《 疯 娘 》（壮汉文对照）

特田栏钟

	《 疯  娘 》     23 bi gaxgonq, miz dahvangh ndeu youzlangh daengz mbanj dou, naj ndaem gyaeuj nyungq, raen vunz cix riumwnh, lij mbouj rox najnyaenq youq dangqnaj vunzlai oknyouh dem.   23年前，有个年轻的女子流落到我们村，蓬头垢面，见人就傻笑，且毫不避讳地当众小便。   Yienghneix, gyoengq lwgbawx ndaw mbanj ciengz coh de byiq myaiz, miz mbangj lij bae dik de geij mbat din, hawj de deuz gyae di. Hoeng de dai cungj mbouj deuz, ngoenznaengz ciuqyiengh youq ndaw mbanj riumwnh gvaengxgvax.   因此，村里的媳妇们常对着那女子吐口水，有的媳妇还上前踹几脚，叫她“滚远些”。可她就是不走，依然傻笑着在村里转悠。   Mwhde, daxboh gou gaenq ndaej 35 bi lo, de caeuq vunz dwk rin deng aen gij gyanx genswix gat le, ndaw ranz youh hoj, itcig caengz ndaej aeu yah.   那时，我父亲已有35岁。他曾在石料场干活被机器绞断了左手，又因家穷，一直没娶媳妇。   Daxlaux raen dah de lij yawj ndaej gvaq da, sim cix doengh lo, siengj soulouz de ma hawj daxboh gou guh yah, deq de miz saek daeg lwg le, menhcij boenq de deuz.   奶奶见那女子还有几份姿色，就动了心思，决定收下她给我父亲做媳妇，等她给我家续上香火后，再把她撵走。   Daxboh yienznaeuz cien mbouj yienh’eiq fanh mbouj yieh’eiq, hoeng yawjyawj ndaw ranz ndoq gvaq hangx gaeng, haebhaeb faenz ngaekgyaeuj lo. Doeklaeng, daxboh mbouj yungh saek faen ngaenz, cix ndaej guh gwizmoq lo.   父亲虽老大不情愿，但看着家里这番光景，咬咬牙还是答应了。结果，父亲一分未花，就当了新郎。   Daxmeh miz gou le, daxlaux umj gou dwk, cup baj bak voemxvedved de angq naeuz: “Ndaek mehvangh neix, lij seng ndaej daeg lan ndeu hawj gou bw.”Hoeng gou baez doekseng roengzdaeuj, daxlaux cix umj gou deuz lo, dai cungj mbouj hawj daxmeh depgaenh.   娘生下我的时候，奶奶抱着我，瘪着没剩几颗牙的嘴，欣喜地说：“这疯婆娘，还给我生了个带把的孙子。”只是我一生下来，奶奶就把我抱走了，而且从不让娘靠近。   Daxmeh caenh siengj umjumj gou, haujlai mbat youq dangqnaj daxlaux dwgrengz dwk hemq: “Hawj, hawj gou ……”Daxlaux mbouj leixlangh de. Gou baenzlai iq, lij nomznetnet, saeklaeuq daxmeh gou laeuqcaeuj dwg gou doek caengz satsoq ha? Vangraeh daxmeh gou dwg boux vunzvangh ndeu bw.   娘一直想抱抱我，多次在奶奶面前吃力地喊：“给，给我……”奶奶没理她。我那么小，像个肉嘟嘟，万一娘失手把我掉在地上怎么办？毕竟，娘是个疯子。   Caenhnaeuz daxmeh siengj umj gou, daxlaux cungj da caengz naeuz de: “Mwngz gaej muengh umj lwg, gou dai cungj mbouj hawj mwngz umj. Danghnaeuz gou raen mwngz caeg umj de nex, gou couh dub mwngz dai bae. Dajveh dub mbouj dai, gou cix yaek gyaep mwngz deuz.”Daxlaux gangjvah ndongjndwt, mbouj miz saek di lexhe.   每当娘有抱我的请求时，奶奶总瞪起眼睛训她：“你别想抱孩子，我不会给你的。要是我发现你偷抱了他，我就打死你。即使不打死，我也要把你撵走。”奶奶说这话时，没有半点儿含糊的意思。   Daxmeh dingq roxyiuj lo, daengx naj dwg lau, mbatnaengz caenh youq gyaegyae dwk yawj gou.   娘听懂了，满脸的惶恐，每次只是远远地看着我。   Yienznaeuz cij daxmeh raengz dwk yaek dai, hoeng gou mbaej gwn saek gaemz cij daxmeh gvaq, dwg daxlaux baez geng baez geng bwnq gou hung. Daxlaux naeuz gij cij daxmeh ndaw de miz “bingh caenzgengj”, danghnaeuz lah hawj gou cix laenzcaenz lo.   尽管娘的奶胀得厉害，可我没能吃到娘的半口奶水，是奶奶一匙一匙把我喂大的。奶奶说娘的奶水里有“神经病”，要是传染给我就麻烦了。   Mwhde, ranz gou hojndoq dangqmaz. Dem daxmeh caeuq gou le gya maenh lo, ndaw ranz ciengzseiz gwn donqnaj mbouj rox donqlaeng. Mbouj daxlaux gag  naemj boenq daxmeh deuz ha? Aenvih daxmeh youq ndaw ranz gwn ndwi cixbah lo, lij laemh mbouj seiz yex saek di saeh caux saek di hux dem.   那时，我家依然在贫困的泥潭里挣扎。特别是添了娘和我后，家里常常揭不开锅。奶奶决定把娘撵走，因为娘不但在家吃“闲饭”，时不时还惹是生非。   Ngoenz ndeu, daxlaux cawj baenz gu haeux, daek ndaek vanj ndeu hawj daxmeh, naeuz:“Bawx ha, aen gya neix hoj lai lo, mehlaux doiq mbouj hwnj mwngz. Mwngz gwn vanj haeux neix liux le, cix bae ra aen gya haemq fouq ndeu gvaq lo, ngoenzlaeng gaej caiq dauqma dem lonw!”   一天，奶奶煮了一大锅饭，亲手给娘添了一大碗，说：“媳妇儿，这个家太穷了，婆婆对不起你。你吃完这碗饭，就去找个富点儿的人家过日子，以后也不准来了，啊？”   Daxmeh ngamq bauz gaemz haeux ndeu haeuj bak, ndaejngi daxlaux baenz gangj, raen doeksaet dangqmaz, gaemz haeux doq gaz youq ndaw bak ndwnj mbouj roengzbae lo. Daxmeh yawjyawj gou youq ndaw rumq daxlaux, ngwqngwq ngaqngaq swenjnaeuz:“Mbouj, mbouj guh …..”   娘刚扒了一大团饭在口里，听了奶奶下的“逐客令”，显得非常吃惊，一团饭就在嘴里凝滞了。娘望着奶奶怀中的我，口齿不清地哀叫：“不，不要……”   Daxlaux sawqmwh laepda laepnaj roengzdaeuj, dawz gij vi mehranz okdaeuj hatnaeuz: “Mwngz ndaek mehvangh neix, nyangq gijmaz ne? Nyangq roengzbae mwngz miz gijmaz ndei? Mwngz ngoenzgonq cix dwg seiqlengq youzlangh, gou gaenq soulouz mwngz song bi lo, mwngz lij yaek guh gijmaz? Gwn haeux sat cix deuz, ndaejngi lwi?”Gangj sat daxlaux daj laeng dou aeu ndaek fag gvak ndeu okdaeuj, lumj diuz faexdaeux gyaeujlungz Cehdaiqginh nei, hairengz youq gwnz namh baez roq yiengj baez “dumx”.   奶奶猛地沉下脸，拿出威严的家长作风厉声吼道：“你这个疯婆娘，犟什么犟，犟下去没你的好果子吃。你本来就是到处流浪的，我收留了你两年了，你还要怎么样？吃完饭就走，听到没有？”说完奶奶从门后拿出一柄锄，像佘太君的龙头杖似的往地上重重一磕，“咚”地发出一声响。   Daxmeh doeksaetyat, launyumjnyumj yawjyawj daxlaux, youh menhmenh ngaemgyaeuj roengzbae yawjyawj vanj haeux dangqnaj, miz raemxda doek youq gwnz haeux hausoeksoek. Sawqmwh, daxmeh dawz baenz dingzlai haeux ndaw vanj dan roengz lingj aen vanjhoengq bae, liuxle cojgvaq rixrix dwk cimyawj daxlaux.   娘吓了一大跳，怯怯地看着婆婆，又慢慢低下头去看面前的饭碗，有泪水落在白花花的米饭上。在逼视下，娘突然有个很奇怪的举动，她将碗中的饭分了一大半给另一只空碗，然后可怜巴巴地看着奶奶。   Daxlaux ngawz lo, laizlawz daxmeh dwg naeuz daxlaux ngi, donqnaengz de caenh gwn byongh vanj haeux ndeu ndaej lo, caenh gouz gaej gyaep de deuz.   奶奶呆了，原来，娘是向奶奶表示，每餐只吃半碗饭，只求别赶她走。   Aen sim lumjnaeuz deng vunz haenqrengz niuj geij baez nei, daxlaux caemh dwg vunzbazmeh, gij yienghyak de caemh dwg cang okdaeuj hane. Daxlaux veq gyaeuj gvaq vang, ngengh dawz gij raemxda mbaet doxdauq, liuxle dauqcungz laepnaj naeuz:“Vaiq gwn vaiq gwn, gwn le vaiq deuz, youq ndaw ranz gou mwngz aiq dai iek bw.”   心仿佛被人狠狠揪了几把，奶奶也是女人，她的强硬态度也是装出来的。奶奶别过头，生生地将热泪憋了回去，然后重新板起了脸说：“快吃快吃，吃了快走，在我家你会饿死的。”   Daxmeh lumjnaeuz caen doeknaiq lo, daiq byongh vanj haeux haenx cungj mbouj gwn, saemxsaemx saxsax ok bakdou le, hoeng cix nanznanz ndwn youq dangqnaj ranz mbouj deuz.   娘似乎绝望了，连那半碗饭也没吃，朗朗跄跄地出了门，却长时间站在门前不走。   Daxlaux naenx sim naenx saej naeuz:“Mwngz deuz, mwngz deuz, gaejngah dauqlaeng, laj mbwn ranzfouq ranzmiz lai dangqmaz!”Daxmeh dauqfanj byaij gaenh daeuj, song fwngz iet coh ndaw rumq daxlaux. Laizlawz, daxmeh siengj umj gou mbat ndeu.   奶奶硬着心肠说：“你走，你走，不要回头。天底下富裕人家多着呢！”娘反而走拢来，一双手伸向婆婆怀里。原来，娘想抱抱我。   Daxlaux miz di yaemjywt, hoeng doeklaeng lij dwg dawz gou lienz bauq ndenq hawj daxmeh lo. Daxmeh mbat daeuzit umj gou, aj bak riu lo, riu dwk daengx naj hai va. Hoeng daxlaux cix vueng lumj maz nei, song fwngz youq laj hangx gou do dwk, caenhlau raq vangh daxmeh hwnj le, dawz gou lumj nyapnyaj nei gvenggvak bae.   奶奶犹豫了一下，还是将襁褓中的我递给了娘。娘第一次将我搂在怀里，咧开嘴笑了，笑得满面春风。奶奶却如临大敌，两手在我身下接着，生怕娘的疯劲一上来，将我像扔垃圾一样丢掉。   Daxmeh umj gou mbouj daengz sam faen cung, daxlaux cix vaiqganj dueddag gou dauq, liuxle cienq ndang haeuj ranz gvengvak dou lo.   娘抱我的时间不足三分钟，奶奶便迫不及待地将我夺了过去，然后转身进屋关上了门。   -----Lij miz deq swnj（还有待续）

特田栏钟

	----Swnj baihgwnz（接上） Daengz gou moengjmangj roxsaeh le, gou raen bouxboux ngezdoih cungj miz meh, hoeng caenh gag gou mbouj miz lo. Gou ra daxboh aeu, ra daxlaux aeu, songde naeuz, daxmeh mwngz gaenq dai lo. Hoeng gyoengq ngezdoih cix naeuz gou ngi:“Meh mwngz dwg vunzvangh, deng daxlaux mwngz gyaep deuz lo.”   当我懵懵懂懂地晓事时，我才发现，除了我，别的小伙伴都有娘。我找父亲要，找奶奶要，他们说，你娘死了。可小伙伴却告诉我：“你娘是疯子，被你奶奶赶走了。”   Gou hauq bae naeh daxlaux aeu, hawj de boiz daxmeh gou boiz, ndaq de dwg “mehyahvaiz”, lij dawz gij haeux gij byaek de daek hawj gou haenx bokbak gwnz doem bae. Mwhde gou lij caengz rox gijmaz dwg “vangh”, caenh roxnginh siengj daxmeh yaek dai, de dwg yienghlawz? De lij lix dem lwi?   我便找奶奶扯皮，要她还我娘，还骂她是“狼外婆”，甚至将她端给我的饭菜泼了一地。那时我还没有“疯”的概念，只知道非常想念她，她长什么样？还活着吗？   Byawz rox, bi gou ndaej 6 bi bi’de, daxmeh okbae ndaej 5 bi haenx aengq dauqma lo.   没想到，在我六岁那年，离家5年的娘居然回来了。   Ngoenzhaenx, geij boux ngezdoih lumj mbin nei saet daeuj bauqnaeuz:“Daegciq, vaiq bae yawj, daxmeh mwngz dauqma lo, daxmehvangh mwngz dauqma lo.”Gou angqbupbup haidin doq saet okbae, daxboh daxlaux caemh riengz gou gyaep okdaeuj.   那天，几个小伙伴飞也似地跑来报信：“小树，快去看，你娘回来了，你的疯娘回来了。”我喜得屁颠屁颠的，撒腿就往外跑，父亲奶奶随着我也追了出来。   Mbatneix dwg gou roxyiuj le mbat daeuzit yawjraen daxmeh. De lij dwg buh vaih vaq sik, gwnz gyaeuj lij nem miz haujlai nyapnyaj, byawz rox de dwg youq dong nyangj lawz ninz gvaq hwnz. Daxmeh mbouj gamj haeuj ranz, hoeng cix naj coh ranz gou, naengh youq gwnz rinnienj caiqcangz bakmbanj, ndaw fwngz lij gaem aen giqgiuz uqatat ndeu.   这是我有记忆后第一次看到娘。她还是破衣烂衫，头发上还有些枯黄的碎草末，天知道是在那个草堆里过的夜。娘不敢进家门，却面对着我家，坐在村前稻场的石磙上，手里还拿着个脏兮兮的气球。   Gou baez caeuq gyoengq ngezdoih ndwn youq dangqnaj de, de doq vaiqganj daj ndaw dou ra daeglwg de. Daxmeh doeklaeng gyaep dawz gou, gyaepcim dawz gou mbouj cuengq, aj bak heuh gou:“Daegciq…..giuz….. giuz”De ndwn hwnjdaeuj, caenh yaengx aen giqiuz ndaw fwngz de, lumj lau gou mbouj haengjheiq nei doq oet haeuj ndaw rumq gou daeuj. Hoeng gou cix caenh rox doenq doxdauq.   当我和一群小伙伴站在她面前时，她急切地从我们中间搜寻她的儿子。娘终于盯住我，死死地盯住我，裂着嘴叫我：“小树……球……球”她站起来，不停地扬着手中的气球，讨好地往我怀里塞。我却一个劲儿地往后退。   Gou saetmuengh dangqmaz, byawz rox daxmeh ngoenz siengj hwnz siengj gou haenx aengq dwg ndaek yiengh neix. Miz boux ngezdoih ndeu youq henz hemqriu naeuz:“Daegciq, mwngz seizneix rox vunzvangh dwg yienghlawz loba? Couh lumj meh mwngz yienghneix lo.”   我大失所望，没想到我日思夜想的娘居然是这样一副形象。一个小伙伴在一旁起哄说：“小树，你现在知道疯子是什么样了吧？就是你娘这样的。”   Gou hozhuj dangqmaz doiq ngezdoih naeuz:“De dwg meh mwngz! Meh mwngz cij dwg vunzvangh, meh mwngz cij dwg ndaek yiengh neix.”Gou ngeuxgyaeuj doq saetdeuz lo, daxmehvangh neix gou mbouj aeu dem lo.   我气愤地对小伙伴说：“她是你娘！你娘才是疯子，你娘才是这个样子。”我扭头就跑了，这个疯娘我不要了。   Hoeng daxlaux caeuq daxboh cix dauq daz daxmeh haeujma ranz. Bi’haenx, daxlaux boenq daxmeh deuz le, de gaenq ninz da mbouj laep lo. Ngoenz doek ngoenz laux le, aen sim de caemh ngengh mbouj hwnjdaeuj dem lo, mbouj de gag louz daxmeh roengzma ha? Hoeng gou cix mbouj haengjheiq yaek dai, aenvih daxmeh hawj gou satnaj lo.   奶奶和父亲却把娘领进了门。当年，奶奶撵走娘后，她的良心受到了谴责，随着一天天衰老，她的心再也硬不起来，所以主动留下了娘，而我老大不乐意，因为娘丢了我的面子。   Gou coengzlaiz mbouj hawj najriu daxmeh gvaq, caemh coengzlaiz mbouj sien caeuq de gangjvah gaxgonq, engqgya mbouj heuh de saek baez “meh” gvaq lo. Songraeuz gangjvah, gou cungj dwg ‘hat’ aeu, daxmeh dai cungj mbouj gamj euqbak bw.   我从没给娘好脸色看，也从没跟她主动说过话，更没有喊过她一声“娘”。我们之间的交流是以我“吼”为主，娘是绝对不敢顶嘴的。   Ndaw ranz mboujndaej ciengx daxmeh youq ndwi, daxlaux yaek son de guh saek di hongcap. Roengz reih roengz naz, daxlaux cix daiq daxmeh bae “yawjyawj”, lij haep de naeuz danghnaeuz mbouj naeuzdingq cix deng doh.   家里不能白养着娘，奶奶决定训练娘做些杂活。下地劳动时，奶奶就带着娘出去“观摩”，说不听话就要挨打。   Gvaq cauh ndeu le, daxlaux annaeuz daxmeh aiq rox hongloh lo, hauq hawj de gag bae yaeb byaekmou. Byawz rox daxmeh ngamq okbae saek buenq diemj cung cix gvej dauq song lamz “byaekmou” lo. Daxlaux baez yawj, cix  ndaenq cix vueng, laizlawz daxmeh gvej gij byaekmou haenx dwg gij haeuxnaz vunz ngamq okriengz dawzmok haenx ne.   过了些日子，奶奶以为娘已被自己训练得差不多了，就叫娘单独出去割猪草。没想到，娘只用了半小时就割了两筐“猪草”。奶奶一看，又急又慌，娘割的是人家田里正生浆拔穗的稻谷。   Daxlaux hozhuj yaek dai ndaq de:“Duz mehvangh neix haeux rum mbouj faen …..”Daxlaux cingq naemj baenzlawz satsaeh, cawj nazhaeux ra daeuj daengz ranz lo, aengq naeuz dwg daxlaux cingqcingz son de guh ne.   奶奶气急败坏地骂她：“疯婆娘谷草不分……”奶奶正想着如何善后时，稻田的主人找来了，竟说是奶奶故意教唆的。   Daxlaux hozhwnj hozboed , youq dangqnaj vunzlai dawz diuz moegloih ndeu okdaeuj doq doh haeuj laenghwet daxmeh bae, naeuz:“Dub dai mehvangh mwngz neix bae, mwngz vaiqdi hawj gou deuz gyae di …..”   奶奶火冒三丈，当着人家的面拿出根棒槌一下敲在娘的后腰上，说：“打死你这个疯婆娘，你给老娘滚远些……”   Daxmeh yienznaeuz vangh, hoeng byawz mbouj rox in ha? De diuqyut diuqyat dwk ndoj moegloih, ndaw bak cix “Mbouj, mbouj …..”dwk swenjhemq mbouj dingz. Doeklaeng, dwg vunz yawj mbouj gvaq da le gag naeuz“Suenq lo, dou mbouj caz dem lo, mbatlaeng yawj de ndei di cix ndaej lo…..”   娘虽疯，疼还是知道的，她一跳一跳地躲着棒槌，口里不停地发出“别、别……”的哀号。最后，人家看不过眼，主动说“算了，我们不追究了，以后把她看严点就是……”   Ciengz saeh neix gvaq le, daxmeh gyadgyax naengh youq laj doem daejfwetfwet. Gou caengz de naeuz:“Daiq rum caeuq haeux cungj faen mbouj cing, mwngz caen dwg mou.”Vah ngamq gangj sat, baihlaeng gyaeuj gou deng mbat baqfwngz ndeu, dwg daxlaux gou fak.   这场风波平息后，娘歪在地上抽泣着。我鄙夷地对她说：“草和稻子都分不清，你真是个猪。”话音刚落，我的后脑勺挨了一巴掌，是奶奶打的。   Daxlaux dacaengz gou ndaq:“Lwg fangzbyaiz neix, mwngz baenzlawz gangjvah ha? Caih baenzlawz baenzde, de caemh dwg daxmeh mwngz ha!”Gou saengqndaeng mbwnjbak naeuz:“Gou mbouj miz daxmehvangh yienghneix!”   奶奶瞪着眼骂我：“小兔崽子，你怎么说话的？再怎么着，她也是你娘啊！”我不屑地把嘴一撇：“我没有这样的傻疯娘！”   “Oqno, mwngz caen dwg yied gangj yied mbouj baenz vah lo, yawj gou mbouj doh mwngz!”Daxlaux youh yaengx baqfwngz hwnjdaeuj, mwhde caenh raen daxmeh lumj danzvangz nei daj laj doem yatdiuq hwnjdaeuj, laengz youq gou caeuq daxlaux cungqgyang. Daxmeh yinx aen gyaeuj swhgeij,“Dub gou, dub gou”dwk hemq.   “嗬，你真是越来越不象话了，看我不打你！”奶奶又举起巴掌，这时只见娘像弹簧一样从地上跳起，横在我和奶奶中间。娘指着自己的头，“打我、打我”地叫着。   Gou rox lo, daxmeh dwg hawj daxlaux dub de, gaej dub gou. Gij fwngz daxlaux ngamq yaengx daengz buenqbangh cix  duiq roengzma lo, ndaw bak gag damz naeuz:“Ndaek mehvangh neix, lij rox in daeglwg de dem bw! ” 我懂了，娘是叫奶奶打她，别打我。奶奶举在半空中的手颓然垂下了，嘴里喃喃地说道：“这个疯婆娘，心里也知道疼爱自己的孩子啊！”   Gou ngamq haeujhag doegsaw mbouj nanz, daxboh deng boux canghbya mbanjnden cingj bae hen daemz, ndwen ndaej 50 maenz ngaenz. Daxmeh lij gaen daxlaux okbae guhhong, cing yaeb byaekmou lai, de mbouj caiq yex gijmaz saehhung okdaeuj dem lo.   我上学不久，父亲被邻村一位养鱼专业户请去守鱼池，每月能赚50元。娘仍然在奶奶的带领下出门干活，主要是打猪草，她没再惹什么大的乱子。   ----- Lij miz deq swnj（还有待续）

粤西土著

	好感动啊。能不能快些更新？

特田栏钟

	----Swnj baihgwnz（接上） Ndaej geiq gou doeg siujyoz sam nienzgiz ngoenz seizdoeng he, sawqmwh fwndoek, daxlaux hawj daxmeh soengq liengj daeuj hawj gou. Daxmeh aiq dwg youq gwnz roen laemx gvaq haujlai baez, daengx ndang cungj dwg boengz. De ndwn youq bakcueng gyauqsiz coh gou riumwnh, ndaw bak lij hemq：“Ciq…..liengj…..”   记得我读小学三年级的一个冬日，天空突然下起了雨，奶奶让娘给我送雨伞。娘可能一路摔了好几跤，浑身像个泥猴似的。她站在教室的窗户旁望着我傻笑，口里还叫：“树……伞……”   Miz mbangj doengzhag caegriu hwnjdaeuj, gou lumj cenx coeg hangx nei, haemz daxmeh dwk heujhumz myubmyub, haemz de mbouj roxsoq, haemz de satnaj gou, engq haemz duzraq Fan Gyahhij daiqdaeuz hemjriu haenx.   一些同学嘻嘻地笑，我如坐针毡，对娘恨得牙痒痒，恨她不识相，恨她给我丢人，更恨带头起哄的范嘉喜。   De lij youq gizde hagcak daxmeh gou, gou doq vax dawz aen habbit dangqnaj, doq coh de vengh gvaqbae, hoeng deng de ndojdeuz lo. De bongh gvaqdaeuj gaenx hoz gou, songraeuz doxgaenx hwnjdaeuj. Gou goet iq, lawz hoenx ndaej gvaq de, deng de gig yungzheih naenx youq laj doem.   当他还在夸张地模仿时，我抓起面前的文具盒，猛地向他砸过去，但却被范嘉喜躲过了。他冲上前来掐住我的脖子，我俩撕打起来。我个子小，根本不是他的对手，被他轻易压在地上。   Mwhde, caenh ndaejngi rog gyauqsiz swenj sing “au” ndeu, daxmeh lumj yiuh mbin nei buet haeujdaeuj, youjyak dawz Fan Gyahhij, doq rag ok rog ranz bae lo.   这时，只听教室外传来“嗷”的一声长啸，娘像个大侠似地飞跑进来，一把抓起范嘉喜，拖到了屋外。   Cungj naeuz vunzvangh rengz laux, caen daxraix. Daxmeh song fwngz dawz Fan Gyahhij hangz gou haenx yaengx hwnj gwnz mbwn, de hwk dwk swenj boh hemq meh,song cik ga’biziq de youq gwnz mbwn luenh daeb luenh dik.   都说疯子力气大，真是不假。娘双手将欺负我的范嘉喜举向半空，他吓得哭爹喊娘，一双胖乎乎的小腿在空中乱踢蹬。   Daxmeh mboujleix mboujlangh, diujdak de roengz daemz bakhag bae le, cix deuzdag lo.   娘毫不理会，居然将他丢到了学校门口的水塘里，然后一脸漠然地走开了。   Daxmeh vih gou cauhhux daih lo, hoeng de lumj mij maz saeh nei. Youq dangqnaj gou, de youh dauq lumj doenghbaez nei launyumjnyumj dwk yawj gou, lumj lau gou mbouj vuen’heij nei.   娘为我闯了大祸，她却像没事似的。在我面前，娘又恢复了一副怯怯的神态，讨好地看着我。   Gou rox gijneix couh dwg gij gyaez daxmeh, yienznaeuz aen ukgyaeuj de mbouj cingcieng, hoeng gij gyaez de cix singjsag dangqmaz, aenvih daeglwg de deng vunz haephangz lo.   我明白这就是母爱，即使神志不清，母爱也是清醒的，因为她的儿子遭到了别人的欺负。   Mwhde gou mbaet mboujndaej gag heuh de mbat “meh!” ndeu, mbatneix dwg gou rox gangjvah daeuj mbat daeuzit heuh de meh. Daxmeh daengx ndang saenqrwd, dinghdingh cimyawj gou, doeklaeng lumj lwgngez nei nyaenq dwk najnding rwzdit, mbe’mbe bak le, miz di mwnh ndeu dwk riu lo.   当时我情不自禁地叫了声：“娘！”这是我会说话以来第一次喊她。娘浑身一震，久久地看着我，然后像个孩子似的羞红了脸，咧了咧嘴，傻傻地笑了。   Ngoenzhaenx, song mehlwg dou mbat daeuzit caemh gang aen liengj ndeu ma ranz. Gou geq gij saeh naeuz daxlaux ngi le, daxlaux hwk dwk daenghhangx youq gwnz eij, vaiq hawj vunz bae heuh daxboh dauqma.   那天，我们母子俩第一次共撑一把伞回家。我把这事跟奶奶说了，奶奶吓得跌倒在椅子上，连忙请人去把爸爸叫了回来。   Daxboh ngamq haeuj ranz, bang vunzgoeng gaem cax dawz faexmbaenq ndeu doq roemx haeuj ranz daeuj, mbouj dongx mbouj  cam saek coenz, dubdag  rekrek vanjvanj soiqsab bae, ndaw ranz lumj deng gouj gaep deihdoengh nei. Gij vunz haenx cungj dwg ranz Fan Gyahhij cingj daeuj.   爸爸刚进屋，一群拿着刀棒的壮年男人闯进我家，不分青红皂白，先将锅碗瓢盆砸了个稀巴烂，家里像发生了九级地震。这都是范嘉喜家请来的人。   Boh Fan Gyahhij yinx byai ndaeng daxboh maenj naeuz:“Daeglwg gou deng dwk dwk saethoenz lo, seizneix lij youq ndaw hihyenq. Danghnaeuz ranz sou mbouj dawz 1000 maenz ngaenzyw ndeu okdaeuj, gou doq coemhcag ndaek ranz mwngz bae.”   范父恶狠狠地指着爸爸的鼻子说：“我儿子吓出了神经病，现在卫生院躺着。你家要不拿出1000块钱的医药费，我他妈一把火烧了你家的房子。”   1000 maenz ngaenz ndeu? Daxboh ndwennaengz ngamq ndaej 50 maenz ha! Yawjyawj gij vunz hujdengxdengx ranz Fan Gyahhij, ceh da daxboh menhmenh nding lo, de lumj guk lumj ma’naez nei gyaepyawj daxmeh, fwngz ndeu riengjsrat gej diuz saivaqnaeng roengzdaeuj, mbouj caz gyaeuj caz naj coh daxmeh fat bae.   1000块？爸爸每月才50块钱啊！看着杀气腾腾的范家人，爸爸的眼睛慢慢烧红了，他用非常恐怖的目光盯着娘，一只手飞快地解下腰间的皮带，劈头盖脸地向娘打去。   Mbat dem mbat, daxmeh lumj duznou deuzdai ndeu, youh lumj duznyaen cakdai ndeu nei, saet ha ndoj ha. Gij sing de swenjdai swenjlix caeuq saivaqnaeng fad hwnj gwnz ndang bae haenx, gou baenz seiqvunz cungj mboujndaej lumz.   一下又一下，娘像只惶惶偷生的老鼠，又像一只跑进死胡同的猎物，无助地跳着、躲着。她发出的凄厉声以及皮带抽在她身上发出的那种清脆的声响，我一辈子都忘不了。   Doeklaeng dwg baijcuzsoj sojcangj ganj daeuj cek daxboh cij dingz fwngz. Baijcuzsoj doeklaeng dwg yienghneix geksaeh, mbiengjmbiengj cungj miz sienghaih, boux mbouj yiemq boux, byawz caiq nauh dem cix dawz boux de!   最后还是派出所所长赶来制止了爸爸施暴的手。派出所的调解结果是，双方互有损失，两不亏欠，谁在闹就抓谁！   Vunzlai deuz le, daxboh yawjyawj daengx ranz rek vaih vanj soiq, youh yawjyawj daxmeh daengx ndang dwg sieng, de sawqmwh got dawz daxmeh daejngoekngoek:“Mehvangh ha, mbouj dwg gou yaek dub mwngz, danghnaeuz gou mbouj dub mwngz, gij saeh neix couh mboujndaej liuxseiz, raeuz mbouj miz ngaenz boiz vunz ha, gijneix cungj dwg ranz hoj caux gij hux de ha!”   一帮人走后，爸看看满屋狼籍的锅碗碎片，又看看伤痕累累的娘，他突然将娘搂在怀里痛哭起来，说：“疯婆娘，不是我硬要打你，我要不打你，这事下不了地，咱们没钱赔人家啊，这都是家穷惹的祸啊！”   Daxboh youh yawj gou naeuz:“Ciq ha, mwngz dai cungj yaek aeu roengzrengz doegsaw gauj daihhag, mboujnex, raeuz cix deng vunz yienghneix haephangz baenz seiqvunz lo” Gou roxsoq dwk ngaekngaek gyaeuj.   爸又看着我说：“树儿，你一定要好好读书考大学，要不，咱们就这样被人欺负一辈子啊！”我懂事地点点头。   Bi 2000 nienz seizhah, gou baengh cingzcik ndei gauj hwnj gauhcungh, daxlaux cix dwgrengz sin’hoj baenz bingh gvaqseiq, saedceij ndaw ranz engqgya hoj lo. Swh’aenhcouh minzcingqgiz dawz ranz gou liedguh ranz dwzgunqhuq, ndwennaengz bangbouj 40 maenz ngaenz, ranz gauhcungh gou doegsaw haenx caemh gemjgak gij yozcazfeiq gou bae, yienghneix gou cij ndaej laebdaeb doegsaw roengzdaeuj.   2000年夏，我以优异的成绩考上了高中，积劳成疾的奶奶也不幸去世，家里的日子更难了。恩施州的民政局将我家列为特困家庭，每月补助40元钱，我所在的高中也适当减免了我的学杂费，我这才得以继续读下去。   Cix vih gou gwn ninz ndaw hag, yozciz cix gaenj, gou gig noix ma ranz. Daxboh lij ciuqyiengh vih 50 maenz ngaenz bae gairengz, yienghneix, diuz rap soengq byaek hawj gou cix mboujndaej mbouj doek gwnz mbaq daxmeh lo. Mbatmbat cungj dwg daxsimj ranznden bang gou ceuj ndei byaekiemj, liuxle gyau hawj daxmeh soengq daeuj hawj gou. 20 goengleix roenbya saejgaeq, nanzvi daxmeh geiq ndaej maenhmwtmwt, rumzrumz fwnfwn mbouj noix gvaq saek baez.   由于是住读，学习又抓得紧，我很少回家。父亲依旧在为50元打工，为我送菜的担子就责无旁贷地落在娘身上。每次总是隔壁的婶婶帮忙为我炒好咸菜，然后交给娘送来。20公里的羊肠山路亏娘牢牢地记了下来，风雨无阻。   Caemh geizheih dangqmaz, fanz dwg vih daeglwg guh gij saeh haenx, daxmeh mbouj loengz saek di. Cawz gij gyaez daxmeh le, gou mij fap gangjcing cungj saeh neix youq gwnz hihyoz hab baenzlawz cekgej.   也真是奇迹，凡是为儿子做的事，娘一点儿也不疯。除了母爱，我无法解释这种现象在医学上应该怎么破译。   Bi 2003 nienz ndwen 4 nyied ngoenz 27 hauh, youh dwg ngoenz singhgiz ndeu, daxmeh daeuj lo, cawz gij byaek soengq daeuj hawj gou caihvaih, lij dawz daeuj cibgeij aen makdauzndoi dem. Gou aeu aen ndeu hwnjdaeuj le haeb gaemz ndeu, riu dwk cam de:“Loq diemz bw, bae lawz aeu ha?”Daxmeh naeuz:“Gou …..gou gag mbaet…..”Caen liuh mbouj daengz daxmeh lij rox mbaet makduzndoi, gou daj ndaw sim haenh de naeuz:“Meh, mwngz caen dwg yied guh yied caihhangz lubw”Daxmeh riuhwhw lo.   2003年4月27日，又是一个星期天，娘来了，不但为我送来了菜，还带来了十几个野鲜桃。我拿起一个，咬了一口，笑着问她：“挺甜的，哪来的？”娘说：“我……我摘的……”没想到娘还会摘野桃，我由衷地表扬她：“娘，您真是越来越能干了。”娘嘿嘿地笑了。   Mwh daxmeh yaek dauqma ranz, gou ciuqyiengh daengq de hawj de gwnz roen haeujsim di, de ww dwk han gou. Soengq daxmeh dauq le, gou youh dauq ndaemq haeuj ndaw dong saw bae lo.   娘临走前，我照例叮嘱她注意安全，娘哦哦地应着。送走娘，我又扎进了高考前最后的复习中。   Ngoenz daihngeih, gou cingq hwnjdangz, daxsimj gaenjgaenj gipgip ganj daeuj daengz ndaw hag, hawj lauxsae heuh gou ok gyauqsiz bae. Daxsimj cam gou daxmeh soengq byaek daeuj gvaq caengz, gou naeuz soengq daeuj gvaq lo, de ngoenzlwenz cix dauqma lo. Daxsimj naeuz:“Mbouj miz, de seizneix lij caengz dauqma daengz ranz.”Ndaw hoz gou baez ndaet, daxmeh mboujndaej byaij loeng roen bae ba? Hoeng diuz roen neix de gaenq byaij ndaej sam bi lo, ciuq dauhleix mboujndaej loek bae cij dwg ha.   第二天，我正在上课，婶婶匆匆地赶来学校，让老师将我喊出教室。婶婶问我娘送菜来没有，我说送了，她昨天就回去了。婶婶说：“没有，她到现在还没回家。”我心一紧，娘该不会走错道吧？可这条路她走了三年，照理不会错啊。   Daxsimj youh cam:“Daxmeh mwngz lij gangj maz dem?”Gou naeuz mbouj miz, de lij dawz cibgeij aen makdauzndoi daeuj hawj gou dem. Daxsimj song fwngz mbat bek:“Sat lo sat lo, saeh vaih cix aiq vaih ok gij makdauzndoi neix daeuj lo”   婶婶问：“你娘没说什么？”我说没有，她给我带了十几个野鲜桃哩。婶婶两手一拍：“坏了坏了，可能就坏在这野鲜桃上。”   Daxsimj hawj gou cingjgyaq le, songraeuz cix riengz roenbya ra doxdauq.   婶婶要我请了假，我们沿着山路往回找。   Hamq roen dauqma ranz caen miz geij go makdauzndoi, gwnz go makdauz lij mbangbyakbyak venj miz geij aen makdauz, couhseih maj youq henz dat cij ndaej lw roengzma. Songraeuz doengzcaez yawjraen miz go makdauz ndeu ngamh raek lo, laj faex cix dwg dat sang lueg laeg.   回家的路上确有几棵野桃树，桃树上稀稀拉拉地挂着几个桃子，因为长在峭壁上才得以保存下来。我们同时发现一棵桃树有枝丫折断的痕迹，树下是百丈深渊。   Daxsimj yawjyawj gou naeuz:“Dou daengz laj dat bae yawjyawj gaeuj!”Gou naeuz:“Daxsimj, gou lau …..”Daxsimj mbouj gangj baenzlai, rag gou couh roengz laj lueg bae …..   婶婶看了看我说，“我们到峭壁底下去看看吧！”我说，“婶婶你别吓我……”婶婶不由分说，拉着我就往山谷里走……   Daxmeh dinghdingh ninz youq ndaw lueg, geij aen makdauz sanqsanq saksak youq henz ndang, ndaw fwngz de lij gaem aen ndeu dwk ndaetndwt, gij lwed gwnz ndang gaenq roj ndaem liux lo.   娘静静地躺在谷底，周边是一些散落的桃子，她手里还紧紧攥着一个，身上的血早就凝固成了沉重的黑色。   Gou siengsim dwk dungxsaej cungj yungz liux lo, got dawz daxmeh ndaetndwt, naeuz:“Meh ha, daxmeh mingh hoj gou ha, gou caen ienq mbouj hab naeuz gij makdauz neix diemz ha, dwg daeglwg aeu diuz mingh mwngz lo ….. Meh ha, mwngz lijlix caengz ndaej gvaq saek ngoenz ndei gvaq ha …..”Gou gyaeuj dep naj caepcat daxmeh, daej dwk daengx bya daengx lueg rinndaek cungj gaen gou doek raemxda …..   我悲痛得五脏俱裂，紧紧地抱住娘，说：“娘啊，我苦命的娘啊，儿悔不该说这桃子甜啊，是儿子要了你的命……娘啊，您活着没享一天福啊……”我将头贴在娘冰凉的脸上，哭得漫山遍野的石头都陪着我落泪……   Bi 2003 nienz ndwen 8 nyied ngoenz 7 hauh, youq daxmeh roengz namh ngoenz 100 ngoenz de, mbaw luzcijdunghcihsuh Huzbwz Daqyoz ndonj gvaq diuz roen daxmeh byaij gvaq haenx, ndonj gvaq geij go makdauzndoi haenx, ndonj gvaq dieglanghhaeux dangqnaj mbanj, cizsoh “mbin” haeuj ndaw ranz gou.   2003年8月7日，在娘下葬后的第100天，湖北大学烫金的录取通知书穿过娘所走过的路，穿过那几株野桃树，穿过村前的稻场，径直“飞”进了我的家门。   Gou dawz faenh ceijsaenq daeuj ceiz neix naep hwnj gwnz moh caepcat daxmeh bae:“Daxmeh ha, daeglwg mwngz gauj hwnj daihhag lo, mwngz dingq ndaej ngi lwi? Mwngz youq lajyaem ndaej riuangq lo!”   我把这份迟到的书信插在娘冷寂的坟头：“娘，儿出息了，您听到了吗？您可以含笑九泉了！”

特田栏钟

	Youq mbwq le sawq hoiz geij cit goj gvaqyinx,yienznaeuz gaij bae gaij dauq, hoeng lij miz haujlai mwnq mbouj ngamjhoz,caenh muengh gyoengq beixnuengx daraeh lailai son'gvai cijndaej bw! 因为无聊，试着翻译几个故事过把瘾。虽说反复修改，可还是有许多地方不尽如人意,希望众贝侬们多多指教.

称最

	好啊！

粤西土著

	我好感动啊

Honghlaj

	Daegdenz ak bw,hoiz ndaej ndei. Lajneix cix dwg hawj mwngz canhgauj. laeuqcaeuj？＝lot fwngz “bingh caenzgengj”？saenzging？binghvangh？ ndaejngi？＝ndaejnyi 襁褓＝mbuk　[方]baubug；omj vaiqganj？＝vaiqgaenj ngezdoih？＝nyezdoih Gou hauq bae naeh daxlaux aeu, ？dauq，－naeh？daeuh　[方]ngaeuq；ngaej；laeuq；caeuq；saeuq　哀求 bokbak？＝boekbak？ buh vaih vaq sik？sengx　[方]lengq；luix　褴褛，破烂[专指衣服，旗帜和编织物等] rengq　(见sik)　(衣)破 rengq　[方]si；gatget　褴褛 caiqcangz？diegdangz　[方]deihdangz　场[用来翻晒粮食及它物或碾轧谷物的场地，也叫晒场、晒谷场、晒坪等。] daj ndaw dou ra daeglwg de？＝daj dou ndaw de ra daeglwg de 裂着嘴？咧？＝mbe bak giqiuz？＝gigiuz hongcap？＝hongcab mbouj naeuzdingq cix deng doh       doh=moeb ndaw bak cix “Mbouj, mbouj …..”dwk swenjhemq mbouj dingz.   “Gaej,gaej……” baqfwngz？＝fajfwngz　[方]bajfwngz；bajmwz；bajmungz；vafwngz　手 cing yaeb byaekmou lai  cing？＝caenh？ daxraix？＝dahraix diujdak？＝vutvak？ mbouj dongx mbouj  cam saek coenz＝mbouj dongx mbouj  swt？ hihyenq？＝yiyen，ranzbingh yozciz？＝hagsib,yozsiz youq daxmeh roengz namh ndaej 100 ngoenz de Daqyoz？＝Dayoz,Daihhag

vaiz

	原来新借词中，很多对应普通话第四调的，不是用壮语第五调来对应么？像daqyoz大学？我看见有的教材上新借词的四调分别是h、z、j、q，后来怎么变了？

狼兵后裔

	虽然很早就看过这个故事可是再次看到的时候依然感动~~~~~~~献给伟大的母爱

特田栏钟

	Beixnuengx Honghlaj,sien doxcih mwngz mbouj lau dwgrengz son'yinx! Gizsaed gou dwg aeu vahdoj ranzmbanj gou ma hoiz hane.

Honghlaj

	QUOTE: 以下是引用vaiz在2007-9-5 10:11:00的发言： 原来新借词中，很多对应普通话第四调的，不是用壮语第五调来对应么？像daqyoz大学？我看见有的教材上新借词的四调分别是h、z、j、q，后来怎么变了？ 《壮汉词汇》附录（二）《新汉借词语音转写表》说明 …… 4、……例字后圆括弧（）里的字母是表示该字壮语读音所属的调类，其中q是表示第五类，转写成壮文时不标。

AAAAAAAyingj

	    Gou saenq gwnz seiqgyai ok cungj saeh neix gvaq ! 

河旺

	感动中！！！