Gvendaengz di vwndiz Bouxcuengh ndeu
关于壮族的一些问题
Ngoenzneix gou siengj gangj gvendaengz di vwndiz Bouxcuengh ndeu .Aenvih Vahcuengh dwg hoenz vwnzva Bouxcuengh , ndigah gou youq bien faenzcieng neix cix lai gangj Vahcuengh . Langh Bouxcuengh raeuz ndi miz Vahcuengh gvaq , vwnzva Bouxuengh cix ndi miz rengzlix,couhcinj miz di vwnzva Bouxcuengh ndi yungh Vahcuengh hix ndaej lix,hoeng cungj lix neix dwg lix ndi miz goekrag,lix ndi ndaej nanz,cix lumj aen bingzva ndeu baihrog gig ndei ,hoeng ndi miz va coq ndaw ,aen bingzva neix caiq ndei ciuqyiengh ndi miz yungh.
今天我想讲关于壮族的一些问题。因为壮语是壮族文化的灵魂，所以我在这篇文章就多说壮语。如果我们壮族没有壮语，我们壮族的文化就没有活力，即使有的壮族文化不用壮语也能存在，但是这种存在是没有根基的存在，不能长存，就象一个花瓶的瓶壳极美，但是没有鲜花插在瓶里，这个花瓶再好也一样没有用。
Hauhneix , gou cix ok gou youq gwnz cifeiz bungq gienh saeh ndeu gangj bae：
这样，我就从我在火车上碰到的一件事说起：
Dangq cifeiz neix cix dwg T5 Baekgingh daengz Namzningz .Gou youq gwnz cifeiz neix riengz vunz doxgangj,gou naeuz gou ndaej yawj najsiengq vunz cix rox bouxlawz dwg vunz baihnamz ,bouxlawz dwg vunz baihbaek, langh ndaej dingq de gangj vah dem gou cix rox de dwg aen minzcuz aen cwnj lawz lo . Aenvih gou youq daihhag roxnaj vunz gaxlai minzcuz gaxlai cwnj ,boux dem boux cix ndi doxlumj. Baihhenz miz dah ndeu ndaej 20 geij bi hauhneix ,de cam gou naeuz: Mwngz naeuz gou dwg gijmaz minzcuz ? Gou yawj naj de caeuq dingq vahyaem de couh rox de dwg Bouxcuengh raeuz lo. Gou cix naeuz:Mwngz dwg Bouxcuengh raeuz . De miz di ndeu mboujnaih,naeuz dwg ha . Gou cix cam de naeuz de rox gangj Vahcuengh le,de miz di ndi siengj han,gangj sing bienq iq gvaq, naeuz :Rox. Gou youh cam naeuz baih de “gwn ngaiz”guhlawz gangj . De naeuz:Gou ndi siengj gangj ,gou haemz Bouxcuengh !””A?!”Gou guhlawz hix ndi ngeix daengz de gangj vah hauhneix,cix cam naeuz :”Mwngz dwg Bouxcuengh , vihmaz yaek haemz Bouxcuengh ne ?” De naeuz de bae hwnjban boux boux gyonj rox de dwg Bouxcuengh ,vunz naeuz naj de miz daegbied Bouxcuenghj ,vahyaem de dwg vahyaem Bouxcuengh.Gou naeuz:”Raeuz dwg vunz Bouxcuengh,danghyenz naj miz daegbied Bouxcuengh , vah miz vahyaem Bouxcuengh ,raeuz youh ndi dwg minzcuz wnq ma , guhlawz ndaej vih gaiq neix bae haemz Bouxcuengh ne ?” De youh naeuz:”Gou couh haemz Bouxcuengh!”Daengz hauhneix,gou cix ndi rox gangj gijmaz dem lo .
这趟列车是北京至南宁T5次列车。我在火车上跟别人聊天，我说我可以从一个人的面相就可以知道谁是南方人，谁是北方人，如果再能听他说话我就可以知道他是哪个民族哪个省的人。因为我在大学接触了很多民族很多省的人，各人都有相异之处。我的旁边有一个姑娘大概20多岁吧，她问我：你说我是哪个民族？我看她的面相以及她的口音就知道她是我们壮族人了。我说：你是我们壮族人。她有点无奈，说是啊。我就问她说她会壮语不，她有点不想回答，讲话的声音也变小了，说：知道。我又问她她那边的壮语方言“吃饭”怎么说，她说：“我不想说，我恨壮族！”“啊？！”我怎么也想不到她会这么说，就问她：“你是壮族人，为什么要恨壮族呢？”她说她去上班的时候人人知道她是壮族人，人家说她的面像有壮族人的特征，她的话含有壮族的口音。我说：“我们是壮族人，脸当然显示有壮族人的特征，话有壮族的口音了，我们又不是其他民族嘛，怎么就要为这个去恨壮族自己呢？”她又说：“我就恨壮族！”到这样了，我也不知道要说什么了。
Gvaqlaeng gou ngeix daengz gaiq saeh neix ,ndaw sim gou cix ndi ndaej caemdingh .Faem raemx bya ndeu cix ndaej ciengx faen vunz ndeu.Mboujguenj byawz,mwngz youq dieg lawz nanz liux mwngz gangj vah cix miz dieg de vahyaem,seiz dieg ranzmbanj ciengx mwngz laux ha .Raeuz dwg vunz Bouxcuengh,raeuz riengz beixnuengx raeuz cungj gangj Vahcuengh,ndigah raeuz gangj vah enq coj miz vahyaem minzcuz raeuz .Vahgun dem Vahcuengh seiz song cungj vah ndi doxlumj,raeuz Bouxcuengh gangj vahgun miz vahyaem deg lumj baenaengz ,vunzgun gangj bujdunghva hix lijmiz vahyaem ,gangjnaeuz Bouxcuengh raeuz.Fawxgonq miz boux bougun vinzsei ndeu naeuz:”Yaemmbanj ndi gaij bwngyaeuj hau.”yaemmbanj ndi gaij ndi lumz goek ha .
过后我想到这件事，我的心里久久不能平静。一方水土养育一方人。不管是谁，你在哪个地方住久了你自然有那个地方的口音，是家乡的山水养你大的啊。我们是壮族人，我们跟我们的兄弟姐妹总是说壮语，所以我们讲其他的语言肯定就有我们民族的口音，汉语跟壮语是两种不同的语言，我们壮族说汉语含有口音是很正常的，汉族人说普通话也还有口音，何况我们壮族。以前有个汉族的诗人就说过：“乡音不改鬓毛衰。”乡音不改才不忘本啊。
Seizneix,mboujguenj youq lajmbanj roxnaeuz youq ndawcingz,cix miz haujlai bohmeh vih hawj lwgnye daengzcog gangj bujdunghva lai biucunj di cix hengzmanz ndi hawj lwgnye hag Vahcuengh,swhgeij bohmeh yungh Vahcuengh doxgangj,hoeng youq baihnaj lwgnye couh ndi gangj Vahcuengh.Gyoengq bohmeh neix ndi rox de gaenq dued bae lwgnye lai rox cungj vah gienzleih ndeu,lai rox cungj vwnzva gienzleih ndeu!Hix ndi rox de couh dwg Bouxcanghdoz—gaj vwnzva Bouxcuengh!Hix ndi rox daengz lwgnye laux liux ngeix daengz swhgeij ndi rox vah swhgeij minzuz,ndaw sim de miz gijlai in !Dandan cijvih gangj bujdunghva lai biucunj di gaiq leix neix,raeuz mboujmienx saepsonj lailai,gijneix cix dwg gaj gaeq aeu gyaeq !Guekgya heuh gak boux daeuj hag bujdunghva,cix vih naeuz hawj vunz gak dieg gak minzcuz doxgangj ngaih di ,cijaeu bujdungva riengz vunz ndaej gyauhliuz cix baenz.Bouxgun ngoenzngoenz gangj vahgun liux hix lijmiz vahyaemdieg de,hix ndi ndaej ak hauhneix lai,raeuz Bouxcuengh guhlawz yaek siengj beij gyoengq de ak dem ?
现今，不管是在农村还是在城里，就有好多父母为了让孩子长大后讲普通话标准点就蛮横的不让小孩学习壮语。这些父母不知道他们已经剥夺了小孩多了解一种语言的权利 ，多了解一种文化的权利！也不知道他们就是屠夫---残杀壮族文化的屠夫！也不知道当孩子长大后，想起自己不会自己民族的语言，他的心是多么的痛！仅仅只为讲普通话标准点这点理由，我们不免损失太多，这个就是杀鸡取卵！国家让各位来学习普通话，是为了让各个地区各个民族的人交流容易些，普通话跟别人可以交流就行，汉族人天天说汉语，他们讲话还有本地的口音，也没有这么厉害，我们壮族怎么想要比他们更厉害？
Gou youq baihbaek,miz boux doengzhag naeuz gou :”Mwngz gangj vah miz vahyaem lai,yaek hag bujdunghva biucinj di .”Gou naeuz:”Gou dwg vunz Bouxcuengh,gou coj miz vahyaem Bouxcuengh,gou seizneix gangj vahgun suenq guh ndei lo ,gou gangj bujdunghva cix dem sou gangj Inghyij doxlumj,sou miz bouxlawz gangj Inghyij lumj gou gangj vahgun hauhneix—seihbienh gangj gijmaz gijde ? Caiqlix,gou hix ndi siengj bae guh bouxboqyaem vahgun,gou gangj sou dingq rox cix ndaej,yaek aeu biucunj lai guhmaz ! Gou langh miz rengz lai gou bae guh gij saeh wnq cix lai ndei .”
我在北方，有的同学说我：“你讲话有太多的口音，你要学普通话标准点。”我说：“我是壮族人，我讲话肯定有壮族的口音，我现在讲普通话算很好了，我讲普通话就跟你们讲英语一样，你们有谁讲英语跟我讲汉语这样----随便讲什么都行？而且，我又不想去做汉语播音员，我讲话你们听懂就可以了，要那么标准做什么！我如果有多余的力气我去做其他事更好。”
Gou maz daengz Namzningz,cix bae riengz gak boux doengzhag gaeuq youq daihhag de guhcaemz,miz boux doengzhag ndeu raen gou liux cix aeu vahgun riengz gou gangj,gou yungh Vahcuengh cam naeuz:”Mwngz vihmaz ndi gangj Vahcuengh ?”De dawz vahgun naeuz:”Seizneix youq daihhag ndi miz vunz gangj nauq.”Gou naeuz:”Mboujguenj vunz gangj mbouj gangj ,seizneix,raeuz rox Vahcuengh,raeuz cix yaek gangj Vahcuengh.”Doeklaeng ,de euq ndi ndaej,cix deng riengz gou gangj Vahcuengh.Ndigah,cijaeu Bouxcuengh raeuz dingq gangj Vahcuengh,Vahcuengh raeuz haet ndaej miz muengh hwng.
我来到南宁，就去跟一些在大学的老同学玩，有一个同学见到我后就用汉语跟我交谈，我用壮语问道：“你为什么不讲壮语？”她用汉语跟我说：“现在在大学都没有人讲壮话了。”我说：“不管别人说不说，现在，我们会说壮话，我们就要说壮话。”后来，她拗不过，就讲壮话了。所以，只要我们壮族人总坚持说壮话，我们壮语才有希望繁荣。
Gangj daengz gijneix,gou cix ngeix daengz gou youq daihhag roxnaj boux doengzyieng ndeu,de dem gou caemh yienh ,gou rox de dwg Bouxcuengh liux cam de naeuz de rox gangj Vahcuengh le,de naeuz rox ha .Aenvih caemh yienh,Vahcuengh wnggai ndi miz gijlai cengca,gou couh aeu Vahcuengh riengz de doxgangj,hoeng de cungj yungh vahgun hoiz gou ,gou miz di hozndat,dawz Vahcuengh cam naeuz :”Mwngz rox gangj Vahcuengh le ?”De yungh vahgun naeuz:”Cajbaenh gou ndi dwg riengz mwngz gangj gvaq ma,gou rox ha .”Gou naeuz:”rox,vihmaz ndi aeu Vahcuengh riengz gou gangj ?”De lij yungh vahgun naeuz:”Vahcuengh raeuz gangj ndi dox lumj ha,gou gangj mwngz dingq ndi rox .”Gou ciuqyiengh dawz Vahcuengh riengz de gangj:”Geiqyienz gou gangj mwngz ndaej dingq rox,mwngz gangj gou guhlawz dingq ndi rox ?Caiqlix,mwngz ndi gangj dem mwngz guhlawz rox gou dingq ndi rox vah mwngz ?”
说到这里我就想到我在大学认识的一个老乡，他跟我是同一个县的，我知道他是壮族后就问他自己会说壮语不，他说知道啊。因为是同一个县，壮语方言之间应该没有多少区别，我就用壮语跟他说话,可他总是用汉语回答我，我有点生气，用壮语问他：“你会说壮语吗？”他用汉语说：“刚才我不是说过了嘛，我知道啊。”我说：“会，那你为什么不用壮话跟我说话？”他还用汉语跟我说：“我们壮话说得不一样啊，我讲你听不懂。”我照样用壮话跟他说：“既然我讲你能听懂，你说我怎么听不懂？再说了，你不讲你怎么知道我听不懂你的话？”
De lij gyangq guh daeuz,lij yungh vahgun gangj:”Gijneix dwg gunghgungcangzhoz,yaek gangj ‘guekyij’,gangj Vahcuengh vunz dingq ndi rox .”Ndaejnye Bouxcuengh raeuz gangj hauhneix,gou cix caen hozhwnj lo ,gou dawz Vahcuengh cungqsing naeuz:”Mwngz dwg vunz Bouxcuengh,mwngz riengz Bouxcuengh doxgangj couh itdingh aeu dawz Vahcuengh,cijmiz cizcai gangj ndi doxlumj haet dawz vah wnq! vah dem vah cix dwg bingzdaengj,bouxlawz gveihdingh youq gunghgungcangzhoz ndi ndaej gangj Vahcuengh ?!Langh miz gaiq gveihdingh neix ,gaiq gveidingq neix cix dwg veizfap,veizfanj <Cinjfap>!Raeuz song boux doxgangj cix dwg raeuz song boux gyauhliuz ,raeuz song boux digq rox cix ndaej,mwngz guhlawz yaek bae guenj vunz dingq rox ndi rox ?!Mwngz dwg ndi dwg doengzyieng gou ?!dwg ndi dwg beixnuengx gou ?!”Hauhneix,de haet riengz gou gangj Vahcuengh.
他还死犟着用汉语跟我说：“这里是公共场合要讲‘国语’，讲壮话别人听不懂。”听到一个壮族人这么说，我真的生气了。我用壮话跟大声跟他说：“你是壮族人，你跟壮族人说话就一定要用壮语，只有实在不能交流才用别的语言！语言与语言之间是平等的，有谁规定在公共场合不能讲壮话的？！如果有这个规定，那么这个规定就是违法的，违反《宪法》！我们两个聊天是我们两个在交流，我们两个听懂就行，为什么要去管别人听懂不懂？！你是不是我的老乡？！是不是我的兄弟？！”这样，他才跟我说壮话。
Doeklaeng ,gou haet rox de vihmaz ndi siengj gangj Vahcuengh:Ngamq haihag seizde,doengzhag vunz baihbaek rox de dwg Bouxcuengh liux cie cam naeuz de rox gangj Vahcuengh le.gangj geij coenz ma dingq ,de couh gangj lo.Hoeng doengzhag de ndaej nyi liux cix riu,de laihnaeuz cungj riu neix dwg yawjsiuj Vahcuengh,eiqsei cix dwg Vahcuengh ndi ndei dingq.Hauhneix,baezlaeng de couh ndi daih gyaez youq dangq naj vunzlai gangj Vacuengh lo .Gou naeuz:Vunz baihbaek caengz ndaej nyi vah raeuz ,raeuz lwgfwt gangj hawj gyoengq de dingq ,de danghyenz raen dwgriu ,cungj vah raeuz dem vah de ndi dox lumj,lumjnaeuz raeuz ndaejnyi lauxsae gangj Inghyij mbatitne,raeuz ityiengh riuhaha,raeuz riu Inghyij cix dwg raeuz raen vah neix yinx,ngeix ndi daengz vah neix guhneix gangj,ndi dwg raeuz riu de vah neix couh ndi ndei dingq,vunz riu Vahcuengh ityiengh dwg leix hauhneix.Couhcinj de caen yawjsiuj Vahcuengh raeuz,raeuz cix yaek ndi gamj gangj ?Gamjcingz minzcuz raeuz guhlawz baenzneix wnqnyieg,ciij vih boux vunzbieng mbat riu ndeu couh siengj vut vah minzcuz raeuz bae ?
后来，我才知道他为什么不想讲壮话：刚开学那时侯，大学里北方的同学知道他是壮族后就问他是否会壮话，说几句来听听,他就说了。可是他的同学听到后就笑，他认为这种笑含有歧视，意思是壮话不好听。这样，往后的日子，在众人面前就很少讲壮话了，我说：北方人从没有听过我们的语言，他们突然听到了，他们当然觉得好笑，我们的语言跟他们不一样，就像那时我们上课刚听到老师说英语时，我们一样笑哈哈。我们笑英语是觉得这个语言好玩，想不到它会是这么说，不是我们笑他这个话就不好听，别人笑壮话一样是这个道理。即使他真的是歧视壮语，我们就不敢说了？我们民族的感情就这样脆弱，只为他人的一次笑就想把我们的民族语言扔了？
Dwg ha ,minzcuz gamjcingz raeuz cingqsoq mbang lumj ceij ,gangj daengz saeh Bouxcuengh cix ndi miz gijlai boux Bouxcuengh bae roxyiuj,vanzlij yaek fanjdui,yaek lanz .
的确，我们的民族感情薄似纸，一讲到壮族的事就没有多少壮族人去理解，甚至还反对，还阻拦。
Gaengjdaengz sanqgvangq vahbiucunj,miz boux Bouxcuengh naeuz:”Vahbiucunj riengz vahdoj dou ndi doxlumj,gou dingq ndi rox .sanqgvangj liux cix miz maz yungh?”Dwgmiz di ndi doxlumj , hoeng dwg doengzlai ndi doengz noix.Vahdoj raeuz dem vahbiucunj gyonj miz gvanhaeh doiqying,cijaeu raeuz yungh sim,hag hwnj daeuj cix ngaiz,dingq yawj cix ndaej rox.Hauhneix,mboujguenj vunz dawz Vahbaihnanz roxnaeuz vunz dawz Vahbaihbaek,raeuz dox raen couh ndaej dawz Vahcuengh raeuz daeuj doxgangj.cix ndi hoj aeu Vahguiliuj.Vahgvangdoeng daeuj yungh.Raeuz lij ndaej yungh Sawcuengh daeuj gyauhliuz vwnzva caeuq ginghci.cijmiz Bouxcuengh raeuz gagrox youq gak dieg lai gangj Vahcuengh ,Vahcuengh haet rox ndaej miz yungh.
讲到推广标准语，有的壮族人说：“标准语跟我们的土语不一样，我听不懂。推广了有什么用？”是有点不一样，但却是大同小异，我们的土语跟标准语都有对应关系，只要我们用心去学就容易，听读就懂。这样，不管是持北部方言的人还是持南部方言的人，我们相见就可以用壮语来交流，就可不用桂柳话，白话了。我们还可以用壮话来交流民族文化和经济。只有我们壮族人在各地自觉多讲壮话，壮话才会有用。
Gangj daengz hawj Sawcuengh haeuj hagdangz ,miz boux Boucuengh naeuz:”Lwgnye raeuz seizneix hag Sawgun dem Inghyij cix muengz baenz gijmaz bae ,hag lij ndi ndaej ndei,langh hag Sawcuengh dem,lwgnye raeuz rap mbouj naek lai ma ?”Ndi naek,cijmiz bienq mbaeu.Vihmaz ne ?Yienznaeuz hagseng lai hag maenz dangz ndeu,hoeng maenz dangz neix dwg bietaeu,de dwg giekdaej hag vahgun dem Inghyij.Vahmeh dwg gijmaz,son lwgnye cix ok maenz vah de son hwnj,lwgnye haet ndaej ciepsou.Youq dieg Bouxcuengh,miz gaxlai lwgnye ndi gyaez doegsaw, hoeng raeuz aeu Vahcuengh riengz de doxgangj cix rox de uklingz,vunz uklingz hauhneix vihmaz ndi gyaez doegsaw roxnaeuz doegsaw ndi ndaej ?Aenvih lwgnye raeuz ciepsou cangz ndaej vahgun,raeuz cijmiz hawj Sawcuengh haeuj hagdangz ,aeu Sawcuengh daeuj hai uk lwgnyeraeuz,caemhcaiq vih hag Sawgun dwk giekdaej,hauhneix ,lwgnye raeuz laux liux haet ndaej cendu ceiq laux bae gensez ranzmbanj.Nyinxcix,hawj Sawcuengh haeuj hagdangz miz bietaeu.gijneix ndi gag dwg ok baujhu vwnzva daeuj ngeix.
讲到让壮文进校，有的壮族人说：“我们的孩子现在学汉语和英语就忙得不得了，学习起来还不好，如果再学习壮文，我们的孩子负担不是很重吗？”不重，只会变轻。为什么呢？虽然多学了一门功课，可这门功课是学习汉语和英语的基础。母语是什么教孩子的时候就从那门语言教起，孩子才能接受。在壮族地区有很多孩子不想读书,可我们用壮话跟他们交流的时候就知道他们很聪明，那么他们为什么不想读书或者读书不得？因为孩子还没有能接受汉语，我们只有让壮文进校，用壮语来启迪孩子智慧，同时，为学习汉语打基础。这样，当我们的孩子长大后才能尽最大的能力去建设家乡。因此，让壮文进校很很有必要的，这里不仅仅是文化保护方面的考虑。
Miz boux Bouxcuengh naeuz:”Yienzlaiz Bouxcuengh raeuz miz saw wnq ,gyen’guek liux haet fatmingz cungj Sawcuengh neix,cungj saw neix ndi dwg Bouxcuengh raeuz gag guh ,dwg vunzCuhlenz daeuj guh, raeuz yaek hawj vwnzva raeuz hwng cix wnggai yungh Sawndip,Sawndip fazcenj ndaej nanz gvaq,hix dwg Bouxcuengh raeuz gag guh 。”"Dwn Seujbinz naeuz:”Mboujguenj dwg meuz hau roxnaeuz dwg meuz ndaem,cijaeu gaeb ndaej nou cix dwg meuz ndei.”Gou naeuz Sawcuengh duz meuz hau neix lai ndei .Sawndip yienznaeuz fazcanj ndaej nanz gvaq ,hoeng daengz seizneix Sawndip lij youq gak dieg ndi ndaej dungjit, caiqlix yaek hag Sawndip cix dem hag Sawgun doxlumj deng hag binhyinh,Sawndip hix beij Sawgun hoj ,lijmiz cih dem Sawgun doxlumj hoeng doeg ndi dox lumj ,hauhneix,vunz hag daeuj cix laux riengz Sawgun doxloek, yungh daeuj luenh lai . Yaek sanqgvangq Sawndip itdingh beij sanqgvangq Sawcuengh lij hoj.
有的壮族人说：“原先壮族有其他文字，建国后才发明了这种壮文，这种文字不是我们壮族人自己做的，是苏联人来做的，我们想让我们的文化得以繁荣就应该用古壮子，古壮字发展悠久，而且又是我们壮族人自己做的。”邓小平说：“不管白猫黑猫，抓到老鼠就是好猫。”我说壮文这只白猫比较好。虽然古壮字历史悠久，可是直到现在古壮字在各地区都没有能得到统一。再说，要学古壮字就像学汉语一样得学拼音，古壮字比汉语还难，还有些字字型跟汉语一样，读音却不一样，这样，学起来就会跟汉语混肴，使用起来容易混乱。要推广古壮字肯定比推广壮文还难。
Hoeng Sawcuengh dem Sawndip beij hwnj daeuj cix ndei lai lai lo .1,Dieg’veiz Sawcuengh hab fap,guekgya cingzyin.2,Sawcuengh dungjit,miz bauganh caeuq cazci.3,Sawcuengh hag ngaih.,gyauhliuz ngaiz.4,Sawcuengh dem Vahcuengh gangj raiz doxdoengz.Couhcinj Sawcuengh yienzlaiz dwg vunz Cuhlenz daeuj coengh raeuz guh ,hoeng de hix aeu Vahcuengh ma guh goek.Yienznaeuz Sawcuengh yangq byaij ndaej 50 bi ,yienznaeuz seizneix loh Sawcuengh lij gumzgamz ,hoeng cijaeu raeuz haenneix bae guh ,Sawcuengh couh ndaej dazrag, Sawcuengh ndaej hwng ,Bouxcuengh haet ndaej hwng.
而壮文跟古壮字比起来就好多了。1.壮文地位合法，国家承认。2.壮文统一，有报刊和杂志。3.壮文易学，交流容易。4，壮文和壮语说写一致。即使壮文原来是苏联专家来帮助我们做，他们也是以壮语各个方言为根底.虽然壮文刚走过50年，虽然现在壮文的路很坎坷，但是，只要我们努力去做，壮文就得以生根，壮文才能繁荣，壮族才能兴旺。
Miz boux Bouxcuengh naeuz gou :”Lwgda mwngz yaek yawj bae gyae di,seizneix dwg gijmaz cizdai lo ,lij yaek heuh vunz bae gangj Vahcuengh.””Gij minzcuz cix dwg gij seiqgyaiq”,gou ndi rox gou ngeix
ndi ngeix bae gyae,gou cix ngeix naeuz Bouxcuengh raeuz gvaq geij bak bi,geij cien bi liux cix baenz hauhlawzyiengh,gou cix ngeix naeuz Vahcuengh raeuz .vwnzva Bouxcuengh raeuz duj va ndeiyawj daej hai gijlai nanz?Mboujguenj dwg gijmaz cizdai ,vah coj ndi siuj.Cijmiz Bouxcuengh raeuz lai bae yungh Vahcuengh,Vahcuengh youq gak cungj vah ndaw haet ndaej hoenghhwng hwnjdaeuj.Lumjnaeuz vunz Youzdai ,minzcuz neix dwg minzcuz hojnanz, hix dwg minzcuz akgeng., minzcuz neix miz lailai vunzcaiz,youq seiqgyaiq daeuj gangj gig miz rengzyingjyangj.Yienznaeuz gyoengq vunz de youq gak aen guekgya guhsaeh,hoeng de ndi lumz goek.Yienzlaiz vah Cihbozlaiz laemz ndaej gaxlai bi liux,doenglaeng minzcuz de liengz bae ra goek,dauqcungz gangj vah de,vunz rox gangj yied bae yied lai,caiqlix hix laebndaej aen guekgya swhgeij minzcuz ndeu.Inghyij ndi senhcin ma ?Vihmaz de yaek yungz gig lai rengz bae hag Vahcihbozlai ?Vunz Youzdai miz sim minzcuz ha !De hag vah minzcuz de hix ndi lanz de dwg ceiq ndei ceiq uklingz minzcuz.Bouxcuengh raeuz yaek riengz vunz Youzdai hagsiz.
有的壮族人说我：“你的眼光要看得远点，现在是什么时代了，还这样号召人来讲壮语。”“民族的也就是世界的”，我不知道我是否想得远，我只是想我们壮族过几百年，几千年后成什么样，我只想我们的壮语，我们壮族的文化这朵美丽的花能开放多久？不管在什么时代，语言总少不了。只有壮族人多用壮语，壮语才能在各种语言中繁荣起来。就比如犹太人，这个民族是个苦难的民族，也是一个强大的民族。这个民族有很多的人才，在整个世界都有他们的影响力。虽然那些人在各个国家做事，可是他们没有忘根。原来希伯来语已经灭绝了很多年，后来他们的民族重新寻根，重新说他们民族的语言，会说自己民族语言的犹太人也越来越多，而且他们还建立了一个属于自己民族的国家。英语不先进吗？为什么他们还下那么大的工夫去学习自己民族的语言？犹太人有民族心啊！他们学习自己民族的语言没有阻挡他们成为世界上最聪明的民族。我们壮族人要跟犹太人学习。
Yienznaeuz Bouxcuengh raeuz seizneix seiqhenz beij seizde Youzdai ndei,caiqlix lijmiz gaxlai vunz lij gangj Vahcuengh,Vwnzva Bouxcuengh raeuz lij ndaej youq ,hoeng Bouxcuengh raeuz dauq ndi bae gyaez,ndi bae hungyangz,cix yaek vut Vahcuengh bae,vut vwnzva seiqgeiq bae,raeuz guhlawz ndaej hauhneix bou bae?
虽然我们壮族现在的形势比当时犹太人好，而且还有很多人还讲壮语，壮族文化也还存在，但是我们壮族人却不去爱护，不去宏扬，还想把壮语扔了，把自己文化扔了，我们怎么这样窝囊？
Miz boux vunz naeuz:”Seizneix youq Cunghguek,cawzbae ndaw Sinhfwncwng sij miz ‘Bouxcuengh’, Bouxcuengh dem Bougun cix ndi miz gijmaz ndi doengz,gou couh dwg Bouxcuengh.”Bouxvunz gangj coen vah neix ndi rox de seiz ndi seiz caen dwg Bouxcuengh,langh dwg,de cix dwg Bouxcuengh deng hanva guh cijmiz ndaw ndang miz di lued Bouxcuengh coengcoj de lo.Yienznaeuz de naeuz swhgeij dwg Bouxcuengh ,hoeng de ndi rox gangj Vahcuengh,ndi rox Bouxcuengh miz gijmaz vwnzva,ndi rox seizneix lijmiz 1200 fanh Bouxcuengh lij yawj ndi rox sawgun,dingq ndi rox Vahgun.
有的人说：“在中国，除去身份证上写有的‘壮族’二字，壮族跟汉族没有什么区别，我就是壮族。”讲这句话的这个人，不知道他是不是真的壮族人，如果是，他就是壮族人被汉化得只剩下他的血液里还流淌着他的壮族祖先的鲜血。虽然他说自己是壮族人，可是他不会说壮话，不知道壮族的文化是什么，他不知道现在还有1200万的壮族人还看不懂汉字，听不懂汉语。
Langh de lijmiz sim Bouxcuengh ,de couh wnggai bae hag gangj Vahcuengh,hag Sawcuengh,bae rox vwnzva Bouxcuengh,gangjvah guh saeh gyonj yaek vih minzcuz swhgeij ngeix,hauhneix,de haet dwg cingqcingq dangqdangq vunz Bouxcuengh.Langh de ndi miz sim Bouxcuengh gvaq,muengh de gaij minzcuz bae ,gaej naeuz swhgeij dwg Bouxcuengh,Bouxcuengh raeuz ndi miz cungj vunz neix .Ceiq hozndat cungj vunz neix dawz Bouxcuengh mingzyi bae guh saeh,hawj mingzdaeuz Bouxcuengh raeuz najraez,cungj vunz neix bae dangguen,Bouxcuengh raeuz gaej siengj ngiengx gyaeuj raen daengngoenz.
如果他还有壮族心，他就应该去学壮语，学壮文，去了解壮族的文化，言行举止都要为自己民族着想，这样，才算是堂堂正正的壮族人。如果他没有壮族心了，希望他改掉自己的民族，别再说自己是壮族人，我们壮族没有这样的人。最恼火这种人拿壮族的名义去做让壮族名誉受损的事，这种人去当官，我们壮族别想抬头看见太阳。
Gangj daengz gijneix,miz gienh saeh ndeu couh deng gangj,gienh saeh neix dwg Cinz Siuhlinz saehgienh.Gienh saeh neix daengz seizneix cix caengz ndaej gaijgez ndei,doiq Bouxcuengh raeuz sienghaih laeg lai.Langh Bouxcuengh raeuz ndi ndaej goendauh,hozndat ndi lumj fwngz ndat,raeuz cijmiz dawz gaiq saetnaj caeuq haemzhaenh neix coq youq ndaw sim,hawj de bienq baenz rinyungzcoi raeuz bae roengzrengz,guhdoih caj ngoenz byafeiz neix dekfat bae !Caiqlix,raeuz yaek rox raeuz Bouxcuengh deng vunz saetnaj hauhneix cix aenvih Bouxcuengh raeuz unq lai ,vwnzva Bouxcuengh raeuz seizneix dangqnaj hangz cawzraeg lo.Couhcinj ndi miz gyoengq caegged neix,Bouxcuengh raeuz ciuqyiengh ndi ndaej angq’sim.Gaiq saeh neix ndaej lwnh vwnzva Bouxcuengh duzgoep neix naeuz:Ndaw raemxcauq neix ndat bw!Langh naeuz raeuz seizneix lij ndi ndaej doxgiet bae hwnjdaeuj bae guh saeh, Bouxcuengh raeuz cix yaek laemz lo .
说到这里，就有一件事必须得讲，这件事就是陈修龄事件。这件事到现在还没有处理得当，对壮族伤害很深。如果壮族人得不到公道，生气不如长志气，我们只有把这个耻辱和仇恨聚在心里，让它变成熔岩督促我们去奋斗，一起等待火山爆发的那一天！而且，我们要知道我们壮族蒙受这样的耻辱是因为我们壮族人太软弱，我们壮族的文化面临着严峻的形势，即使没有这些窃贼，壮族照样不能乐观。这件事告诉了壮族文化这只青蛙说：这锅水很烫啊！如果说现在我们还不能团结去做事，我们壮族就要面临灭绝的危险了。
Miz boux lij miz di angq’sim ndeu,naeuz:”Seizneix lajmbanj cungj gangj Vahcuengh,caiqlix ndawcingz boux vunzhung lij rox gangj Vahcuengh,Vahcuengh lij youq, vwnzva Bouxcuengh cix youq,vwnzva Bouxcuengh lij youq ,Bouxcuengh guhlawz laemz ?”Gou cam naeuz :”Lajmbanj lwgnye seizneix lij gangj Vahcuengh lai le?ndawcingz lwgnye lij rox gangj Vahcuengh le ?”De ndi ndwet lo.Lwgnye dwg daengzcog minzcuz,lwgnye hauhneix ,gvaq geij ciuh liux Bouxcuengh guhlawz ndi laemz?Miz boux naeuz:”Gijneix dwg lizcij bizyenz ,raeuz dang ndi ndaej…”Beixnuengx Bouxcuengh raeuz ndi wnggai guhneix gangj,raeuz ndi dwg bouxyiyinz,raeuz guhlawz rox lizcij daengzcog guhlawz byaij ?Raeuz seixneix guh ndaej liux daengzcog cix baenz lizcij.Raeuz yaek gamh ndei seizneix , haenneix bae guh ,daengzcog cix miz muengh .Vahcuengh riengz Bouxcuengh byaij gvaq daeuj geij cib bi lo ,vihmaz daengz seizneix lwglan Bouxcuengh cix yaek vut bae ne ?Bouxcuengh raeuz bwj hauhneix lai bae gag nyienh saw ?
有的还有些乐观，说：“现在在农村总说壮话，而且在城里的壮族大人都会说，壮语还在，壮族文化就在；壮族文化在，壮族怎么会灭绝？”我问道：“农村的小孩现在还说很多吗？城里的小孩还会说壮话吗？”他不吭声了。孩子是民族的未来，小孩这样子了，再过几代，壮族怎么不会灭绝？有的说：“这是历史的必然，我们阻止不了……”壮族的兄弟姐妹们不应该这样说，我们不是预言家，我们怎么知道历史以后怎么走？我们现在做的在未来就成为历史。我们现在就是要把握现在，努力去奋斗，到未来就有希望。壮语伴随壮族走过了几十万年了，为什么到现在我们壮族的子孙却要丢弃呢？我们壮族就这么无能自己认输？
Bouxcuengh ha Bouxcuengh ,mwngz guhlawz baenz hauhneix ha ?Aen Bouxcuengh swcigih ndeu dauq ndi aen Vahcuengh dencidaiz vaeuq Vahcuengh dendaiz,aen Bouxcuengh swcigih ndeu dauq ndi miz diuzgen hawj Bouxcuengh vunzlai youq hagdangz hag Sawcuengh,<Minzcuz Gihyi Swci Fap>gveidingh miz gienzleih hoeng Bouxcuengh ndi ndaej souh,minzyi cix dwg Bouxcuengh swci,hoeng Bouxcuengh raeuz ndaej swci congh lawz?
壮族啊壮族，你怎么成了这个样子啊？一个壮族自治区竟没有一个壮语电视台和壮语电台，一个壮族自治区竟没有条件让广大壮族人在课堂学习壮文，《民族区域自治法》规定有权利而我们壮族却不能享受，名义上是壮族自治，但是我们哪点体现自治？
Gangjdaengz dencidai caeuq dendaiz ,miz bouxgun naeuz:”Hai haeuhneix ndi miz soundaej,cij dwg sai ngaenz guekgya,caiqlix Gvangjsae bietging bouxgun dou lai.”1800 fanh vunz—dangq seiqgyaiq vunzsoq baiz daih 60 vei lij heuh guh siuj ?Couhcinj beij bougun siuj,cix ndaej dawz Bouxcuengh dou madgaj bae,ndi yawj naek?Hai Vahcuengh dencidaiz bae ngaenz,nanzdau hai Vahun dencidaiz cix ndi bae ngaenz ?Ngaenz guekgya ok gijlawz daeuj ma ?Ok lwgmingz ma.Dou 1800 fanh Bouxcuengh moix bi vih guekgya cauh ndaej ngaenz siuj ma ?Caiqlix,dieg miz vunz lai Bouxcuengh gyonj dwg miz gvangqswhyenzmiz raemxden swhyen lai:Nanzdanh gvangqsik,Bingzgoj gvangq namzlij,Lungzdanh dencan,Dava dencan,Yenzdanh dencan……moix bi dieg Bouxcuengh vih guekgya gunghawj gig lai,hoeng cwngfuj doiq 1800 fanh vunz Bouxcuengh di aeugyouz neix hix ndi ndaej hawj?Langh dandan ciuq vunzsoq beijli daeuj bingzyaenx baen,Bouxcuengh raeuz ciuq miz faen,hoeng seizneix Bouxcuengh raeuz ndaej gijlawz?Cijmiz hai dencidaiz dem dendaiz liux haet miz gvangjgau soundae,haet miz ginghgi.vwnzva soundaej.Langh Bouxcuengh aen swcigih cujdij minzcuz neix gihbonj gienzleih hix ndi ndaej veizhu ,Yauzcuz.Meuzcuz.Dungcuz daengj minzcuz vunz siuj wnq gienzleih guhlawz ndaej bae veizhu ne ?
说到电视台跟电台，有的汉族人说：“开通的话没有效益，只是浪费国家钱财，而且毕竟广西汉族人多。”1800万---全世界人数排名第60位还叫做少？即使比汉族少，就能把我们抹杀掉，忽视我们吗？开壮语电视台花费钱，难道开汉语电视台就不花钱？国家的钱从哪里来？取之于民。我们1800万壮族人每年为国家贡献少吗？再说了，壮族聚集的地方大部分都有丰富的矿产和水电资源：南丹锡矿，平果铝土矿，龙滩电站，大化电站，岩滩电站……每年壮族地区为国家贡献极大，但是政府为什么对1800万壮族人这点要求都不同意呢？如果仅仅按人口比例来分配，我们壮族照样有份，可是现在壮族哪里得到了？只有开通电视台和电台后才能有广告收益，才会有经济，文化的收益。如果壮族这个自治区的主体民族的基本权利都不能很好的维护，瑶族，苗族，侗族等其他少数民族的基本权利怎么能很好的维护呢？
Miz boux Bouxcuengh naeuz:”Seizneix HuzGinjdauh cujsiz naeuz yaek guh ‘Hozcez Sevei’,raeuz Bouxcuengh yaek hing haucau,Gvangjsae raeuz yaek daiqdaeuz guh yiengh, yaek miz vut mingz singcaenz, yaek fatyangz Bouxcuengh raeuz gyaezguek cingsaenz.”Ai,Bouxcuengh raeuz vih guekgya ngeix lailai ha ,vut mingz singcaenz .gyaezguek singcaenz Bouxcuengh raeuz coengzlai ndi siuj,cijaeu bouxlawz rox Bouxcuengh raeuz gaqgonq bouxde cix rox.Raeuz danghyenz wnggai fatyangz cungj cingsaenz neix,hoeng raeuz hix yaek rox :gyaez minzcuz dem gyaez guekgya ndi doxdingj,lijmiz hag Vahcuengh dem hag vahgun ndi doxdingj,fatcanj vwnzva dem fatcanj ginghgi ndi dox dingj.Gou daj aen beij ndeu:Cunghguek cix lumj aen ranz laux ndeu,aen ranz neix miz haujlai beixnuengx,langh aen ranz neix miz boux beixnuengx ndeu ndei ndui ,gaxlai beixnuengx cix baenz bingh ,aen ranz neix guhlawz hoengh?Cijmiz aen ranz neix boux boux beixnuengx ndaej cangq,boux boux beixnuengx ndaej ndei,aen ranz neix haet rengz ,ranz wnq haet yawj naek aen ranz neix .Raeuz dwg lwglan Bouxcuengh ,raeuz cix yaek bae gyaez Bouxcuengh swhgeij gonq,Bouxcuengh raeuz gak yiengh ndaej hwng liux ,guekgya guhlawz ndi ndaej hoengh ?Raeuz gyaez guek ,raeuz cix yaek ok gyaez minzcuz swhgeij hwnj.Langh boux vunz lawz meh swhgeij hix ndi bae gyaez dem ,sou naeuz de lij yaek caen gyaez gijmaz dem ?
有的壮族人说：“现在胡锦涛总书记号召做‘和谐社会’，我们壮族人要响应号召，我们广西要带头做榜样，要有牺牲精神，要发扬我们壮族的爱国精神。”哎，我们壮族人为国家想很多啊，牺牲精神.爱国精神我们壮族从来没少过，只要谁了解壮族历史的人都会知道。我们当然应该发扬这种精神，可是我们也要知道：爱族跟爱国不对立；还有学习壮语跟学习汉语不对立，发展文化跟发展经济不对立。我打个比方：中国就像一个大家庭，这个家庭有很多兄弟姐妹，如果这个家庭只有一个兄弟健康，其他兄弟姐妹都生病，这个家庭怎么能兴旺？只有这个家庭每个兄弟姐妹都健康，都好，这个家庭才强大，其他的家庭才看重这个家庭。我们是壮族的子孙，我们就要先去爱戴自己的民族，我们壮族各方面兴旺起来后，国家怎么能不昌盛？我们爱国，就要从爱自己民族起。如果一个人连自己的母亲都不去爱，你们说他还会真正去爱什么呢？
Caiqlix,”Hozce Sevei”ndi dwg cungj vwnzva neix aen minzcuz neix bae apbik cungj vwnzva de aen minzcuz de,ndi dwg boux geng bae gimq bouxnyieg,wngai dwg gak cungj gak vwnzva gak cungj gak minzcuz doengz youq doengz hwng,guhdoih fazcanj,bouxboux ndaej ndei .Hoeng Gvangjsae seizneix lij ndi habdangq.Gvangjsae yaek daiqdaeuz vih”Hozce Sevei”guh yiengh,Bouxcuengh cix wnggai caeuq gijwnq vunz siuj minzcuz ndaej dem bougun miz gienzleih doxlumj,ginghci vwnzva gak aen minzcuz youq Gvangjsae guhdoih ndaej hoengh,hauhneix,haet dwg Huz Ginjdauh cungjcuhgi gangj gaiq “Hozce Sevei”neix.
而且，“和谐社会”不是这种文化这个民族去压制那种文化那个民族，不是强者去打击弱者，而应该是各种文化各个民族共同相处共同繁荣，一起发展，一起兴旺。可是广西现在还不和谐。广西要带头为“和谐社会”做个榜样，壮族就应该和其他少数民族要有与汉族有一样的权利，各个民族的经济.文化在广西都能兴旺，这样，才是胡锦涛总书记说的“和谐社会”。
Song ndwen gonq,dou youq Namzningz hai Vahcuengh hoih doxcomz,miz dah ndeu gaxgonq de youq siujyoz ndaej hag song bi Sawcuengh,hagdangz de dwg Sawcuengh haeuj yau diemj sawqniemh ndeu.De aeu vahbiucunj gangj:”Aenvih Sawcuengh cij miz it ngeih nienzgiz ndaej hwnj,lauxsae hwnj dangz couhdang guh yinvu,laihnaeuz ndi miz gijmaz yungh,hauhneix,hagseng cix ndi bae haenneix hag,cix ndi siengj bae hag.”Langh caen dwg hauhneix , Sawcuengh raeuz langh ndi miz aen gihci ndeu bae fazcanj,couhcinj Sawcuengh haeujyau,loh ityiengh nanz byaij,cij dwg cungj hingzsik ndeu ndui.Hoeng gijneix dwg saeh daengzcog,raeuz ceng’aeu ndaej “Sawcuengh haeuj yao”liux haet gangj.
两个月前，我们在南宁开壮语聚会，有一个姑娘小学时她曾在她学校学过两年的壮文，她的学校是壮文进校为数不多的实验点之一。她用标准语说：“因为壮文只在一二年级可以上，老师上课就仅当做任务，认为没有什么用，这样，学生就不努力去学，就不想去学。”如果真的是这样，我们壮文如果没有一个机制去发展，即使壮文进校了，路照样很坎坷，也将只是一种形式而已。但是，这个事是进校后的事，我们争取得“壮文进校”后再说。
Gangj daengz “Sawcuengh haeuj yau “gou cix deng gangj Gvangjsae Sawcuengh hagdangz.Gou saenq haujlai beixnuengx gyonj ngeix naeuz Gvangjsae Sawcuengh hagdangz seiz hagdangz aeu Sawcuengh aeu Vahcuengh ma son saw hwnjdangz,hoeng vunzlai ngeix loek gvaq.Dou youq Namzningz doxcomz liux ngoenz daih ngeih dou cix bae vujmingz yawj Gvangjsae Sawcuengh hagdangz,bae daengz gijde liux,gij raen,gij nyi,gyonj riengz dou ngeix ndi dox lumj.
讲到“壮文进校”，我就得说广西壮文学校。我相信很多兄弟姐妹都认为广西壮文学校是一个用壮文壮语来教书上课的学校，可是大家想错了。我们在南宁聚会完后第二天我们就去武鸣参观壮文学校。去到那里后，所见，所闻，全部跟我们想的不一样。
Aenvih boux lauxsae dou yaek bae ra de bae Namzningz guhsaeh gvaq,ndi ndaej daeuj bakdou ciep dou. Boux yawjbakdou de ndi hawj dou haeuj ndaw hagdangz bae,yienznaeuz dou gangj Vahcuengh,yienznaeuz dou lwnh de dou dwg Bouxcuengh daihhagseng yaek bae yawjngonz Sawcuengh hagdangz,de lij ndi gangj Vahcuengh,ndi hawj dou haeuj ndaw bae.Doeklaeng,baujveigoh gohcangj daeuj liux haet hawj dou haeuj ndaw bae,de hix ndi gangj Vahcuengh.haeuj ndaw hagdangz bae,hix ndi ndaejnyi gijlai boux hagseng gangj Vahcuengh,cijndaej nyi gyoengq gangj vahgun de miz vahyaem Vahcuengh lailai.Dou bae ra lauxsae,miz bouxlauxsae ndeu gig hozunq,dou riengz de gangj Vahcuengh lai liux de haet riengz dou gangj Vahcuengh,de cam dou naeuz dou daeuj gijneix yaek riengj guh gijmaz,dou naeuz dou gyaez hag Vahcuengh,dou yaek daeuj gijneix roxcaz Vahcuengh youq Sawcuengh hagdangz sawjyungh cingzgvang.boux lauxsae neix ndaejnyi dou gangj hauhneix liux vah de bienq hoih hwnjdaeuj,naeuz:cingzgvang Vahcuengh youq hagdangz ne cix dwg dangz Vahcuengh ndi dwg dangz biethenj,dwg dangz senjhawj,bouxlawz gyaez hag cix bae senj hag,sou yaek hag Vahcuengh ne cix bae lajmbanj hag,youq lajmbanj vunz cungj gangj Vahcuengh. Gyoengq beixnuengx Bouxcuengh,Gvangjsae Sawcuengh hagdangz cingzgvang cix dwg hauhneix,caiqlix seizneix gvangjsae Sawcuengh hagdangz riengz Gvangjsae Minzcuz Cunghdaengj Ciennez hagdangz dem Gvangjsae Minzcuz Gauhcungh doxhab hwnj daeuj.
因为我们要找的那个老师去南宁出差了，没有能到校门来接我们。门卫不让我们进学校，虽然我们讲壮话，虽然我们告诉他我们是壮族大学生想到壮文学校参观，他还不讲壮话，不让我们进去，最后保卫科长来后才让我们进去，他也不讲壮话。进到学校也不见多少学生讲壮话，只听见那些讲汉语带有极浓的壮语口音。我们去找老师，有一个老师很和蔼，我们跟他说壮语多后他也就跟我们说壮语了，他问我们来这里有什么目的，我们说我们热爱学习壮语，我们来这里是想了解壮语在壮文学校使用情况，这个老师听我们这么说后他的话就变得缓和起来，说：壮语在学校的使用情况呢就是壮语课不再是必修课，是选修课，谁想学就去选学，你们想学习壮文呢就可以去农村学，在农村人们都说壮语。各位壮族兄弟姐妹，这就是广西壮文学校的情况，还有就是现在壮文学校跟广西民族中等专业学校和广西民族高中合并起来了。
Gvangjsae Sawcuengh hagdangz baenz hauhneix gvaq,beixnuengx raeuz lijmiz bouxlawz yaet dawz muengh Sawcuengh coq gij de ?Sawcuengh baenz hauhneix,raeuz wnggai bae gvaiq bouxlawz?gvaiq lauxsae ndi son?lauxsae hix vih gen faen ngaiz neix ha.Raeuz bouxlawz hix ndi ndaej bae gvaiq,cij gvaiq Bouxcuengh swhgeij,gvaiq vwnzlai Bouxcuengh huk lai ,naeuh lai ,gvaiq mizdi vunzsiuj Bouxcuengh ngongzngangz lai,dwgcaengz lai ,gvaiq minzcuz raeuz unqnaiq lai ,sanq lai ,gvaiq lwglan Bouxcuengh raeuz ndi bae daw rap!
广西壮文学校成为这个样子了，我们的兄弟姐妹们还有谁把壮文的梦想放在那里？壮文成这个样子，我们要去怪谁？怪老师不教？老师也为了吃这口饭啊！我们谁也不能去怪，我们只能怪自己，怪广大壮族人太笨，太蠢，怪有少数壮族人太可恶，太可恨，怪壮族太软弱，太散，怪壮族子孙不负责任！
Miz boux beixnuengx heuh gou raiz bien vwnzcangh ndeu,gangj swhgeij bae Gvangjsae Sawcuengh hagdangz doxdauq liux mizgijmaz roxnyinh.Gou naeuz:”raiz cix miz gijmaz yungh?couhcinj raiz,hix cij dwg silieng dem hozndat rim ceij.”Daengz cungj cingzgvangq neix gvaq,Bouxcuengh raeuz ngaem gyaeuj haenneix baei daej ndi miz yungh,aj bak haenneix bae vet hix ndi miz yungh,raeuz cijmiz bae ngeix guhlawz bae gaijbienq boihseiz seizneix,guhlawz bae guh haet miz yungh.Yienznaeuz seizneix baenz hauhneix gvaq,hoeng Bouxcuengh raeuz gaej simnaiq,cijaeu raeuz caezsim doxdoih bae guh ,raeuz cix lijmiz muengh.
有的朋友叫我写一篇文章来讲自己去广西壮文学校回来后的感受，我说：“写有什么用？即使写也只能是满纸的凄凉和愤懑……”已经到这种情况了，我们壮族人埋头痛哭没有用，破口大骂也没有用，我们只有去想怎么改变这种不幸的状况怎么去做才有用。虽然现在已经如此了，但是我们壮族人也不要灰心丧气，只要我们齐心团结去做，我们就还有希望。
Dou ngoenz de hai hoih liux dou cix guhdoiq bae gwn ngaiz,dou mbangj lai vunz gangj Vahcuengh,nyukredred bae.Gou hwnj soengz youq bakdou fuengz gwn ngaiz de ,miz roih ndeu dem gou caemh saemq hauhneix byaij gvaq daeuj ,dawz Vahcuengh cam gou naeuz dou dwg vunz gijlawz ,lijnaeuz de gaxlai nanz ndi ndaej gangj Vahcuengh gvaq,ndaejnyi dou gangj de sim gig angq ,cix siengj riengz gou gangj geij coenz.Gou dingq de hauhneix gangj liux sim gou miz di angq ndeu, yienznaeuz gou dem de ndi roxnaj,hoeng cijaeu raeuz guhdoih gangj Vahcuengh, sim cix doxnemz,raeuz cix dwg beixnuengx, lijmiz vunz lij gyaez gangj Vahcuengh,raeuz Bouxcuengh lijmiz muengh ha !
我们那天开完会后就一起去进餐，我们大部分人都说壮语，很热闹。我站在吃饭房间的门口，有一个小伙子跟我年龄相当，他走过来，用壮话问我们是哪里人，还说他很久没说壮话了，听到我们说壮话他很高兴，就想过来跟我说几句。我听他这么说心里有些高兴，虽然我跟他素不相识，可是只要我们一起说壮话，我们心就相通，我们就是兄弟姐妹。还有人喜欢讲壮话，我们壮族还有希望啊！
Bigvaq gou youq baihbaek roxnaj dah lwgsau ndeu,de dwg vunz Bouxcuengh,hoeng de gaxlai bi ndi ndaej gangj Vahcuengh lo,seizneix beixnuengx de hix ndi miz bouxlawz rox gangj.De youq cungj seiqhenz neix cix dem vwnzva Bouxcuengh gek goenq bae,hoeng de coengzlaiz ndi lumz de dwg dahlwg Bouxcuengh,seizneix,de lij rox gangj Vahcuengh,cingq hag Sawcuengh.Dahneix gyaez ciengqgo ,ciengqgo hix ndei.Bi gvaq de yaek siengj yungh Vahcuengh fanciengq couj go ndeu,seizde ,de haenneix bae ngeix swz Sawcuengh,youq ndaw uk de haenneix bae ra,swz gijlawz ndi rox cix youq gwn muengx cam beixnuengx rox Vahcuengh,yauq de,de ngoengz ngoenz bae ciengq,ciengq deng guh hozhep bae,vunz cix laihnaeuz de yaek “bag”gvaq ne.Yienznaeuz aenvih gak cungj laizyouz,doeklaeng couj go de ndi ndaej okseiq,hoeng de cungj cingsaenq neix gig hawj gou gamjdoengh,de dwg Bouxcuengh raeuz dahlwg ndei ndeu ha .
去年我在北方认识一个姑娘，她是壮族人，但是她有好多年没有讲壮语了，现在她的姐妹也不会说了。她在这种环境中生活无异于壮族文化隔绝，但她从来没有忘记过自己是壮家妹。现在，她还会说壮话正在学习壮文。这个姑娘喜欢唱歌，唱歌也很好。去年她想用壮话翻唱一首歌曲，那时，她努力从自己的脑海深处想壮语词汇，哪些不知道就在网上问会壮文的朋友，那段时间，她天天去练习，唱得嗓子都哑了，人家还以为她要“疯”了呢。虽然因为各种原因，这首歌没能问世，可是她的这种精神极让我感动，她是壮族的好女儿啊。
Vunz bouxcuengh raeuz hag yinhyoz,hag meijsi ndi siuj,hoeng miz gijlai boux miz faen sim ndeu lumj dahde vih minzcuz guhsaeh?Bouxcuengh raeuz youq daihhag hag ciennez yinhyoz ,couh wnggai yungh di rengz ndeu daeuj guh yinhyoz Vahcuengh,cijaeu ciengq ndaej ndei,vunzlai cix gyaez dingq.yinhyoz ndei cix ndaej hamj gvaq vah,minzcuz dem guekgya,caiqlix,Bouxcuengh raeuz ciuqyiengh ndaej yungh vahgun daeuj guh go ha,lumjnaeuz “Gauhyenz Samsingh”,Hanzhungz ne,yungh vahgun,hix yungh vahmeh ciengq ok mbanjranz,ciengq ok guekgya.Bouxcuengh bouxhag meijsiz hix wnggai lai yungh daezcaix minzcuz daeuj yungh,mboujguenj dwg gaqgonq roxnaeuz dwg seizneix,gyonj ndaej dawz ma yungh.
我们壮族人学习音乐，学习美术的人不少，可是有多少人有一份心象那个姑娘一样为民族尽心尽力？我们壮族人在大学学习音乐的就应该用一点力来做壮语音乐，只要唱得好，众人就愿听，好的音乐是超越语言，超越民族，超越国家的，而且，我们壮族照样可以用汉语来创作歌曲，就像“高原三星”，韩红等，他们用汉语，也用本民族的语言唱出家乡，唱出国家。我们学美术的壮族人也应该多用壮族的题材来作，不管是历史的还是现今的，都应该拿来用。
Yunznanz Vwnzcanh Sihcenh miz daegmbauq Bouxcuengh ndeu heuh guh Linz Yenjgauh,de hag meijsiz.De raen vwnzva Bouxcuengh raeuz doek lae lai,de sim gig in.De couh yungh daezcaix vwmzva Bouxcuengh ma raed guh ngaeuzva,dawz Bouxcuengh ngoenzciet .funghsuz.duxdwngz daengj gyonj raed guh ngaeuzva liux,gig ndeiyawj.miz 68 mij,yungh sam bi haet guh liux,de lij youq hagdaengz hai aen vacanj ndeu,lauxsae hagseng gyongj cihciz de,dieg de dencidaiz lij daeuj caijfangj.Mboujrox Linz yenjgauh beixnuengx seizneix byaij loh vwnzva minzcuz hoj ndi hoj,hoeng gou saenq de coj miz ngoenz ndeu ndaej byaij ok mbanjranz,byaij coh seiqgyaiq.Aenvih cijmiz dwg gij minzcuz,haet miz daegsaek;cijmiz miz daegsaek,haet ndaej byaij coh seiqgyaiq.
云南文山师专有个小伙子叫做林远高，他学的是美术。他看到壮族文化流失很多，自己很痛心。他就用壮族文化的题材来剪做“影花”，用三年的时间把壮族的节日，风俗，图腾等剪成一幅有68米的“影花”作品，很美丽，他还在学校开了一个画展，老师.学生都很支持他，当地的电视台为此还采访了他。不知道林远高兄弟现在走民族文化之路是不是艰难，但我相信他总有一天能走出家乡，走向世界。因为只有是民族的，才有特色；只有有特色，才能走向世界。
Gou youq Yau Nei Vangj raen miz mbouj siuj Bouxcuengh naeuz swhgeij gyaez swhgeij minzcuz ,hoeng ndi rox sehgeij ndaej vih minzcuz raeuz guh gijma,raen Bouxcuengh raeuz guhneix gangj ,bouxlawz sim ndi angq ?cijaeu vunzlai Bouxcuengh miz sim Bouxcuengh,Bouxcuengh raeuz cix miz muengh lo.hoeng Bouxcuengh baenz hauhneix ndi dwg caek seiz,siengj fwt bienq geng cix ndi ngaix,miz boux lij muengh naeuz yaek hawj cwngfuj yungh fwngz hingzcing bae guh gonq,aenvih seizneix baihndaw Bouxcuengh ukgyaeuj luenh lai,ndi ndaej gyonjgyoep.Muengh neix cix ndeiyaewj ,hoeng yawj seizneix hingzci,cwngfuj guhlawz ndaej bae guh ne ? Raeuz cix ndi ndaej caemh sim dem,vunz wnq guhlawz cizciz bae coengh raeuz bae guh ?Couhcinj de gaemhgyaeuj bae guh,hoeng ciijaeu lijmiz vunz ndi lijgaij,couh miz vunz yaek bae gyaux ,bae lanz.daengz seized,Bouxcuengh siengj guhsaeh couh gig hoj dem.Ndigah,raeuz yaek guhsaeh ,gaqgonq cix itdingh aeu hawj Bouxcuengh vunzlai miz eiqciz，ok gizlaux bae gyaez swhgeij minzcuz vwnzva.Vunz boucuengh yaek guhlawz guh ne ?
我在校内网看到不少壮族人说自己爱自己的民族，但是不知道自己能为自己的民族做什么，见到壮族人这么说，谁不打心理高兴？只要广大壮族人有壮族心，我们壮族就有希望了。不过壮族成为这个样子不是一时造成的，想马上兴旺起来不容易。有的人还希望政府先用行政手段去做，因为现在壮族内部思想比较混乱，没能统一一致。这个希望是美好的，但是看现在形势，政府怎么会去做呢？我们都不能齐心，别人怎么会积极帮我们去做呢？即使它能硬者头皮去做，可是如果壮族人还有人不理解，就有人会去扰乱，去阻挠。到那时，壮族将更寸步难行。所以，我们首要之务就是让广大壮族人有热爱自己民族文化的意识，从整个民族的大局去爱民族文化。壮族人要怎么做呢？
Daihit,raeuz yaek rox minzcuz swhgeij miz gijmaz vwnzva,rox minzcuz lizcij raeuz.Cijmiz ndaej rox swhgeij minzcuz,raeuz doiq minzcuz raeuz gyaez haet naek;cijmiz gyaez naek,raeuz haet miz sim bae vih minzcuz raeuz guhsaeh.Guhlawz ndaej rox?Gou gawj song bonjsaw hawj gyoengq beixnuengx raeuz:<Bouxcuengh doengcij>caeuq<Sawcuengh Gangjcit>,<Bouxcuengh doengcij>dwg swcigij fucujsiz gonq Cangh canhcwn cujbienq,<Sawcuengh Gangjcit>dwg Cunghyangh Minzcuz Daihhag fouqyaucangj gonq Lengz Dingzvang gyaucou sij,song bonj saw neix cij aeu dwg vunz Bouxcuengh ,de cix wnggai bae yawj.
第一，我们要知道我们民族有什么样的文化，了解我们民族的历史。只有了解了自己的民族，我们对自己的民族爱才深；只有爱深，我们才有心去为民族做事。怎样去了解？我推荐两本书给大家：《壮族通史》和《壮文论集》。《壮族通史》是原自治区副主席张声震主编，《壮文论集》作者是中央民族大学原副校长梁庭望教授，这两本书只要是壮族人都应该去看。
Daihngeih,raeuz yaek gyonjgyoep ukgyaeuj,cizgiz ngeix daengxheij banhfap bae hag Sawcuengh.Vahcuengh.Langh boux lawz naeuz de gyaez swhgeij minzcuz,dauq ndi bae hag vah saw swhgeij minzcuz,de cix ndi dwg caengyaez.Mboujguenj mwngz seizneix guh gijmaz hong ,hag saw swhgeij minzcu cix ndi wnggai siuj.Hagdangz ndi miz vunz son,raeuz cix gag hag roxnaeuz ra beixnuenghx ro Sawcuengh ma bang, youq genzmuengx hag ,ra Swcigih Minzyijveij aeu saw hongdawz,.Raeuz hag sawgun hag Inghyij gaxneix lai bi couh ndaej,seizneix ,raeuz ra di seigan daeuj hag saw minzcuz raeuz guhlawz ndi ndaej ?
第二，我们要统一思想，积极想一切办法去学习壮文，壮语。如果谁说爱自己的民族却不去学自己民族的语言文字,那么他就不是真心去爱。不管现在你做什么工作，学习自己民族的语言文字是必不可少的。学校没有人教我们可以自学或者找会壮语壮文的朋友帮忙，在网上学，找自治区民语委要学习壮语壮文工具书。我们学汉语学英语这么多年都可以，现在我们找点时间来学习自己民族的语言文字就不行？
Raeuz hag ndui ndi baenz,yaek miz Sawcuengh yawj haet hag ndaej ndei.Hauhneix,raeuz cix yaek bae dingh yawj<Sam Nyid Sam>(Sawcuengh)caeuq<Gvangjsae Minzcuz Bau>(Sawcuengh 25 maenz /bi) ,song aen neix dwg Bauganh Sawcuengh danmiz,raeuz yaek bae cihciz dem insik.Langh miz vunz son ,hag daeuj cix ngaih lai,langh gag hag cix lai hoj di,miz boux vunz hag daeuj ganjgyox hoj lai,cij aenvih hag ndi sidungj,fanghfap ndi doiq. aj aen beij ndeu,hag sawgun cix dwg dawz rap bak gaen,hag Sawcuengh cix dwg dawz rouj cib gaen,mwngz naeuz hag Sawcuengh ngaih ndi ngaih ?
我们仅仅学习不行，要有壮文看才行，这样，我们就应该订阅〈三月三〉（壮文版）和〈广西民族报〉（壮文版，25元/年），这两个是仅有的壮文报刊，我们要去支持和珍惜。如果有人教，学习起来就比较容易，自学起来就稍微有点难，有些人学习起来感觉很难，是因为没经过学习不系统，方法不对。打个比方，学习汉语就像挑一百斤的担子，而学习壮文就像提十斤东西，你说学壮文容易不容易？
Daihsam,raeuz yaek lai gangj vahcungh ,lai yungh Sawcuengh.Raeuz hag rox vahbiucunj liux ,mboujguenj youq dieg lawz,cijaeu dwg Bouxcuengh ,raeuz hix yungh Vahcuengh daeuj doxgangj,hauhneix ,haet rox byawz dwg beixnuengh raeuz.sawcungh raeuz ne cijaeu raeuz lai yungh de haet de haet hwng. Mboujguenj raeuz dwg Lauxsae.Canghyw.Bouguen roxnaeuz dwg Canghbuenq.Canghdoz.Canghdaeqgyaeuj,cij aeu raeuz youq dieg Bouxcuengh vunzlai guhhong,raeuz hix yaek lai riengz vunzlai gangj Vahcuengh,cizcai gyauhliuz ndi ndaej haet dawz Vahwnq,danghyenz,raeuz hix bae heuh beixnuengx dem lwglan raeuz daeuj guh dem .Lwg feiz iq iq,ndaej byaeu daengx ndoi.
第三，我们要多讲壮话，多用壮文。我们学好标准语后，不管在哪个地方，只要是壮族人，我们就用壮话来交谈，这样，才知道谁是我们的同胞，只有我们多用壮文，它才繁荣。不管我们是老师，医生，官员还是小贩，屠夫，理发师，只要我们在壮族聚集地做事，我们就要多跟群众说壮话，实在交流不了就用其他的语言。当然，我们也要让自己的亲人和朋友来做。星星之火，可以燎原。
Daihseiq,sawjcoi cwngfuj ciepsou gap saedhengz Bouxcuengh raeuz hableix hab fap yauhgiuz:1,Haidoeng aen Vacuengh dencidaiz dem Vahcuengh dendaiz;2,Sawcuengh haeuj hagdangz.(hagdangz hagseng 80% dwg Bouxcuengh)3,Sawcuengh lizfap.Gou saenq cwngfuj raeuz dwg cwngfuj vunzlai,cwngfu raeuz caen vih vunzlai fagvu.Cijaeu raeuz Bouxcuengh vunz lai ndaej gyonjgyoep ukgyaeuj doxdoeng aeugiuz cwngfuj hawj 1800 fanh Bouxcuengh geij aen hableix habfap gienzleih neix,gou saenq cwngfuj raeuz youq Cunghguek Gungcanjdangj lingjdauj laj,mbouj rox mbouj guenj 1800fanh Bouxcuengh raeuz dai lix di .
第四，督促政府接受和推行我们壮族的合理，合法的要求：1.开通壮语电视台和壮语电台。2.壮文进校（学校有80%的学生是壮族）3.壮文立法。我相信我们的政府是人民的政府，我们的政府真的为人民服务。只要我们广大壮族人能统一思想齐心要求政府给1800万壮族人合理.合法的这些权利，我相信我们的政府在中国共产党的领导下，不会不管1800万壮族人民的死活的。
Daihhaj,Bouxcuengh yaek geng,vwnzva Bouxcuengh yaek hwng ndaej nanz,cix itdingh yaek riengz senhcin minzcuz senhcin vwnzva hagsiz.Hag gijmaz ?guhlawz hag ?seizneix gou ngeix lij cangz liux ,gyoengq beixnuengx raeuz bae ngeix ba.
第五，我们壮族要兴旺，壮族文化要得以长久繁荣，就一定要跟先进民族先进文化学习。怎么学？学什么？现在我想也没有完，让广大壮族同胞去想吧。
Loeklaeng, raeuz yaek rox hungzyangz vwnzva Bouxcuengh ,hix yaek fazcanj ginghgi Bouxcuengh ,gvensi song yiengh neix ndi dwg aeu yiengh neix cix itdingh deng vut yiengh de,song yiengh neix yaek guh doih hoenghhwng,siuj yiengh ndeu hix ndi ndaej .
最后，我们要知道宏扬壮族文化也要发展壮族经济，这两样的关系不是要了这个就一定得扔那个，这两样要一起昌盛，少一样都不行。
Bouxcuengh seizneix baenz hauhneix ndi dwg saekngoenz couh deng baenz hauhneix,Bouxcuengh raeuz bingh nanz lai ,bingh lai lai.。Seizneix Bouxcuengh raeuz lijmiz rengz cix aeu haenneix bae guh ,bae yw bingh de,daegbiet dwg bouxcog bouxcuengh ,yaek hwnj daeuj dawz rap .Miz boux vunz ndaw rungh ndeu gangj gvaq:Bingh lai yw lai,bingh nanz yw raze;yw gaenj cix dai,hoih yw cix lix.
壮族现在成这个样子不是一天就变成的，我们壮族病很久,病很多。现在我们壮族还有力量就要努力去奋斗，去医治壮族的病，特别是壮族的青年，要挑起这个担子。有个山弄里的人说过：病多药多，久病长治；药急则死，慢医则活。
[此贴子已经被作者于2008-7-21 14:08:03编辑过]
发表于 2008-3-29 19:37:00
QQ空间
腾讯微博
腾讯朋友
微信
转播
淘帖
分享
收藏
支持
反对
发表于 2008-7-19 23:44:00
发表于 2008-4-2 21:35:00
