.
众人散去后,老秃马光荣用衬衫包头,光着膀子,不顾群众的反感,又挨家挨户去讨饭。中午,一位小寡妇请他吃汤圆,还用毛巾帮他擦汗,一边擦一边不停地问:“是狗呢,是龙呢,是蛇呢,说个明白……”老秃使劲地摇头:“不能做声,隔壁的臭虫会听见……”小寡妇把毛巾挂到墙上,顺手掩上门,回身把老秃抱在胸前,一只手不停地抚摩他的秃顶。
Duzma Lauxndoq deng gven youq baihrog, seizneix nyapsaesae youq lajroq byaij bae byaij dauq, bak heuh nguqnguq mbouj dingz.
Ndawranz cienz ok sing daengqeij laemxbyoz, lij miz gaeqboux doekdek.
“Doekdek----”ciep dwk dwg sing heuh Lauxndoq, “doekdek----galekceg!”
老秃的狗被关在门外,这时候不安地在廊檐下走来走去,嘴里发出呜呜的叫声。
屋里传出椅子倒地的声音,还有一只公鸡的惊叫声。
“独跌——”接着是老秃的怪叫声,“独跌——喀列者!”
Daengngoenz couh yaek doek bya seiz, Lauxndoq ciemhciemh singj gvaqdaeuj, caiqhix mbouj hai bak gangj vah. Youq gwnzloh dauqma, de raemxda laenengq, mbouj duenh mbouj dingz dub aengyaeuj cihgeij. Dauq daengz cunhgunghsoj, dingqnyi ndaw suenbyaek miz vunz dajsiuq gangjriu, saeqnaeq dingq, cingq dwg gij sing Vareux.
Gij singriu Vareux, cungj hawj Lauxndoq simdot yaebyaeb.
De swenj hwnjdaeuj, yienzhaeuh ndonj haeuj ndaw reih haeuxyangz bae.
太阳就要落山的时候,老秃好像渐渐地明白过来,再也不开口说一句话。在回家的路上,他流着泪,不停地捶打自己的头。回到村公所,听到菜园里有人在调笑打闹,仔细一听,正是花僚的声音。
花僚的笑声,总是让老秃的心隐隐作疼。
他叫喊起来,然后钻进了玉米地。
Gohaeuxyangz sang hamj vunz, gij duhseiq ndaem ndaw rongj haenx, heux haeuj gyang hwet gohaeuxyangz bae, lumj lwgnyez guh’unj bajlaih nei. Gij singswenj “gaemh ndai” Lauxndoq Majgvanghyungz, hwk dwk ndaw reih doiq sau mbauq ndeu buet deuz lo, vuengmuengz dwk lumz roengz aen daepcij ndeu. Duzma gamz daepcij hwnjdaeuj, dangqguh dijbauj soengq hawj bouxcawj. Lauxndoq riuhwhw, dawz de daep haeuj hoz duzma bae. Duzma gig nyapnyuk, dailix mbouj hawj daep, Lauxndoq cijndei venj de hawj gwnz gohaeuxyangz bae. De ninz youq gwnz namh, yawj aen daepcij iqet haenx deng daengngoenz ciuq dwk ronghsegseg, lwgda ciemhciemh moengzloengz…… Gaxgonq cuengq denyingj, cuengqyingj gaxgonq swnghcanj duicangj cungj fanfuk gvangjbo:“lwgmbauq lwgsau aeu roxdingh, mbouj ndaej gaglingh haeuj reihyangz!” Gyoengq lwgnyez ngeix mbouj ok, vihmaz mbouj ndaej haeuj reihyangz, cam vunzlaux, vunzlaux gangj, banhaemh ndaw reih haeuxyangz miz fangz le……
玉米棵长得比人还高,垄间种下的四季豆,缠绕在玉米的腰杆上,像个撒娇胡闹的小孩子。老秃马光荣叫喊“捉奸”的声音,吓走了里边一对青年男女,慌忙中落下一副粉红色的乳罩。狗把乳罩叼起来,当作宝贝送给主人。老秃嘿嘿笑着,把它套上狗的脖子。狗却很反感,死活不让套,老秃只好把它挂到玉米杆上。他躺在地上,望着被夕阳照亮的那只小巧玲珑的乳罩,眼睛渐渐地朦胧……以前放电影,生产队长总要在放映前反复广播:“勒保勒哨请注意,不要跑进玉米地!”小孩子们搞不明白,为什么不能进玉米地;问大人,大人说,晚上玉米地里有鬼咧……
Cigdaengz ronghndwen ciuq rongh doenghnaz, Lauxndoq cij daj ndaw reih haeuxyangz okdaeuj, gaen duzma dwk, menhmenh byaij ma ranz.
Seizneix, au Lauxndoq Maj Gvanghyungz Maj Fuzlaiz, cingq youq ndaw mbonq cuenj daihheiq, yawj yienghsiengq gaenq dingj mbouj ndaej daengz ngoenzcog lo. Lauxndoq Maj Gvanghyungz baez haeuj dou, couh gaem dawz fwngz au, cuengqsing daejngo’ngo.
Hoeng youq laeng Loz Dayangz, rogdangq gvangqrueg haenx, bang vunzsai he cingq gwn laeuj gangjgoj. Bangxbien naengh miz caet bet boux vunzbaz, gyoengqde da yawj densi, rwz cix dingq vunzsai gangjvah, seiz mbouj seiz cap song coenz, gaen bouxsai caez riu.
直到月光照亮田垌,老秃马光荣才从玉米地出来,跟着狗,慢慢地走回家。
此时,老秃马光荣的叔叔马福来,正躺在床上喘大气,看样子是挺不到明天了。老秃马光荣一进门,就拉着叔叔的手,放声大哭。
而在罗大阳家宽敞的厅堂里,一大桌男人正在喝酒聊天。一旁坐着七八个女人,她们眼睛盯着电视,耳朵却在听男人讲话,不时插嘴进来,跟着他们笑。
“Ngoenzneix Lauxndoq Majgvanghyungz youh fatbingh lo, ban yaek haemh, miz vunz dingqnyi de youq cunhgunghsoj swenjhoho.”
“De swenj gijmaz vah?”
“Swenj gaemh ndai li, ndaq lwgyoux li. Ced lauxmeh de, mbouj ndei dwenq li.”
“Neix miz maz mbouj ndei dwenq? Lwgndai, mingzmingz couh dwg duzma ma.”
Gyoengq vunzbaz baez dingq, youh riu youh ndaq.
Loz Dayangz sim diuqboebboeb.
“今天老秃马光荣又发病啦,傍晚的时候,有人听到他在村公所大喊大叫。”
“他喊了什么话?”
“喊捉奸哩,骂野崽哩。妈个肚,不好猜哩。”
“这有什么不好猜?野崽,明摆着是狗嘛。”
女人们一听,又笑又骂。
罗大阳的心,卟卟直跳。
“Sou dauqdaej saenq byawz ha? Saenq Lauxndoq roxnaeuz cwngfuj?” Daeg lwgnyez mugraengh he, naengh youh ndaw aenrum goxdangq, seizneix laeglumh cap vah, “haetneix gouj yawj densi……bang yiuh he caeuq duzlungz doxhoenx, daj gwnz bya hoenx daengz bien haij, duzlungz deng dot dwk swenjngo’ngo, gyaeuj ndaem roengz haij bae, caiqhix mbouj gamj okdaeuj lo……”
Vunzlai cungj caemrikrik caj de gangj roengzbae.
“Gijwnq couh mbouj gangj baenzlai lo.” Lwgmugraengh naeuz, “seizhaenx gou couh siengj, duzyiuh daibyauj duz rox mbin, haemhneix bak faenh cix goujcib gouj dwg duzgaeq! Hojsik gou ndaw daeh mbouj miz saek faen ngaenz......”
“你们到底信谁啊?信老秃还是信政府?”一个流着鼻涕的男孩,坐在屋角的石臼内,这时突然插话,“今早我看电视……一群鹞鹰和一条龙打架,从山上打到海边,龙被叮得嗷嗷直叫,一头钻进海底,再也不敢出来了……”
大家都静静地等他说下去。
“其他的就不多说了。”小鼻涕说,“那时我就想,鹞鹰代表会飞的动物,今晚上百分之九十九是鸡!可惜我口袋里没有一分钱……”
“Ndaw densi cungj dwg yaeuh vunz lai, yaeuh lwgnyez guhcaemz.”
“Caih sou lo.” Lwgmugraengh naeuz, caenhrengz saengq bad mug ndeu, “boep” dwk bad haeuj din ciengz bae. “Lauxndoq goj baenz di bingh ndeu, youh miz maz citgeiz ne.”
“Mbouj citgeiz? Lauxndoq baez baenzbingh, Vareux couh ndang saenz! Mwngz caemh baenz yiengh bingh he daeuj raeuz yawjyawj……”
“Hahaha!......”
“电视里都是骗人的,骗小孩玩的。”
“随你们便喽。”小鼻涕说,用力地擤了一把鼻涕,“叭”的一声甩到墙脚上。“老秃马光荣不过是生个病,又有什么稀罕呢。”
“不稀罕?老秃一生病,花僚就发抖!你也生个病来看看……”
“哈哈哈!……”
Loz Dayangz dingq dwk ngoekngoek samcib roek. Doeklang cij dingq gangj, Vareux seizneix mboujdanh dwg cunhveij gvaigi, lij dwg ngeih lauxbanj “luzhozcaij”, ranzgwnz dwg gvangonq de. Mizseiz, Vareux yawj ndei le, couh cihgeij gwnmax. Saeh haemq giuj, de baeznaengz gwnmax, Lauxndoq Majgvanghyungz couh fat bagmou, dauqcawq “laeuhmax”. Daengz doeksat, caen dwg Vareux bouhseiz dahraix.
Seizhaenx, soujgih yiengj, Loz Dayangz ok gyanghongh daeuj ciep, sad dwg Vareux, naeuz ndaw yangh miz boux fuyanghcangj he roengz mbanj daeuj gauj “samdoengz”, cingq daeuq laeuj, cuhcangj Maj Yinghyungj gaenq laemxgeiz, heuh Loz Dayangz daengz cunhgunghsoj gouqciengz. Loz Dayangz naeuz, bae mbouj ndaej, ndaw ranz miz hek. Vareux naeuz, mwngz mbouj daeuj, gou haemhneix dai dingh lo. Loz Dayangz riu naeuz, gou daeuj le mwngz engq dai. Vareux guh’unj naeuz, yienghneix mwngz daeuj be, gou couh dai baez he hawj mwngz yiuq…..
罗大阳听得莫明其妙。后来才听说,花僚现在不但是村委会计,还是个“六合彩”二老板,上家是她的前夫。有时,花僚看准了,就自己吃码。巧的是,往往她一吃码,老秃马光荣就发母猪癫,到处“透码”。而结果,倒霉的还真是她。
这时,手机响起来,罗大阳走到屋外接听,竟是花僚,说乡里有个副乡长下村来搞“三同”,正在斗酒,村长马英勇已经牺牲,叫罗大阳到村公所救场。罗大阳说,去不得,家里有客。花僚说,你不来,我今夜死定了。罗大阳笑道,我去了你更死。花僚撒娇道,那你来呗,我就死一回给你看……
“Bouxlawz ha?” Bangxbien cienzok sing vunzsai, aiq couh dwg boux fuyanghcangj haenx lo. “Mbouj daeuj couh dangqviz lube!”
Banhaemh gouj diemj buenq, baihrog cienz daeuj siusik: haemhneix ok duzgaeq; Mbanjrunghgwnz dah yahmaiq ranz Cwnz ha ga dog duzgaeq, cungq liux 8 fanh maenz! 8 fanh maenz ha lauxbiuj!
Byonghhwnz, meh meuz auq ndeu youq dingjlaeuz swenjraurau, Loz Dayangz singj gvaqdaeuj, cix roxnyinh miz di nit. Gij haemh seizhah mbanjbya neix ha!
Ranz yaek rongh, ndaw mbanj miz sam sing bauq yiengj.
“谁呀?”旁边传出男人声音,大概就是那位副乡长了。“不来就算卵喽呗!”
晚上九点半,外面传来消息:今晚出的是鸡;陇上村陈家小寡妇单挑一个鸡脚,中了8万元!8万元哪老表!……
半夜,一只老猫在楼顶嗷嗷地豪叫,罗大阳醒过来,竟感觉有些冷。这山村的夏夜呵。
天要亮时,村里响起三声礼炮。
4
Ngoenzlaeng, Loz Dayangz caeuq daxmeh bae yawj yahdaiq dauqma, ngamq haeuj dou, daxboh naeuz: “Maj Fuzlaiz dai lo, haemhcog haisang, daengzseiz mwngz gvaqbae roengz faenh laex he ba.”
Yahdaiq Loz Dayangz dwg mehnax Maj Fuzlaiz, si hwnjdaeuj, Loz Dayangz hab heuh Maj Fuzlaiz baenz aubiuj.
Maj Fuzlaiz couh dwg daxau Lauxndoq Maj Gvanghyungz. Lauxndoq Maj Gvanghyungz caeuq daxau de Maj Fuzlaiz cungj suenq dwg bonjdieg boux mizmingz, gij gojriu songde, gangj cungj gangj mbouj liux.
Maj Fuzlaiz okmingz, dwg aenvih gaemh ngwz. Dingqgangj de seizoiq youq gwnz Byalungzbuenz baiq sae, hag gvaq fapgungqsou, rox boiq ywdoj, ndaw mbanj bouxlawz deng ngwz haeb doq ndat, cungj daeuj ra de yw. De baez gaemh ngwz, lumj gaemh gaeqlwg nei, gig noix lotfwngz.
四
第二天,罗大阳和母亲去看望外婆回来,刚进门,父亲说:“马福来死了,明天晚上开丧,到时候你过去下一份礼吧。”
罗大阳的外婆是马福来的大舅妈,算起来,罗大阳该叫马福来表叔。
马福来就是老秃马光荣的老叔。老秃马光荣和他老叔马福来都算是本地的名人,关于他们,有说不完的趣事。
马福来出名是因为捕蛇。听说他年轻时上龙盘山拜师,学过蛤蟆术,会配土药,村里谁被蛇咬蜂蜇,都来找他医治。他抓起蛇来,跟抓小鸡一样,很少失手。
Ngeihcib bi gaxgonq, Lauxndoq Majgvanghyungz bae Gamjdaihnyangq laj Byalungzbuenz yaemz byahaux, deng duz ngwz laux he gyaeplaeh, itcig gyaep haeuj mbanj daeuj. Seizde, Maj Fuzlaiz cingq youq bakmbanj coih haenzdaemz, dingqnyi sing daej swenj, sikhaek buet gaenlaeng, itmienh buet itmienh swenj: “Buet vang----buet vang----”
Dingqnyi singswenj daxau, Lauxndoq Maj Gvanghyungz cienq ndang buet haeuj lohvang ndaw luengq bae. Duzngwz cienqvan mbouj lingz, lij cung baenaj. Maj Fuzlaiz ganj daengz baihlaeng de, hat sing ndeu: “Cukseng, dauqdaeuj----” Duzngwz mbat dingjbyonj he fan ndang dauq, ngangx gyaeuj dwk, caeuq Maj Fuzlaiz doxhaengz.
Maj Fuzlaiz cienq ndang couh deuz, duzngwz gaen youq baihlaeng, daeuj daengz gyang luengq gaiq dieg gvangq he.
二十年前,老秃马光荣到龙盘山下的大仰洞口钓鲇鱼,被一条大蛇追咬,一直追进村来。当时,马福来正在村口修塘坎,听到哭喊声,立即跟后追,一边追一边喊:“横跑——横跑——”
听到老叔喊声,老秃马光荣转身跑进村巷横道。蛇转弯不灵,还往前冲。马福来赶到它身后,大喊一声:“畜牲,回来——”蛇一个斤斗翻身,昂起头,与马福来对视。
马福来转身就走,蛇跟在后边,来到村中一块空地上。
Ndaw luengq gaeq linj ma raeuq, gaenq miz haujlai vunz gaem faex dawz so buet daeuj. Maj Fuzlaiz baetbaet fwngz, hawj daihgya doiqlaeng. Vunz lai gumq luenh, mbouj roxdingh aeu dai vunz. Duzngwz gaenq baeg lo, aenndang buenz baenz hongx ndeu, gyaeuj daengj cungqgyang. Maj Fuzlaiz itmienh homx duzngwz cienqgvax, itmienh duet buh, lohgenz dwk, song fwngz yaengx buh youq dangqnaj, yienghsiengq gig lumj seizneix ndaw densi Sihbanhyaz daeuq vaiz.
Vunzlai mbouj caiq oksing, bangxbien gwnz ciengz dauq miz duz gaeqmbengj ndeu “doekdek”“doekdek”dwk heuh, cingq heuh ndaej ndeidingq, sawqmwh congh ndaeng duzngwz biu ok geuz raemx he, cingqngamj nyingz dawz aen gyaeuj duzgaeq.
Duzgaeq cingq ajbak swenj“doek----”sikhaek couh doek roengz ciengz daeuj, cak yaep ndeu, mbouj caiq doenghdanh. Vunzlai raen le, dauq sup gaemz heiq ndeu, faex cix yaengx baenaj, ga cix suk dauqlaeng, cij roxdaengz daeuj aeu faenh goenglau he cungj siengjfap neix, saedcaih daiq yungyiemj lo.
村巷里鸡飞狗叫,已经有许多人拿着棍子锄头跑来。马福来摆摆手,示意大家往后退。人多屁股乱,搞不好要死人。蛇已经很累了,身子蜷成一团,头竖在中间。马福来一面围着蛇转圈,一面脱衣,光着膀子,两手把衣服举在面前,样子很像现在电视里西班牙斗牛。
众人不再出声,旁边墙头上倒有一只没阉净的公鸡“独跌”“独跌”地叫。正叫得好听,突然蛇鼻孔里射出一条水柱,堪堪射到鸡头上。
鸡正张嘴叫“独——”即刻就跌下墙来,挣扎两三下,不再动弹。众人见了,倒吸一口凉气,棍子向前伸,身子往后退,才知道要分一份功劳的想法,实在太危险了。
Maj Fuzlaiz gaemh ngwz cibgeij bi, hix siuj nyangz cungj huqdoeg neix. Cungj ngwz neix bonjdieg heuhguh “ngwzdoekdek”, hix heuh “ngwzrae”, ndang hung rieng nyox,dingjgyaeuj miz rouj, miz vunz youh heuh de “ngwzmizrouj”. De okgyaeq seiz, singheuh lumj gaeq, danghnaeuz miz vunz mbouj roxyiuj rw de heuh, de rox ndatheiq, rox fandingqdaeuj gyaep vunz. Lauxndoq Maj Gvanghyungz deng de gyaeplaeh, goekgaen aiq couh dwg gijneix.
马福来捕蛇十多年,也很少碰见这种毒品。这蛇当地叫做“独跌蛇”,也叫“公鸡蛇”,身粗尾秃,头顶有冠,有人又叫它“鸡冠蛇”。它屙蛋时,叫声如鸡,如果有人不懂事跟着叫,它会很恼怒,会翻着斤斗追人。老秃马光荣被它追咬,原因可能就在这里。
“Doekdek----”Maj fuzlaiz sawqmwh swenj hwnjdaeuj, geubuh youq baihnaj vangh bae vangh dauq.“Doekdek----galekceg!” Duzngwz dingq le, hoz daengj sam cik sang, iet linx myabmyab, fatheiq fofo. Vunzlai lij mbouj caengz yawj cingcuj gijmaz saeh, duzngwz gaenq haeb dawz geubuh mbouj cuengq, Maj Fuzlaiz hat sing he, rad yamq baenaj, song fwngz gab dawz hoz ngwz maenhfwdfwd, aenndang cix deng ngwz hongx dwk, rieng ngwz lij haenqrengz dwk mbon caekhaex de. Vunzlai ru cung hwnjbae, gaem gyaeuj beng rieng, ceiqfug duzngwz......Doeklaeng baez caengh, duzngwz neix cukcuk miz ngeihcib it gaen naek. Vunz mwnq neix mbouj ngah gwn ngwz, dawz de soengq daengz sizbinjcan, vuenh ma loz nohmou ndeu, bouxboux miz faenh, daihgya gwn dwk bak youzyamh.
“独跌——”马福来忽然叫起来,衣服在面前晃来晃去,“独跌——喀咧者!”蛇一听,脖子竖起三尺高,信子伸出,呼呼发气。众人还没看清怎么一回事,蛇已咬住衣服不放,马福来一声吼,跨步上前,两手紧紧地夹住蛇头,身子却被蛇箍住,蛇尾巴还一个劲地钻他的屁眼。众人一哄而上,抓头扯尾,把蛇制服……后来一称,这蛇足有二十一斤重。这一带人不喜食蛇肉,把它送到食品站,换回一筐肥猪肉,见者有份,大家吃了个满嘴油。
Youq swnghcanjdui, Maj Fuzlaiz cienmonz guenj raemxnaz. Ndaw naz ndaw reih goepgvej lai, yinx daeuj haujlai ngwz gwnzbya, gyoengq seyenz cungj miz di dwglau. Maj Fuzlaiz yawj raemx gaemh ngwz----youh ndaej goengfaen youh canh cienz, byawz cungj mbouj gamj miz vah. Mwngz dahoengz, mwngz daeuj sawqsawq?
Aenvih miz monz dinfwngz gaemh ngwz neix, youhcaiq rox dajdoq dem, Maj Fuzlaiz soqlaiz mbouj giet cienz yungh. Cib bi gaxgonq dingzlai seyenz lij gwn mbouj imq ne, ranz de couh miz “sam cienj it yiengj” lo; geij bi neix, de youh dwg daengx mbanj boux daih’it hwnj ranzlaeuz, boux daih’it cawx caijden……doeklaeng lij ndaej bingz guh daengx yienh lauzdung mozfan.
在生产队,马福来专门看管田水。田间地头青蛙多,引来山上不少毒蛇,社员们都有点害怕。马福来看水捕蛇——又挣工分又捞钱,谁都不敢有意见。你眼红,你来试试?
因为有了这门捕蛇手艺,加上又会做木工,马福来从不缺钱用。十年前大部份社员还饿着肚子呢,他家里就有了“三转一响”;最近几年,他又起了全村第一栋楼房,买了第一部彩电……后来还被评为全县劳动模范。
Geij bi gonq, “luzhozcaij” haeujdaengz Mbanjlozmax, Maj Fuzlaiz couh danqheiq lienzlienz, lij caux fwen daeuj gienq gyoengq bouxcoz: “Ranz yaek hoj cix hoj, guhdoj mbouj fatcaiz;ciuh bouxgeq ciengz nai, daengzcog gai gyadangq. ” “Guhdoj dangq gaeb ngwz, dangq gaeb ngwz bin dat; langh deng haeb saek mbat, mbouj sat noh cungj ndaem. ”
Dauhleix bouxboux gangj ndaej doeng, hoeng ne, goenggoeng cungj siengh sawq. Mbouj nanz luenghsiengj, nungzminz Maj Fuzlaiz doeklaeng hix loem haeujbae lo. De sien dwg cib maenz bet maenz dwk “sawq mbat he”, ciep roengzdaeuj couh geij bak geij cien dwk “buek gaem he”, seizheiq ndei seiz, hix canh gvaq haj roek fanh. Mehyah de raen gvan hingz ngaenz couh riugekgek, saw ngaenz couh ndaqgvekgvek. Hoeng mbouj guenj mehyah dwg daej dwg riu, Maj Fuzlaiz gaenq dwg sam ga loem caet congh, mbouj miz banhfap caiq dauqlaeng. Cij song bi seizgan, ndaw ranz mou vaiz bit gaeq cungj gaiq yaek gvengq, daengz seizneix gaenq baenz cienz mbanj boux ceiq gungz haenx.
前几年,“六合彩”进入罗马村,马福来就叹息不已,还编出山歌来劝诫年轻人:“家要穷来由它穷,哪个赌钱成富翁;祖辈传下一句话,卖田卖地一场空。”“赌钱实在要不得,好比攀崖捉毒蛇;若还被它咬一口,不死皮肤也变黑。”
道理个个讲得来,但是呢,个个都想发横财。不难想象,农民马福来最终也陷了进去。他先是十元八元地“试一下”,接着就几百几千地“搏一把”,运气好的时候,也赚过五六万。他老婆一见老公赢钱就笑咭咭,输钱就骂咧咧。但不管老婆是哭是笑,马福来已是三脚陷七坑,没有办法再回头。只两年时间,家里猪牛鸡鸭几乎都卖光了,到现在已成为全村最穷的人。
Ndei youq Maj Fuzlaiz miz song dah lwg youq Guengjdoeng dajgoeng, seiz mbouj seiz cix geiq ngaenz ma ranz, ndaw ranz lij miz dah lwg cod ndeu, ngamq hwnj cuhcungh. Miz baez he, Maj Fuzlaiz saedcaih mbouj miz saek faen ngaenz lo, youh simhumz nanz gaeu, couh caeg gij gobwnj caeuq coyezbwnj dahlwg bae gai. Dahlwg rox le, song fwngz goemq naj, daej dwk sing haplangh. Laeq sau neix gvaigvetgvet, boux raen boux gyaez, de baenzneix daej mbouj dingz, daengx gyok cungj mbouj andingh. Lauxndoq Maj Gvanghyungz nyaenx mbouj ndaej, buet bae gangj daxau song coenz, mbouj ngeix song vunz yied gangj yied geng, yied ceng yied yak. Maj Fuzlaiz youh nyaenq youh ndaenq, youq najbyak Lauxndoq roq liux geij aen lwggyag.
好在马福来有两个女儿在广东打工,不时会汇些钱回家,家里还有一个小女儿,刚上初中。有一次,马福来实在没有一分钱了,又技痒难耐,就偷卖了小女儿的课本和作业本。小女儿知道后,两手捂着脸,放声大哭。这小妞长得乖巧,人见人爱,她这哭个不停,害得四邻不安。老秃马光荣忍无可忍,跑去说了老叔两句,谁知两人越说越硬,越吵越凶。马福来老羞成怒,在老秃的脑门上敲了几个暴栗。
“Miz vah cix gangj, miz roek cix ok, hozbiet roengz fwngz?” Lauxndoq Maj Gvanghyungz namx in byaij daengz bakdou, loq daengx roengz, “bot” sing ndeu, gong roet he lumj duzngwz nei daj gavaq de conh okdaeuj, yienzhaeuh fwt cienqndang, vix dwk daxau ndaq: “Laux guhdoj! Laux baihgya! Mwngz dwg dungx iek siengj gwn roet na!”
“Iya----” Maj Fuzlaiz swenj daek ya, rax dawz aen rokfaex ndeu, gyaep Lauxndoq ok bakmbanj daeuj. Song vunz hopngomx diuz haenzdaemz dwk, mienh byaij mienh ceng, byaij baenz seiq haj hop.
“有话就说,有屁就放,何必动手?”老秃马光荣负痛走到门口,略作停顿,“卜”一声,一个屁像蛇一样从他裤腿里爬出来,然后一个急转身,指着老叔骂:“老赌棍!老败家!你是肚饿想吃屁呐!”
“噫呀——”马福来一声怪叫,顺手操起个木瓢,把老秃追出村口。两人绕着鱼塘,边走边吵,走了四五圈。
Bi’gvaq, Maj Fuzlaiz baenz cungj bingh geizheih ndeu: nuq foeg. Yienzbonj Maj Fuzlaiz vunz gig byom, song gyaeuj cij cix foeg lumj mehnding nei. Daengz yen yihyen genjcaz, canghyw naeuz aeu doengh soujsuz, heuh de bwh fanh haj maenz ngaenz. Maj Fuzlaiz cij miz cien lai maenz, daj liux song bingz yw siufoeg, couh ma ranz ra ywdoj yw lo. Mbouj geij nanz, bakaek inndumndum, diemjcaw dwgrengz, dahlwgdaeuz youh daiq de daengz ndawsingz aen yihyen hung he. Baezneix, canghyw gangj, sien gyau fanh maenz ngaenzap, yw ndei caez bae, daih’iek aeu sam fanh maenz.
“Sam fanh maenz?” Maj Fuzlaiz swenj naeuz, “vaiqdi, ma ranz!”
Dahlwg euq mbouj gvaq boh, cijnaengz dingq canghyw gienq, hai liux cien lai maenz ngaenz yw.
去年,马福来患上一种怪病:乳头肿。本来马福来人很瘦,两只乳头却肿得像哺乳的女人。到县医院检查,医生说要动手术,叫他准备一万五块钱。马福来只有一千多元,吊了两针消肿药水,便回家找土药医治。没多久,胸口隐隐作痛,呼吸困难,大女儿又带他到省城一家大医院。这一次,医生说,先交一万元押金吧,治好为止,大概就三万元。
“三万元?”马福来喊道,“快点,回家!”
女儿拗不过父亲,只好根据医生建议,开了一千多元钱的药。
Yaek dai seiz, Maj Fuzlaiz doiq mehyah gangj: “Nuengx ho, beix doiq mbouj hwnq mwngz caeuq gyoengq lwg……beix gwn ywdoeg lo……” Youh gaem dawz fwngz Lauxndoq Maj Gvanghyungz, daengq naeuz:
“Gvanghyungz ha, luzhozcaij couh dwg ywdoeg, dwg ngwzdoekdet, mwngz ciengeiz, ciengeiz gaejlaeg bae bungq de!......Vareux yienzbonj dwg dah sau ndei he……
“Au, gou soengq mwngz bae yihyen!”
“Bae mbouj gib lo……yihyen……bang vunz daenj buhhau haenx……sim ndaem baenz mijcauq……”
Aenvih coenz vah neix, Lauxndoq gvaqlaeng caiq mbouj daenj buhhau.
临死时,马福来对老婆说:“妹呀,哥对不住你和女儿们……哥吃了毒药……”又握住老秃马光荣的手叮嘱:
“光荣啊,六合彩就是毒药,是独跌蛇,你千祈,千祈莫要去碰它!……花僚本来是个好女人……”
“叔,我送你去医院!”
“来不及了……医院……那些穿白衣服的……心黑如锅灰……”
因为后面这句话,老秃从此不再穿白衣服。
5
Ngoenzlaeng bancaeuz, Loz Dayangz bae Ranzmax hwnjyieng, cingq fungz baih naenghlaeng dwklaeuj doeg cukfaenz, cih’uhcejyej sat le, youh guh fwendanq. Bakdou gyanghongh diep miz fouq doiq ndeu, baez yawj couh rox dwg Lauxndoq Maj Gvanghyungz sij:
长别暗销魂可叹春光随水去
沉疴难脱体那堪暑气逼人来
Gyanghongh dap aen diengz ndeu, ndawde gyonggyong lazlaz, caet bet boux dauhgoeng youh ciengq youh diuq; lingh mbiengj he miz hog diengzmou ndeu, caeux couh mbouj ciengx mou lo, ndaw diengzmou miz song boux canghloxlex, boux ndwn boux naengh, boux naengh boq hwnj mbwn,
boux ndwn boq coh deih , mizseiz boiqhob dauhgoeng ciengq ging, mizseiz youh gagboq Go Haujhan. Loz Dayangz roxnyinh rwz rungz liux lo.
五
次日傍晚,罗大阳去马家上香,正好碰上外家人在奠酒读祭文,之乎者也之后,又大唱哀歌。院门口贴有一副对联,一望便知是出自老秃马光荣的手笔:
长别暗销魂可叹春光随水去
沉疴难脱体那堪暑气逼人来
院子里用帆布搭了一个棚,里边锣鼓喧天,七八个道公又唱又跳;另一头有一间猪栏,早就不养猪了,猪栏里边两个唢呐手一坐一站,站的对天吹,坐的对人吹,时而配合道公唱经,时而合奏《好汉歌》。罗大阳感觉耳朵快失灵了。
Ndaw rogdangq, sing fwen baih naenghlaeng ngamq doeksat, sing daej vunzbaz sikhaek yiengj baenz benq. Maj Fuzlaiz mbouj miz lwgsai, ciuq fungsug, haisang seiz, youz ndaw gyahoh daeg lwgsai ceiq hung ndeu oknaj guh “lwgdaeuz”.
Lauxndoq Maj Gvanghyungz gvih youq henz guencaiz, gwnz gyaeuj goeb aen mauhduk he, gangjmingz de couh dwg “lwgdaeuz”. Duz madaeg hung ndeu bomq youq bien ndang de.
Duz ma neix, gaen singq bouxcawj, gaxgonq heuh “Maxguk”, gvaqlaeng youh gaij guh “Maxgimgang”. De daengx ndang bwn henj, youh hung youh sang, caen miz di lumj gimgang nei vifung, hoeng gemjlajda haemq foeg, yienghsiengq lumjnaeuz ciengzseiz lae raemxda.
堂屋里,外家人的歌声一落,女人们的哭声即刻响成一片。马福来没有男崽,按风俗,丧事期间,由家族内一位年纪最大的儿辈出面做“大崽”。
老秃马光荣跪在棺材边,头上罩着一顶竹帽,表示他就是“大崽”。在他的身边,趴着一只大公狗。
这只狗,随主人姓,以前叫“马虎”,后来又改为“马金刚”。它全身毛黄,个子高大,很有点金刚的威武,只是眼袋太大,像经常流泪的样子。
Loz Dayangz hwnjyieng sat, youh bae roengzlaex. Ciuq laeh, laeujhau roengz daengz sam hajcib maenz couh ndaej lo, hoeng Loz Dayangz aeunaj, baez okfwngz couh dwg 200 maenz. Bouxdawzsoq naeuz: “Hauj, cuz nij--- bubu ganghswngh, swgi fazcaiz! ” Dawz cek bouh fan daengz yieb “ganbu caencik”, geiq roengz mingzcoh、ngaenzlaex. Loz Dayangz yawjraen: Hoz Bonjgangj----couh dwg cunveij gvaigi Vareux----ngaenzlaex 100 maenz, haexhau 20 gaen; baihlaj Hoz Bonjgangh, dwg Yenj Siujvuj: ngaenzlaex 10 maenz.
Bouxdawzsoq lwnh Loz Dayangz, Yenj Siujvuj dwg fuyanghcangj, cienmonz roengz mbanj daeuj gauj “samdoengz seiqmaij”……
Song boux meh’ij haeuj ndaw rug daeuj, beng Loz Dayangz gvaq henz bae: “Dayangz ha, mwngz gienqgienq Lauxndoq, heuh de daenj buhhauq……”
罗大阳上香毕,又去下礼。照例,白酒下它三五十元就过得去了,但罗大阳要面子,一出手就是200元。管账人说:“好,祝你——步步高升!四季发财!”
将账簿翻到“干部亲戚”一页,记下名字、金额。罗大阳看到:何本康——就是村委会计花僚——礼金100元,白米20斤;何本康的下面,是阮小武:礼金10元。
管账人告诉罗大阳,阮小武是副乡长,专门下村来搞“三同四爱”的……
两个小阿妈走进屋子,把罗大阳扯到一边:“大阳啊,你劝劝老秃,叫他穿上孝服……”
Vah caengz sat, Lauxndoq Maj Gvanghyungz yamq haeuj rug, caeuq Loz Dayangz gaemfwngz doxcam. De buh ndaem vaq ndaem, cij gyaeb diuz saihauq ndeu youq gyang hwet, yienghsiengq dauq lumj boux canghgienz nei.
Loz Dayangz naeuz, laux doengzhag, mwngz dwg lwgdaeuz, baenzlawz mbouj daenj buhhauq ne. Lauxndoq riu naeuz, gij baengzhau doj de, nanwtnwt ndangjndatndat, hwngq yaek dai bae. Song boux meh’ij ndaq naeuz: hwngq gaiq ced meh mwngz! Mwngz raen boux lwgdaeuz lawz mbouj daenj buhhau? Daxbaenh Goengnax Gamjsien gaenq fatheiq lo, yaep mwngz cix raen dai!......
话未完,老秃马光荣走进账房,与罗大阳握手寒暄。他黑衣黑裤,只在腰间扎了一条白孝带,样子倒像个拳师。
罗大阳说,老同学,你是“大崽”,怎么不穿孝服呢。老秃笑道,那种土白布,又厚又硬,热得死人。两个小阿妈骂道:热你妈个巴!你见哪个大崽不穿白衣?刚才敢仙老舅发气了,等下有得你死!……
Miz vunz youq bakdou heuh: “Lwgdaeuz, lwgdaeuz! Dawz najling!”
Lauxndoq Maj Gvanghyungz buet okbae, yaep he youh buet ma, “Dayangz, mwngz bae gwncaeuz gonq, gou ndaej hoengq caiq caeuq mwngz gangj.”
Cingqngamj miz vunz daeuj heuh gwncaeuz, daiq Loz Dayangz daengz ranz cunhcangj Maj Yinghyungj, anbaiz de naengh haeuj daiz “hekndei”. “Hekndei” couh dwg hek naenghlaeng caeuq gij vunz miznaj haenx, ciudaih aeu ceiq ndei.
Ndaw gyanghongh daeng ronghsagsag, itgungh baij miz seiq daiz “hekndei”.
有人在门口叫:“大崽,大崽!捧灵牌!”
老秃马光荣跑出去,一会儿又跑回来,“大阳,你去吃饭先,我得空再和你讲。”
正好有人叫吃饭,把罗大阳带到村长马英勇家,安排他坐到“上客”席。“上客”就是外家和那些有脸面的人,招待规格最高。
院子里灯亮堂堂,共摆了四桌“上客”。
Ngamq roengznaengh, couh mbouj duenh miz vunz daeuj gingq laeuj. Bonjdeih gwn laeuj miz cungj sibsug he, couh dwg yungh siggeng doxguenq, mwngz guenq gou gou guenq mwngz, byawz cungj gaej siengj noix gwn. Baenzneix gwn laeuj, yawjdaeuj mbouj hob veiswngh, hoeng laeuj naengz siudoeg, wnggai mbouj miz ma daih vwndiz.
Youh miz vunz daeuj beng Loz Dayangz, cig beng haeuj ndaw dingdangq bae. Laxlawz ndaw neix youh miz daiz “hekndei” ndeu, dwg bang cunhgan he, cunhcangj Maj Yinghyungj、gvaigi Vareux cungj ndwn hwnjdaeuj nyiengh naengh. Vareux hix suenq dwg baih naenghlaeng, dwg dahlan Goengnax Gamjsien.
刚落座,就有人不停地来敬酒。这一带喝酒有个习俗,就是拿汤匙互喂,你喂我我喂你,谁也别想少喝。这种喝法,看上去不符合卫生,但酒精能消毒,问题应该不大。
有人又来扯罗大阳,一直扯进堂屋。原来这屋里边又有一桌“上客”,是一帮村干部,村长马英勇、会计花僚都站起来让座。花僚也算是外家人,是敢仙老舅的侄女。
Cunhcangj Maj Yinghyungj fwngz vix boux hauxseng naengh henz ndang Vareux haenx, doiq Loz Dayangz gangj: “Neix dwg Yenj yanghcangj raeuz, Yenj Siujvuj dungzci.” Loz Dayangz guhmuengz daek geng laeuj he ndenq gvaqbae.
Fuyanghcangj Yenj Siujvuj ndaejdaengz cunhcangj Maj Yinghyungj dizbaz, guen swng gaep ndeu, fajnaj biz hau de bienq dwk hoengzfwgfwg, sikhaek vanz Loz Dayangz geng laeuj he: “Giujyangj damingz, dingqgangj mwngz youq vavwnz yenzgiusoj gunghcoz?”
“Oo, dwg vwnzva yenzgiusoj……”
“Vwnzva caeuq vavwnz, cungj ityiengh. Vahbyonj Vahdoj, moz ndi rwngx(mwngz ndi rox)?”
Loz Dayangz ngonz de, roxnyinh boux vunz neix yaemyiengz rim naj, ndawsim cix miz di mbwq de.
村长马英勇指着坐在花僚身边的一位后生,对罗大阳说:“这是我们的阮乡长,阮小武同志。”罗大阳赶忙舀一匙酒递过去。
副乡长阮小武得到村长马英勇提拔,官升一级,又白又胖的脸上升起红晕,马上还了罗大阳一匙酒:“久仰大名,听说你在花纹研究所工作?”
“呵呵,是文化研究所……”
“文化和花纹,都一样。壮语反语,侬不抵(你不懂)?”
罗大阳看着他,觉得这人一脸的阴阳,心里有点讨厌。
Seizneix, baihrog miz vunz hemq: “Lwgdaeuz daeuj gingq laeuj lo!” Cijraen Lauxndoq Maj Gvanghyungz fifi fawfaw byaij haeuj gyanghongh, lij dwg daengx ndang buhndaem, baihlaeng lij dwg gaen dwk “Maxgimgang”.
Ciuq fungsug, mbouj caengz okfaex, lwglan mbouj naengz gwn laeuj gwn sug. Lauxndoq Maj Gvanghyungz cix mbouj guenj, miz vunz ndenq laeuj, de cungj mbouj doi, aj bak couh gwn. Gingq daengz Loz Dayangz, de angqnaengz mbouj yungh geng, cix yungh vanj, gaemz dog couh gwn sat. “Uhu----” vunzlai cungj hemq hwnjdaeuj.
这时,外面有人喊:“大崽来敬酒喽!”只见老秃马光荣风风火火进了院子,还是一身黑衣裤,身后还是跟着“马金刚”。
按照风俗,未曾出殡,儿辈孙辈不能喝酒吃荤。老秃马光荣却不管,有人递酒,他都不加推托,张嘴就喝。敬到罗大阳,他干脆不用汤匙,却用碗,一口干了。“乌呼——”众人都欢呼起来。
Yenj fuyanghcangj deng leh youq henz, naj haemq saep, fwngz vix Lauxndoq: “Vihmaz mwngz yungh geng gingq gou? Mwngz dwg mbouj dwg ngeixnaeuz, daegraeuz gwn mbouj ndaej laeuj?”
Lauxndoq Maj Gvanghyungz luengh dwk Yenj Siujvuj: “Mwngz dwg ……lauxbiuj Gamjsien?”
“Gijmaz Gamjsien Gamjfangz, gou singq Yenj, heuhguh Yenj Siujvuj!”
“Yenj Siujvuj? Gaxgonq duzma gou cohsaw hix heuh Maj Vuj……”
“Dahmahdih, gou dwg Lungzdouz Yangh yanghcangj!”
“Yanghcangj suenq maz viz!” Lauxndoq Maj Gvanghyungz dawz vanj hoengq vut youq gwnz daiz, naj gawh baenz heng. “Gou dwg lwgdaeuz, gizneix gou ceiq hung!”
Vah ngamq sat, bakdou miz vunz daihsing haep naeuz:
“Mwngz dwg lwgdaeuz, vih maz mbouj daenj buhhau? Vih maz mbouj geih laeuj?”
阮副乡长受了冷落,一脸的不高兴,手指着老秃:“干么你用汤匙敬我?你是不是以为,老子喝不得酒?”
老秃马光荣望着阮小武:“你是……敢仙老表?”
“什么敢仙敢鬼的,我姓阮,叫阮小武!”
“阮小武?以前我的狗也叫马虎……”
“他妈的,我是龙头乡的乡长!”
“乡长算什么鸟!”老秃马光荣把空碗丢在桌子上,脸胀得像个砧板。“我是大崽,这里我最大!”
话音刚落,门口有人大声喝斥:
“你是大崽,干嘛不穿白衣?干嘛不忌酒?”
Daihgya ngeux gyaeuj yawj, laxlawz dwg Goengnax Gamjsien, baihlaeng gaen dwk song boux meh’ij, laeng fwngz bungj gij buhhauq hau haenx.
Goengnax Gamjsien baez fatheiq, Lauxndoq Maj Gvanghyungz couh rungq lo. Gonegnax hung, bohlungz daih. Deng goengnax da caengzrourou dwk, Lauxndoq Maj Gvanghyungz ngoem gyaeuj ndonj haeuj lingh aen rug he bae, okdaeuj seiz gaenq vuenh baenz ndang buhdoj hau ndeu. Song boux meh’ij bang de cug saihauq, de cix vix duzma cam: ”Maxgimgang ni, de daenj mbouj daenj buhhau?” Vunzlai cungj riu, naeuz: “Mbouj yungh lo, mbouj yungh lo.” Lauxndoq Maj Gvanghyungz naeuz: “Mbouj yungh daenj buhhau, gyaeb diuz saihau he ba.” Couh daj gyang hwet gej roengz saihau, cug haeuj hoz duzma bae. Daengxgyoengq cungj riucoco mbouj dingz, Goengnax Gamjsien cung gvaqbae, mbat fap ndeu fak haeuj naj Lauxndoq Maj Gvanghyungz bae.
大家转头看,原来是敢仙老舅,后面跟着两个小阿妈,手上捧着白孝服。
敢仙老舅一发火,老秃马光荣就蔫了。天上有雷公,地上有舅公。在老舅的怒视下,老秃马光荣低头钻进另一个房间,出来时终于换上一身土白布衣。两个小阿妈帮他束上孝带,他却指着狗问:“‘马金刚’呢,它穿不穿白衣?”大家都笑,说:“不用了,不用了。”老秃马光荣说:“不用穿白衣,扎一根白带吧。”就从腰间解下孝带,束到狗脖子上。在众人的哄笑声中,敢仙老舅冲过去,一个巴掌扇在老秃马光荣脸上。
Daengxciengz caemrik, mbouj miz vunz gamj oksing.
Lauxndoq Maj Gvanghyungz fwngz lumh gemjnaj, cam naeuz:
“Nax, daxbaenh dwg mwngz fak gou lwi?”
“Mbouj loek! Dwg gou fak mwngz.”
“Goengnax yienznaeuz hung, hix mbouj naengz luenh fak vunz ha!”
“Gou mbouj dwg luenh fak.” Goengnax naeuz, “aenvih mwngz luenh’uj, gou cij fak mwngz.”
全场寂静,谁也不敢出声。
老秃马光荣手摸脸颊,问道:
“舅,刚才是你扇我巴掌吗?”
“没错!是我扇你。”
“舅公虽说大,也不能乱扇巴掌啊!”
“我不是乱扇。”老舅说,“因为你乱来,我才扇你。”
“Gou luenh’uj gijmaz?”
“Mwngz mbouj daenj buhhauq.”
“Seizneix gou gaenq daenj lo.”
“Mwngz aeu saihauq daeuj gyaeb ma!”
Duzma raen gangj daengz de, aen gyaeuj daj ngamzga Lauxndoq ndonj okdaeuj, doiq Goengnax raeuq sing ndeu. “Faex!” Lauxndoq Maj Gvanghyungz ndaq naeuz, “mbouj ndaej luenh raeuq Goengnax!” Youh unqheiq dwk gangj:
“Ma daep hauq, dangqnaeuz de gingqhauq bouxdai, miz maz mbouj ndaej ne? ”
“我乱来什么?”
“你不穿孝衣。”
“现在我已经穿了。”
“你拿孝带来束狗!”
狗听见说到它,从老秃两腿间钻出来一颗头,对着老舅吠了一声。“棍子!”老秃马光荣骂道,“不许对老舅乱叫!”又和气地说:
“狗戴孝,表示它对死者的孝敬,有什么不可以呢?”
“Lij miz……mwngz mbouj geih laeuj.”
“Gou cam gvaq lauxsae, geih sug mbouj geih laeuj. Caiqgangj, laeuj dwg hek gingq gou, mbouj dwg gou gag ndingq.”
“Mwngz!......” Goengnax loemzgagaeq, bak sup doxhaeuj, lumj caekhaex duzcwz ngamq okhaex sat nei. “Mwngz fiz lo, mwngz mbouj wnggai gwn fiz!”
“Byawz naeuz gou fiz? Daeuj, gou caeuq mwngz gwn sam vanj!”
Gangj dwk, daj gwnz daiz dawz song vanj laeuj hwnjdaeuj, vanj ndeu ndenq Goengnax, vanj ndeu cihgeih ndoet, gaemz dog ndoet liux.
“Nax, mwngz baenzlawz mbouj gwn ne?”
“还有……你不忌酒。”
“我问过道公,忌荤不忌酒。再说,酒是客人敬,不是我自斟。”
“你!……”老舅一时语塞,嘴巴收缩,像刚拉完屎的牛屁眼。“你醉了,你不应该喝醉!”
“谁说我喝醉?来,我同你喝三碗!”
说罢,从桌上拿起两碗酒,一碗递给老舅,一碗自己喝,一口就干了。
“舅,你怎么不喝呢?”
Goengnax ndwn dwk mbouj doengh, roxdaengz haemhneix laenxcaenh lo. Aenvih daxbaenh de gaenq gwn mbouj noix lo, caiq gya vanj dem, bau dietlaemx daenghnaengh lo.
“Ndaej lo ndaej lo.” Cunhcangj Maj Yinghyungj ndwn daengz cungqgyang, song fwngz doi song vunz. “Caiq gwn couh fiz lo, yaep dem lij yaek caeqdangz ne.”
Lauxndoq Maj Gvanghyungz mbouj guenj, fwngzswix got dawz hoz Goengnax, fwngzgvaz gaem vanjlaeuj nyengh guenq. Daihgya raen saeh mbouj ndei, nyumx gvaqdaeuj gek. Hoeng Lauxndoq vunz hung rengz cuk, baenzlawz mbek cungj mbek mbouj ok, vanj laeuj ndeu dingznoix haeuj bak gonegnax, dingzlai cix yoij roengz hoz bae.
老舅站着不动,知道今晚麻烦大了。因为刚才他已经喝了不少,再加一碗,肯定跌倒。
“得啦得啦。”村长马英勇站到中间,两手推开两人。“再喝就醉了,等下还要祭堂呢。”
老秃马光荣不管,左手勒住老舅脖颈,右手拿酒碗硬灌。众人见势不妙,纷纷过来拉架。可是老秃人高力大,怎么拉都拉不开,一碗酒小半进了老舅嘴巴,大半却流在脖子上。
“Lwg ced neix!” Lauxndoq Maj Gvanghyungz naeuz, “gwn vanj laeuj ndeu, lij guhgyaj ha?” Youh cienqndang ra laeuj, fwngzswix lij got hoz Goengnax mbouj cuengq.
Goengnax nienz laux rengz cod, baenzlawz cengq cungj cengq mbouj ok, gip dwk luenh swenj: “Daeuj gouq gou baez he ha, vaiq daeuj gouq gou!”
Loz Dayangz namx riu dwk, cingq yaek gvaqbae gienq, cix raen Vareux byaij gvaqdaeuj, daj gwnz daiz dawz vanj laeuj he, daeuj daengz baihnaj Lauxndoq: “Daeuj, gou daibyauj baih naenghlaeng, gingq lwgdaeuz vanj he!”
Lauxndoq doeksaet lo, menhmenh cuengq soeng Goengnax. Goengnax ndaq coenz ndeu, vaiqvaiq deuz lo.
“这个卵崽!”老秃马光荣说,“喝一碗酒,还搞假啊?”又转身找酒,左手依然勒住老舅的脖子不放。
老舅人老力气衰,怎么也挣不脱,急得乱喊:“来救我一下呀,快来救我!”
罗大阳忍住笑,正想上前制止,却见花僚走过来,端起桌上一碗酒,走到老秃面前:“来,我代表外家人,敬大崽一碗!”
老秃吃了一惊,慢慢地松开老舅。老舅骂了一句,赶紧走人
。
Mbouj naengz gwn dem lo, cunhcangj Maj Yinghyungj naeuz, caiq gwn, yaep miz saeh hw.
Saeh ndei ma, Yenj fuyanghcangj naeuz, hawj songde gwn!
Vareux baez ngangx gyaeuj, ndoet liux vanj ndeu. Lauxndoq cijndei gaen dwk ndoek vanj he. Laj daengrongh, aen gyaeuj haenx, hoengz lumj aen lwggva ndwen gouj nei.
Maj yinghyungj naeuz, baenz lo baenz lo. Gyoengq cunhgan hix naeuz, sanqhoih, sanqhoih!
不能再喝了,村长马英勇说,再喝,会出事的。
好事嘛,阮副乡长说,让他俩喝!
花僚一仰脖子,干了一碗。老秃只好也跟着干了一碗,灯光下,那颗头颅,红得像一只九月的南瓜。
马英勇说,行了,行了。村干们也说,散会,散会!
Byawz naeuz sanqhoih? Yenj Siujvuj naeuz, caiq gwn sam vanj! Siujhoz gwn mbouj roengz, daeuj gou gwn, cwngfuj baihneix gou fucwz!
Ndei ha ndei ha, Loz Dayangz naeuz, sam vanj siuj lo, guh haj vanj! Gvanghyungz gwn mbouj ndaej, daeuj gou dingj! Mbanjlozmax baihneix, gou fucwz!
谁说散会?阮小武说,再来三碗!小何喝不下,我来帮喝,政府这边我负责!
好啊好啊,罗大阳说,三碗少了,来它五碗!光荣喝不了,我来顶!罗马村这边,我负责!
Yaepneix, ciengzmienh luenh baenz benq, daihgya cungj sing sang dwk gangjvah, mbangj naeuz mbouj naengz gwn, mbangj naeuz wnggai gwn, hoih laeujhau he bienq baenz laeujhoengz lo. Boux giuqrumz haenx gaenq umj ngag laeuj ndeu haeujdaeuj.
Haj vanj laeuj roengz dungx, mbouj daengz song faen cung, sien dwg Yenj Siujvuj buet daengz gyanghongh, gag diuq fouxsaegoeng, ciep dwk dwg Loz Dayangz laemx haeuj ndaw rungj Lauxndoq Maj Gvanghyungz bae……
这下,场面很是混乱,大家都高声地说话,有说不能喝的,有说应该喝的,一场白酒变成了红酒。好事者早把一大坛酒抱进屋来。
五碗酒落肚,不到两分钟,先是阮小武跑到院子里,跳起了师公舞,接着是罗大阳倒在老秃马光荣的怀里……
6
Youq ndaw yangh doeg cuhcungh seiz, Maj Gvanghyungz caeuq Loz Dayangz caemh ban youh caemh mbonq, ndei lumj doiq beixnuengx caemhseng he nei. Daengz yienhsingz doeg gauhcungh le, Maj Gvanghyungz byoemgyaeuj nda loenq, cat haujlai yw cungj mbouj raen ndei, doeklaeng bienqbaenz “Lauxndoq”, baenzngoenz daenj aen mauhbing he. Aenvih lau deng uqlih, haujlai doengzhag cungj mbouj gamj caeuq de doxgaenh, Loz Dayangz hix ciemhciemh dwk caeuq de miz di faenseng lo.
Haemh he, cingq hwnj swsiz, Maj Gvanghyungz cienz hawj daengxban doengzhag mbaw ceijsaw ndeu: Canghyw gaenq simjduenh, gij bingh Maj Gvanghyungz mbouj dwg binghlah, gijneix dwg caen lo, cingj gyoengq doengzhag cuengqsim ba.