此贴把我前面翻译的壮族谚语经整理后合并成一贴,以后慢慢再译。
A
Aj bak heuh guk.开口叫老虎
Aemj ndat nanz gwn,热稀饭难吃,
Sim vunz nanz rox.人心难测。
Aen muh cien diuz heuj,一个石磨千条牙,
Gveux ndij diuz sim ndeu.绕向一条心。
Aenq haeux haeuj cang,估粮进仓,
Aenq ndang caiz buh.量体裁衣。
Aenq haeux haeuj cang估粮进仓,
Dag ndang caiz buh. 量体裁衣。
Aeu faexrangz guh duk,要竹笋做篾,
Cug faex rox goenq hoh.绑木懂断节。
Aeu hag duzrwi caez gip va,要学蜜蜂齐采花
Gaej lumj duza(duzga) gag ciengx bak.莫象乌鸦各养各。
Aeu hag duzrwi caez gip va, 要学蜜蜂齐采花
Gaej hag duzmbaj gag ra gwn.莫学蝴蝶自找食。
Aeu dungx dangj cehyienz.要肚皮挡子弹。
Aeu fwnz mbouj doh rap gik nad,打柴不够担是因懒惰发,
Aeu baz mbouj soh vunz gik lah讨得不诚媳妇人越懒。
Aeu maex lai guh gaz要老婆越多越不顺。
Ak deuz fwn mbouj ndaej,能干的人躲雨不得,
Gvai deuz leix mbouj gvaq.聪明的人逃理不过。
Angq lai fai rox lak.高兴太多水坝也懂垮(乐极生悲)
B
Baj seih caeg, liuz seih dak(lwgbyai)伯娘是贼,娣是尾。(伯娘做头,弟媳跟后。)
Baema baema,来来回回,
Roen lij nya yienghgaeuq.道路还是依旧杂草丛生。
Baenz daemz cix dwk hanq,成塘就捕鹅,
Baenz danq cix dwk feiz.成炭就找火。
Baengzyoux mbouj lau lai,朋友不怕多,
Lau vunzvaih boux ndeu.就怕有一个坏人朋友。
Bag faex raen sim faex,劈木见木心,
Nanz naeq raen sim vunz.难看到人真心。
Bag fwnz raen sim faex,劈柴见木心,
Ceiq nanz raen sim vunz最难见人心。
Bak bouxboux doxlumj,嘴巴人人一样,
Dungx bouxboux baenz gag.肚子(心思)人人成自己(不一样)。
Bak bouxlaux baenz yw,大人嘴巴(话)成药,
Haex duzcwz baenz haeux.黄牛屎成米。
Bak cim dingj laez cuenq,针嘴(尖)顶锥子,
Bak guengqdaeq daep mbaq vaiz.鳌嘴找水牛肩膀。
Bak gawq haj cib sueng锯嘴五十双
Bak ndei sim naeuh.嘴好心烂
Bak soh cix baenz yw,嘴巴老实就成药(诚实话语就成药),
Bak lw cix gaej dingq.嘴巴剩下就不要听(谣言话不要听)。
Bang vunz bang daengz daej,帮人帮到底,
Gouq vunz gouq daengz ndei.救人救到好。
Beij baenz maet haeuj reb,好象跳蚤进了谷壳,
Ngoenz maz nep ndaej raen.哪天钳得见。
Beij couh beij ndaem naz,要比就比种田,
Gaej doxdax gvaq cieng.不要比过年。
Beixnuengx doxgiet genq gvaq faz,兄弟团结硬过铁,
Guenj ndei daemznaz hingz gvaq hak.管好塘田强过官。
Beixnuengx sim caez sim,兄弟心同心,
Namhhenj bienq baenz gim.黄土变成金。
Beixnuengx song boux mbouj caezsim,兄弟两人不齐心
Ndaw fwngz gaiq gim bienq baenz namh.手中金块变成土。
Benj mbouj bauh mbouj ngaeuz,木板不刨不滑,
Faex mbouj laeu mbouj soh.木头不削不直。
Betnyied cibloeg fwj cw ndwen,八月十六云满月,
Bi’moq miz raemx iemq.明年有水渗来。
Bi lawz byajraez caeux,哪年打雷早,
Bi de haeux ndaej lai.那年米得多。
Biek lwnzlawh guh dai,芋头轮流做外婆,
Vunz lawlaiz guh meh.人人轮流做母亲。
Biek doxlawh guh aen,芋头轮替成个,
Maenz doxlawh guh meh.红薯轮替做母亲。
Biengzbeih guh haw,蜻蜓成街,
Fwn couh ij daeuj.雨就要来。
Bik vaizdaeg roengz lwg.逼公牛生崽。
Bing lau byonj dungx,蚂蟥怕翻肚,
Gungq lau daet gimz.大虾怕剪钳子。
Bingzseiz mbouj myinhcaen,平时不认真,
Laemzcaenh hanh couh yaemq.临时汗就来,
Bit lau doenq,鸭子怕阉,
Nyungz lau oenq.蚊子怕火烟。
Bit mbouj ndaej ndaj fwed gaeq gaeuz.鸭子不挨冻是因鸡翅抚养(哺育)。
Bit raen raemx cix maj鸭子见水就长,
Gyaj raen bwnh cix ndei.秧苗见肥料就好。
Boh guk lwg cix nyaen.父亲(象)老虎儿子就(象)狐狸。
Boiq biek doek gang ndaeng(?????)
Boux bang boux cix ak,人帮人就强,
Boux hangz boux couh nyieg.人欺人就弱。
Bongq sinx.
Boux bin faex mbouj lau doek,爬树的人不怕跌,
Boux laj goek dauq lau dai.树下的人倒怕死。
Bouxgaenx mbouj lau nit,勤快的人不怕冷,
Boux gik cix lau fwn.懒惰的人则怕雨。
Bouxboux naj cungj hau,人人脸都白,
Rox au lawz guh caeg.不知叔怎做贼。
Bouxcawj ndi hai dou,主人不开门,
Nyaen gvaq gyawz haeb gaeq.狐狸路过怎么会咬鸡。
Bouxcoz guh doj,年青人赌博,
Cog hoj ra baz.明天难找得媳妇。
Boux coengmingz miz loek couh gaij,聪明人有错就改,
Boux ragraix miz loek cix muenz.胆小的人有错就瞒。
Boux dog nangzmyaep haeb cix dai,一人??咬也死,
Vunz lai caih humx nyaen gyaep guk.人多随便围狐狸追老虎。
Bouxgaenx byaij miz gwn,勤快人走有吃,
Bouxgik ninz dai iek.懒人睡死于饿。
Bouxgaenx byaij miz gwn,勤快人一走就有吃,
Boux gik gwn hoj daengx ciuh vunz.懒人一辈子吃苦。
Bouxgaenx fwn gonq sien coih ranz,勤快人雨未来就先修房,
Boux gyanx hoz hawq cij ra raemx.懒人口一喝就找水。
Bouxgaenx guh ngoenzndit,勤快人在大热天劳动,
Bouxgik guh ngoenzfwn.懒人在下雨天劳动。
Bouxgaenx gwn cix bwh ngoenznaj,勤快人为将来准备食物,
Bouxgik guh cix caj ngoenzlaeng.懒人做事总等明天。
Boux gaenx hong gwn noh,、勤于劳动的人吃肉,
Boux ak doj henx rin.喜欢赌博的人咬石头。
Bouxgaenx mbouj fouq hix lw gai,勤快人不富也剩米来卖,
Bouxgik mbouj dai dungx goj iek.懒人不死肚也饿。
Bouxgaenx mbouj lau ndit,勤快人不怕太阳光,
Bouxgik lau raemxraiz.懒人怕露水。
Bouxgaenx muengh ngoenzndit,勤快人盼望睛天
Bouxgik ngah ngoenzfwn.懒人喜欢雨天。
Bouxhoj gyaengh bouxmiz,穷人?富人,
Daenj vaq ndi miz dungq.穿有洞的好裤。
Boux guh caeg baenz hoj,做贼人成穷人,
Boux guh doj bienq raeg.赌博人变小偷。
Boux guh doj gya vaih,赌徒家烂,
Boux gwn daih gya lak.大吃者家垮。
Bouxguen riu doengz sing,官人笑着争
Beksingq daej doengz bak.百姓对嘴哭。
Bouxgvai doiq bouxgvai,乖人(聪明人)和乖人,
Fangz baenz ngaiz cix rox.粽子一熟就懂。
Bouxgvai gwn bouxvax(bouxhuk),乖人(聪明人)吃蠢人,
Bouxgiengz gai bouxnaiq.强者卖弱者。
Bouxgvai lw gyaj,乖人(勤人)剩秧苗,
Bouxbaz lw naz.懒人(蠢人)剩田。
Bouxgvai rox mbaet yungh,乖人懂节省,
Bouhuk mbouj goq laeng.蠢人不顾后。
Bouxhoj gangj mbouj hom,穷人讲(话)不香,
Gaeq don haen cix rongh.骟鸡叫天就亮(起床)。
Boux hwnq caeux fatcaiz,早起人发财,
Boux ninz ngaiz gungzhoj.贪睡者穷困。
Boux hwnq romh fatcaiz,早起者发财,
Boux ninz gvaiz baenz hoj晚起者成苦(穷困)
Boux hwnq romh ciengx boux ninz ngoenz,早起人养白天也睡的人,
Boux byaij roen ciengx boux hai diemq.走路人养开店人。
Bouxhuk sien dawz ngaiz,蠢人先抓饭,
Bouxgvai sien dawz dawh.乖人先拿筷。
Bouximq mbouj rox naj bouxiek,饱者不认识饿人,
Nyungzroz mbouj rox naj vaiz byom.疟蚊不认识瘦水牛。
Bouxlaux baengh dwngx byaij,老人靠杖走(老人靠拐杖才能走路),
Bouxcoz baengh saw gvai.后生靠乖书(后生靠读书才聪明)。
Bouxlawz haengj loengh feiz,谁人爱弄火,
Cungj miz seiz deng coemh.总有挨烧时。
Bouxmiz hwnj bya lau guk,富人上山怕老虎,
Bouxhoj ndoj rug lau cai.穷人躲房怕灾害(穷人在家怕灾害)。
Bouxmiz youq ranz vad beiz lij naeuz ndat,富人在家摇扇还说热,
Bouxhoj dawz rap hwnj geng lij naeuz liengz.穷人挑担上岗还说凉。
Bouxgik lau doengxngoenz,懒人怕白天,
Bouxgaenx lau doengxhaemh.勤人怕晚上
Bouxsai ndi lingzleih,男人不伶俐,
Ndwenseiq cij coih ranz;四月才修房。
Mehmbwk ndi caixhangz,女人不在行,
Daihhanz cij loij rok.大寒才织布。
Boux sim ndei ninz cix ndaek,好心人睡得香,
Boux guh caeg aek cix dot.做贼人胸口痛。
Bouxsoh haeuj bya miz vunz haenh,老实人进山有人赞,
Bouxrwix bae haw deng vunz caenh.坏人(小偷)上街挨人赶。
Buh lai ndang cix raeuj,衣多身就热,
Haeux lai dungx cix imq.粮多肚就饱。
Bouxwnq byaeu doq,人家烧马蜂,
Mwngz bae roq gumz.你去敲坑。
Bya saet youq gwnz heng,鱼在砧板上跳,
Dungx baenq deng dwg heh.翻肚就挨割。
Bya dai dungx mbed mbwn.死鱼肚朝天。
Bya mbouj liz vaengz,鱼离不开河,
Naeng mbouj liz noh.皮离不开肉。
Bya mbouj miz nyauh bengz.没有鱼虾子贵。
Bya mbouj saet,鱼不跳,
faekcax dauq dengj.刀套倒动。
Bya ndoj ndaw laeg,鱼躲在深处,
Caeg ndoj ndaw laep.贼躲在暗处。
Bya saet youq gwnz heng,鱼在砧板上跳,
Gyaeuj mbouj dek aek dek.头不破胸(肚)也破。
Byaj maenj mbouj doek fwn,光打雷不下雨,
Meuz hemq mbouj gaeb nou.猫光叫不捉老鼠。
Byajmig youq baihbaek,闪电在北边,
Ninzndaek fwn daeuj daengz.熟睡雨来到。
Byaj maenj doeng,东边响雷,
Cib aen rienghvaiz gouj aen hoengq.十个牛(水牛)栏九个空。
Byaj byak naeuh,雷王烂,
Biengz gaeuq raengz(ndei).故乡好。
Byaek dwk lauz cix unq, 菜放油就软,
Naz dwk bwnh haeux baenz.田放粪米就成(田放粪庄稼就长得好)。
Byaekgat dingj ndaej nae,芥菜顶(经)得雪,
Hozraez dingj ndaej ndaq.喉长顶得骂(涵养好不怕骂)。
Byaekgat ndi lau mwi,芥菜不怕霜。
Duzrwi ndi liz doih.蜜蜂不离队。
Byaek noix gyu nanz gwn,菜少盐难吃,
Naz mbouj bwnh ndwi haeux.田没有粪粮少。
Byaij loh mbouj caemh yamqdin,走路不跟别人的步伐,
Siuq va mbouj cimz bouxwnq.绣花不要模仿别人。
Byaij loh mbouj lau yaeng,走路不怕慢,
Couh lau naengh mbouj hwnq.就怕久坐不起来。
Byaij miz gwn,走有吃,
Ninz dai iek.睡饿死。
Byaij roen cix liux yaeng bungz max,走路留声就碰马,
Vaij dah cix liux yaeng bungz ruz.过河留声就碰船。
Byawz miz lwg mbouj gyaez,谁人有儿不爱(谁不爱子女),,
Byawz miz maex mbouj get.谁人有老婆不疼爱(谁不疼老婆)。
C
Ca ciengj ngaiz doek laeuj,?????
Ca ciengj haeux lumz yangz.?????
Caz saw ndei riengx bak,清茶好漱口,
Caz ndat ndei riengx hoz.热茶好嗽喉。。
Cax mboj gaet(raeh) lumj dau,柴刀不利(也)象刀,
Au mbouj gyaez lumj boh.叔父不爱(也)象父亲。
Cax lengz(raeh) heng genq.刀子锋利砧板坚硬。
Cax miz gang cij raeh,刀有钢就利,
Vunz rox leix cij gvai.人懂理就乖。
Cax miz gang cix raeh,刀有钢就利,
Vunz rox laex cix gvai.人懂礼节就乖。
Cax miz gang cix raeh,刀有钢就利,
Vunz rox leix cix ndei.人懂理就好。
Cax raeh baengh roengz gang,刀利靠下钢,
Caixhangz baengh lai lienh.在行靠多练。
Cax raeh gauq roengz gang,刀利靠下钢,
Caixhangz baengh lai lienh.在行靠多练。
Cae naz cix ndaej gwn haeux,犁田就得吃饭,
Roengz raemx cix ndaej gwn bya.下水就得吃鱼。
Caezgya gwn cij van,大家吃就甜,
Caezgya ram cij hwnj.大家抬就起。
Caemh vaiz byom,和牛在一起就瘦,
Caemh hong gyanj.经常劳动就强壮(???)。
Caencik mbouj yawz gaenh laenz.远亲不如近邻。
Caen gim mbouj lau feiz,真金不怕火,
Miz leix mbouj lau buek.有理不怕辩。
Caen gim mbouj lau feiz,真金不怕火,
Miz leix mbouj lau haep.有礼节不怕威胁(恐吓)。
Caen haq caen,樽(杯)对樽(杯),
Lwg gyaeuj in;儿头痛。
Biuj haq biuj,表对表,
lwg bak mbeuj.儿嘴歪。
Caenh aeu miz cawjeiq,只要有主意,
Mbouj yungh heiq ranz gungz. 不用愁绝路。
Caenh miz gyaj lw,只要有禾苗剩,
Mbouj lau ndang deng dumz.不怕身挨湿。
Caengz doek daeuj rumz laux,未曾来大风,
Mbouj lau ndang deng dumz.不怕身挨湿。
Caengz ndaej nyaen sien daj faenh,未得狸先分份,
Caengz ndaej maex sien haenh gaem gen.未得妻先赞抓稳手臂(???????)。
Caengh mbouj liz doz,称不离砣,
Goeng mbouj liz boz.公不离婆。
Caengh mbouj liz doz,称不离砣,
So mbouj liz gaenz.老实不离勤快。
Caeuq namh daeuq baenz gwn,和地斗成吃(有吃),
Caeuq vunz daeuq dai iek.和人斗饿死。
Caetnyied cibseiq,七月十四,
Bae laeng vunz ciq heng.晚去人借砧板(?????)。
Caixhangz mbouj caih daenj buh,在行不随便穿衣,
Rox guh mbouj caih rox gangj.懂做不随便懂讲。
Cam haeux mbouj ndaej,借米不得,
Dauq guh daeh doek.回来做(假装说)口袋丢失。
Cam hag mbouj naeuz couj,问学不讲丑,
Gik hag couj daengz dai.自学丑到死。
Canghbuenz gwn buenz rwix,盆匠吃烂盆,
Canghduix gwn duix vengq.碗匠吃破碗。
Canghbyaek gwn byaek naeuh菜农吃烂菜。
Caux feiz aeu laj gyoeng生火火下要空,
Doeg saw aeu dungx doeng读书要肚通(心要灵)。
Caux feiz cix muengh ndongq(ndong亲家?)生火望亲家,
Guh hong cix muengh miz劳动望富裕。
Caux feixz youq ndaw daeu ,在灰里生火,
Caux haeux youq ndaw naz 。在田里种稻。
Cauq myaex bungz hek,锅头生锈碰客人,
Vaq dek bungz doengz裤子破裂碰老庚。
Cawj ngaiz aeu coq haeux 煮饭要放米,
Naeuz vunz aeu dauhleix劝人要道理。
Cenj laeuj goeb najbyak酒窝盖脸上(脸上有酒窝)
Banh saeh bak baenz ngoemx 办事嘴成哑(办事不伶俐)。
Ceuj rinreq soengq laeuj炒鹅卵石送酒。
Cij hen ndang hau嘴黄心白
Caij bau buh mij(heiz)踩炮衣黑。
Cib boux doj cienz 十人赌钱,
Gouj boux gai dienz.九人卖田。
Cib boux doj,十人赌,
Gouj boux baih.九人败。
Cib boux gwn’guk,十人吃虎(十人大吃大喝),
Gouj boux hojgungz.九人穷困。
Cib boux miz rengz,十人有力,
Mbouj bengz boux miz geiq.抵不上一人有?。
Cib boux mo dangq hauq,十个麽公话语叮嘱,
Cib boux dauh dangq coenz.十个道公话语叮嘱。
Cib boux naengh daengq raez,十人坐长凳,
Gak ae miz gak yiengh.咳嗽样式各不同。
Cib diuz manz,十个蛮,
Fan mbouj ndaej diuz leix.翻不出一条理来。
Cib lwg fwngz roengz namh,十个手指都下土(劳动),
Mbouj canh goj gaeuq gwn.不赚也够吃。
Cib geu buhmae,十件棉衣,
Mbouj gaeuq feiz ngoenz ndeu coemh.不够火一天烧。
Cibngux miz ronghndwen,十五有月亮,
Dinghgoeng couh ndi rongh.??就不亮。
Cibnyied cae naz youh gip bwnh, 十月犁田又捡粪,
Ngeihnyied haeux hwnj mbouj yungh you.二月谷长不用忧。
Cib ung(boux) gojcog (caencik),十个亲戚,
Mbouj dae(beij) ung gikranz不比近邻。
Cien na ngvax mbang.毯厚瓦薄。
Ciencien ceujceuj,剪剪炒炒(吊儿郎当,不务正业),
Dai mbouj vunz beuj.死了没有人收拾。
Cienzcaiz dang lum haex,钱财当如粪,
Cingzngeih dij ndaej gim.情意贵如金。
Cienz cawx ndaej “fuengz”,钱买得房间,
Hoeng cawx mbouj ndaej “ranz”.但买不得房子。
Cienz cawx ndaej “cawbauj”,钱买得珠宝,
Hoeng cawx mbouj ndaej “gyaeundei”.但买不得漂亮。
Cienz cawx ndaej “yw”,钱买得药,
Hoeng cawx mbouj ndaej ndangcangq.但买不得健康。
Cienz cawx ndaej “bitceij”,钱买得笔和纸,
Hoeng cawx mbouj ndaej dungxcaiz.但买不得知识。
Cienz cawx ndaej saw,钱买得书,
Hoeng cawx mbouj ndaej faenzcieng.但买不得文章。
Cienz cawx mdaej doih,钱买得同伴,
Hoeng cawx mbouj ndaej baengzyoux.但买不得朋友。
Cienz cawx ndaej gienzseiq,钱买得权势,
Hoeng cawx mbouj ndaej mingzmuengh.但买不得名望。
Cienz cawx ndaej vujgi,钱买得武器,
Hoeng cawx mbouj ndaej hozbingz.但买不得和平。
Cienz max noix,马钱少,
Cienz an lai.鞍钱多。
Cienz mbouj ndaej yungh sat,钱不得花光,
Vah mbouj ndaej gangj liux.话不能讲完。
Cin daengz ceh roengz namh,春到种下地,
Cou daeuj cang rim haeux.秋来仓满粮。
Cin mbouj ndaem,春不种,
Cou gaej muengh.秋无望。
Cingnyied mbouj caux goek,一月不造根(不准备)
Loegnyied bae lawz aeu.六月去哪要。
Cingh raen bitraemx cihcaih,只见鸭子逍遥自在,
Mbouj rox ga de ok rengz.不见鸭脚出力。
Cingj duzfangz gaeuj bingh.请鬼来看病。
Coenz hauq bak dauq raemh.话语百次重复(一百次地重复话语)。
Coenz vah gangj bae naj,话语说在前,
Mehvaiz daz mbouj dauq.(好比)母牛拉不回。
Congh iq mbouj fong,小洞不缝,
Congh hung nanz caet(saek).大洞难塞。
Congh saeq ndei saek,小洞好塞,
Bingh naek nanz yw. 重病难医。
Coux saej vaiz mbouj lau daeh uq.接牛肠不怕袋子脏。
Cuengq duzfw dauq raemx.放鳖回到水里。
Cuk yied ndau yied yungz,粥越拌越溶,
Rengz yied yungh yied ok.力越用越出。
Cungh lwg baenz hoiq,宠爱孩子孩子成奴隶,
Ndoiq lwg baenz lungz.严管孩子孩子成龙。
Cwz lai diegnywj ndoq,牛多草地光,
Lwg lai boh gungzgeuj.子多父穷途。
D
Da bengj(liuq) mbouj sawz(beij) maegdaeuj.眼瞄比不上墨斗,
Dafangz roengj makbug.眼瞎捅柚子。
Da liuq mbouj cinj maeg,眼瞄不比墨斗量得准,
Fwngz yaek mbouj cinj siuq.手挖不比凿子凿得准。
Da raeh mbouj beij maeg,眼利不比墨(准),
Dungx laeg mbouj beij saw.肚深不比书(深)。
Da goj laep,眼可闭,
Hoz ndi ndaek.喉(脾气)不可大。
Dajdiz mbouj lau feiz ndat,锻造(铁器)不怕火热,
San sat mbouj lau gat fwngz.编席不怕割手。
Daxboh gwn laeuj biengz,父亲喝天下酒,
Lwg hamj mieng ndi gvaq.子跨沟不过(子跨不过沟)。
Daej cix reuq,哭就(枯)变老,
Riu cix coz.笑就年青。
Daeh ien cumx,口袋里的烟潮湿,
Fwn hung daengz.大雨到。
Daeh namh bouj bo.搬土填坡。
Daehndaij mbit mbouj hawq.麻袋里的苧麻扭不干。
Daemz hawq ndwi bya,塘干失鱼,
Naz hawq ndwi haeux.田干失粮。
Daeng ndi diemj ndi rongh,灯不点不亮,
Leix ndi gangj ndi mingz.理不讲不明。
Daengngoenz daemq gvaq duzdoengz,太阳低过彩虹,
Ngoenzcog fwn mbwk yaek roengz.明天要下大雨。
Daengngoenz dwk liengj bangxbo lak,太阳打伞山坡垮,
Ronghndwen dwk liengj bangxbaq roz.月亮打伞山坡枯。
Daengz begloh coufaen,到白露秋分,
Go mbouj baenz cungj ok.植物不成总出。
Daengx bi dwk fwnz,全年打柴,
Mbouj gaeuq hwnz ndeu coemh.不够一夜烧。
Daeuzmiuz ndaem feuh,头苗浅种,
Ngeihmiuz ndaem laeg.二苗深种。
Daet genbuh fong mbaq,剪衣袖缝肩膀,
Daet dinvaq fong dangz.剪裤脚缝裤裆。
Dag dungx gwn ngaiz,量肚吃饭,
Dag ndang dawz rap.量身挑担。
Dai lai haeu lai.死多臭多。
Daihvuengz dai ndangdumz,大王孕期死,
Vunz cix lumz byaekgat;人就忘芥菜。
Daihvuengz dai hozhat,大王口渴死,
Haeux fat rag gwnz go.禾苗上头长根须。
Deng baez cat,疔疮?挨骗一回
Hag mbat gvai.?疮乖??学乖一次(吃一堑,长一智)
Bouxboux naj cungj hau,人人脸都白,
Rox au lawz guh caeg.不知叔怎做贼。Au 这里并不是叔的意思,au lawz指的是谁人的意思
Bouxguen riu doengz sing,官人笑着争 应该是官人同声笑 百姓同嘴哭
Beksingq daej doengz bak.百姓对嘴哭。
Bouxwnq byaeu doq,人家烧马蜂,
Mwngz bae roq gumz.你去敲坑。 你去起蜂窝
Ca ciengj ngaiz doek laeuj,????? 别抢了饭丢了酒?
Ca ciengj haeux lumz yangz.????? 别抢了白米忘了玉米?
Caen haq caen,樽(杯)对樽(杯),应该是亲嫁亲,儿头痛,表嫁表,儿嘴歪
Lwg gyaeuj in;儿头痛。
Biuj haq biuj,表对表,
lwg bak mbeuj.儿嘴歪。
Caengh mbouj liz doz,称不离砣,
So mbouj liz gaenz.老实不离勤快。 锄不离把手
Cam hag mbouj naeuz couj,问学不讲丑,
Gik hag couj daengz dai.自学丑到死。懒学丑到死
caux feiz cix muengh ndongq(ndong亲家?)生火望亲家, feizndongq 火旺 生火盼火旺
Guh hong cix muengh miz劳动望富裕。
Cib boux miz rengz,十人有力,
Mbouj bengz boux miz geiq.抵不上一人有? 抵不上一个有计谋的人
Cib boux mo dangq hauq,十个麽公话语叮嘱, 应该是各有各的话语的意思
Cib boux dauh dangq coenz.十个道公话语叮嘱。
Cibngux miz ronghndwen,十五有月亮,
Dinghgoeng couh ndi rongh.??就不亮。停工就不亮
Cien na ngvax mbang.毯厚瓦薄 砖厚瓦薄
iencien ceujceuj,剪剪炒炒(吊儿郎当,不务正业),煎煎炒炒
Dai mbouj vunz beuj.死了没有人收拾
Cienz cawx ndaej “fuengz”,钱买得房间,
Hoeng cawx mbouj ndaej “ranz”.但买不得房子 但买不到家(家庭)
Coenz hauq bak dauq raemh.话语百次重复(一百次地重复话语) 好话口倒哑
Daihvuengz dai ndangdumz,大王孕期死,daihvueng 大旺(节气名) 大旺时挨淹死
Vunz cix lumz byaekgat;人就忘芥菜。
Daihvuengz dai hozhat,大王口渴死, 大旺时口渴死
Haeux fat rag gwnz go.禾苗上头长根须。
Dangq duzroeg dangq bwn.每只鸟有每只鸟的羽毛,
Dangq vai vunz dangq gangj.各?人各讲。是否dangq vah vunz dangq gangj 个人讲各话
Dan gaenx ndi byaej, 只要勤不用走 只勤而不走
Miz cim mbouj mae.有心不用媒 有针没有线
Danh’aeu miz haeuxgok只要有种子, 是否应该是:只要有稻谷,就出得白米
Couh ok ndaej haeuxsan.就出得白米(就会种出白米)
Deng baez cat,疔疮? 挨骗一回
Hag mbat gvai.?疮乖?? 学乖一次(吃一堑,长一智)
Deuz beuq raen gukndangq,逃豹子见虎身, 逃过豹子见猛虎
Deuz saeq haeuj ranz cou.逃狮子进房? 逃过土司进州府(官府)
Dieg deih sang,土地(河山??墓地??)高, 葬坟要高地
Dieg ranz daemq.房子地势低。
Dik fwn doek gyanghaij.点?雨落海中 雨点(雨滴)掉入海
Duzlingz mbouj rox gij cag,猴子不懂绑(?)绳子 猴子不懂解绳,
Duznag mbouj rox san muengx.水獭不懂编网
Duzma lajnamh riu baez nyaengj, riu`nyaengj riufwt 难翻译出来了
Dumeuz gwnzndangq riu baez fwt.
Duzrwi nyaengq gvaq ndwen,蜜蜂忙碌地过整月,
Duzbid swenj gvaq hah;蝉虫鸣叫过一夏。
Bouxgaenx youq ndaw naz,勤劳的人在田里,
Bouxgik saj gvaq ndwi.懒惰的人耍过? 懒人空玩耍
Dungx laeg ciengx ndaej va,肚深放得?是否dungx laeg ciengx ndaej vah
肚深放得话(城府深的人守得住秘密)
Dah laeg ciengx ndaej bya.河深放得鱼
G
Gaj gaeq hawj maxlaeuz yawj.杀鸡给猴看。
Gaej caeuq guk caemh ranz,不和虎共家,
Gaej caeuq lingz caemh roengq. 不和猴共洞。
Gaej goq ngoenzneix naeng dungx haen,不顾今天肚皮紧,
Mbouj goq ngoenzlaeng iek saejgaeq.不顾以后饿鸡肠。
Gaej guh vunz simndaem,不做黑心人,
Aeu guh daeng rongh vunz.要做亮人灯。
Gaej haenh bawx sam haet,莫赞美媳妇三早,
Aeu danq maex caet bi.要赞美媳妇三年。
Gaej hawj meuz souj bya,不给猫守鱼,
Gaej hawj ma souj ndok.不给狗守骨。
Gaej hawj nag souj bya,不给水獭守鱼,
Gaej hawj ma souj ndok.不给狗守骨。
Gaeq baenz boux, 鸡成(是)雄(鸡),
Rouj gag nding.冠自红。
Gaeq dak fwed yaek fwn,鸡晒翅要下雨,
Gaeq dak din yaek rengx.鸡晒爪要天晴。
Gaeq doxdot cix sieng,鸡相啄就伤,
Vunz doxloengh cix luenh.人相耍就乱。
Gaeq gyaeng sam haet rox haeuj rongz,鸡关三早懂进笼,
Mou gyaeng caet ngoenz rox haeuj riengh.猪关七天懂进栏。
Gaeq lawz baenz boux rouj cix nding,哪只鸡是公冠就红,
Bouxlawz coengmingz lai lingh gag.哪个太聪明??
Gaeqlwg doek roengz mbung.鸡崽落进囤。
Gaeqmeh haen ranz.母鸡啼家。
Gaeqmeh haen,rinbaenz dek.母鸡啼叫,磨刀石裂。
Gaeq ndaw rungz doxdoj,鸡笼内相斗,
Mbouj dai bwn goj loenq;不死毛也脱。
Vunz ndaw ranz doxhoenx,家里人互打,
Mbouj dai caiz goj goenq.不死财(路)也断。
Gaeqmumh doxciengj maj,鸡毛抢着长,
Bajliuz doxciengj miz.妯娌相比富。
Gaem bongq cod. 抓尾肠。
Gaenx byaij cix raen gyae,勤走就见远(见识广)
Gaenx hag rox laex lai.勤学懂理多。
Gaenx byaij henz dah ndaej bya laux,勤走河边得大鱼,
Gaenx byaij gyanghwnz bungz vunz nyauq.常走夜路逢差(?)人
Gaenx guh couh miz ngaiz,勤做就有饭,
Gik lai couh dungx iek.懒多就肚饿。
Gaenx mbouj fouq goj imq,勤不富也饱,
Gik bya gim gwn liux.懒金鱼也吃完。
Gaeu bangxdat mbouj duengh,悬崖边的藤不拉,
Ngaenz beixnuengx mbouj gwn.兄弟的钱不吃。
Gaeu unq cug ndaej fwnz,软藤可绑柴,
Vah unq fug ndaej vunz.软话可服人。
Gai meuz mbouj gvaq caengh.卖猫不估称。
Gaiq noh haeu daengx banz,肉块臭到盘,
Hengz manz haeu daengx mbanj.蛮横臭到村。
Gai va gangj va hoengz,卖花讲花红,
Gai coeng gangj coeng rang.卖葱讲葱香。
Gaijdiuq muengh haw lek.小偷望圩乱。
Gaiq rin yawj iq caep baenz ciengz,石块看小彻成墙,
Bwn yiengz yawj saeq daemj baenz danj.羊毛看细织成毯。
Ganj ndaem caeux,赶早种,
Mbouj yawx rauq oemq naeuh不如耙粪烂。.
Gangj saej vaiz dingz saj.讲牛肠停耍。
Gangj vah mbouj mo hangz.讲话不摸行。
Gangj vah mbouj lax hangz.讲话不熟行。
Gaujvaq cungq canghyienz.???状元
Gaujvaq yiemz noh biz,??嫌肉肥
Maih miz cungj mbouj hawj.虽有总不给。
Gauq bya bya lak,靠山山垮,
Gauq raemx raemx lae.靠水水流。
Gyaucou fwn doek,教秋落雨,
Gwed loek ma ranz.扛轮回家。
Gauq namh ndaej gwn,靠地得吃,
Gauq mbwn dungx iek.靠天肚饿。
Geh rin mbouj miz congh,石缝没有洞,
Ngwz ndinj mbouj miz lengq.蛇挤没有处所(蛇没有挤的地方)。
Genj byaek genj baihgwnz,捡菜捡上面,
Genj vunz genj aensim.选人选人心。
Genj lai ndaej naeng,选多得皮,
Yaeng lai ndaej ndok.慢多得骨。
Geu mae mbouj baenz cag,一根线不成绳,
Go mak mbouj baenz suen.一棵果树不成园。
Gimhenj bengz miz dij,黄金贵有价,
Cihsiz bauj fouz gyaq.知识宝无价。
Gingcig mbouj doek gyaj,惊蛰不播种,
Hahcawz haeux nanz maj.夏季稻难长。
Gingz fwngz dangj mbouj ndaej rumz,举手挡不得风,
Nyeng rwz dangj mbouj ndaej fwn.侧耳挡不得雨。
Giuz raek lij miz namh,桥断还有土,
Camh raek lij miz vengh.楼板断还有横木。
Go faex mbouj baenz ndoeng,一棵树不成林,
Duj va mbouj baenz suen.一朵花不成园。
Gomiuz mbouj guenj mbouj baenz,庄稼不管不成,
Lwgnyez mbouj son bienq vaih.小孩不教变坏。
Go’ndoek ndicaengz dai,毛竹可恨死,
Gofaiz ndi dijbauj.甜竹不抵宝。
Go’ndoek sang dauq sang,毛竹高是高,
Goj dwg rangz bienq baenz.也是笋变成。
Goq ngoenzneix dungx haen,顾今天肚紧,
Ce ngoenzlaeng dungx iek.留将来肚饿。
Goemq ndaej bak cungq,盖得枪口,
Goemq mbouj ndaej bak vunz.盖不得人嘴。
Goenh dwk fwngz lwg daej,放上手镯小指哭,
Haeux dwk fwngz lwg riu.放上稻谷小指笑。
Goekhawx fwn ndi doek,谷雨雨不落,
Dah mboek moed gwn bya.河浅蚂蚁吃鱼。
Goekhawx ndaem hing,谷雨种姜,
Cingmingz ndaem biek.清明种竽。
Goekhawx ndi doek fwn,谷雨不落雨,
Rengx daengz ngoenz laebhah;旱到立夏日。
Hongloh mbouj ndaej caj,活路不得等到,
Gaej ndek gyaj gvaq ndwi.莫空丢禾苗。
Gonh dingh ndaej bya,舀干水塘得鱼,
Ndaem naz ndaej haeux. 种田得米。
Gong haexvaiz lawz dumz,哪堆牛屎湿,
Duznengznyaen cix douh;苍蝇就来。
Gong haexvaiz lawz hawq,哪堆牛屎干,
Duzmbwt ngawh cix deuz.???就逃。
Gouq feiz lumj gouq caeg. 救火如捉贼。
H
Haex max luemj baihrog,马屎外面滑,
Vunz doeg naj riunyumj.人毒脸奸笑。
Haex max rog de ngaeuz,马屎外面光,
Danzdaeuz(yienzlaiz) ndaw de yauq.原来里面碴(?)。
Haex max wenj gvaq rog,马屎外面光,
Baihndaw gog nywjnyungz.里面nywjnyungz茎。
Haex mou vanj ngaiz,猪屎(像)干饭碗,
Haex vaiz vanj souh.马屎(像)稀饭碗。
Haengj hag mbouj yiemz laux,肯学不嫌老,
Haengj caux mbouj lau gungz.肯造不怕困难。
Haetcaeux doek fwn,早上下雨,
Banringz ronghcingx.晌午透明。
Haetcaeux miz mouh,早上有雾,
Cuengqsim dak haeux.放心晒谷。
Haethaet hwnj ndaej caeux,早早起得早,
Ngoenzngoenz rengz vaizboux(daeg).天天公牛力。
Haet miz mojlox ngoenz de ndit.早上有雾那天晴。
Haeux ciengx rengz,米养力,
Baw rongh mengz.?亮瞎。
Haeuxfiengj gouj caengz byak,小米九层壳,
Maex ak cix maenx(?) gwn.老婆能干稳着(?)吃
Haeuxfiengj sam caengz byak,小米三层壳,
Boux ak couh ndaej gwn.能干人就得吃。
Haeux gap raemx cij yinz,米加水才匀,
Fwnz gap feiz baenz daeuh.柴点火成灰。
Haeux lai dak lai sauj,多米多晒(就)干,
Lwg lai gyauq lai rox.多子多教(就)懂。
Haeux lau betnyied rumz,稻怕八月风,
Vunz lau geq cij hoj.人怕老就苦。
Haeux ndei baengh gyaj,好谷靠苗,
Lwg maj baengh meh.仔长靠妈。
Haeux ndei lij miz bab,好谷还有秕谷,
Bouxhak lij miz loeng.官吏还有错。
Haeux ndei lij miz bauz,好谷还有秕谷,
Saenzsien lij miz bingh.神仙还有病。
Haeux ndei youq laeng gyaj,好谷在禾苗后,
Lwg maj youq laeng meh.仔长在母背。
Haeux siuj mbouj baenz ngaiz,米少不成饭,
Raemh lai mbouj baenz vah.重复多不成话。
Haeuxyangz caengz mumh nding,玉米须未红,
Couh gyaep lingz haeuj gamj.就赶猴进岩洞。
Haeux yied dak yied sauj,米越晒越干,
Vunz yied laux yied lingz.人越老越灵。
Haeux youq rieng duzvaiz,米在水牛尾,
Caiz youq rieng moumeh.财在母猪尾。
Haeuj daiz son lwg,进台教儿女,
Haeuj ninz son yah.入睡教老婆。
Hag ndei sam bi noix,学好三年少,
Hag rwix haet ndeu lai.学坏一早多。
Hag guh hanqbungz mbin fanh leix,学做鹏鸟飞万里,
Gaej guh roeglaej lienh bak rongz.不做麻雀恋笼边。
Hak bang hak,官帮官,
Caeg haeuj caeg.贼护贼。
Haidaeuz duzvaiz yiemz saeq,开始嫌水牛小,
Doeklaeng duzgaeq yiemz hung.最后嫌鸡大。
Haij laeg yungz ndaej cien diuz dah,海深容得千条河,
Aek gvangq cang ndaej gij vah vunz.心广装得人的话。
Hai ruz aeu vaij cingq,开船要划正,
Guh vunz sim aeu soh.做人心要诚。
Hanz raemx miz giz ing,挑水扁担有靠处,
Ndaek rin miz giz daengj.石头有立处。
Hanh bouxhoj,穷人汗
Ciengx hakdoj.养土官。
Heuj yaek lai cix nduk牙剔多就朽,
Rwz yaek lai cix nuk.耳挖多就聋,
Hoj cix luenh guh,穷就乱做,
Iek cix luenh gwn.饿就乱吃。
Hoj dangz mbouj gai laeux,没有糖不卖糖篓,
Hoj haeux mbouj gai naz.没有米不卖田。
Hoj gaej saenq mingh,穷莫信命,
Bingh gaej saenq fangz.病不信鬼。
Hoz gwn hoz nyinh,喉喝喉认,
Dungx gwn dungx rox.肚吃肚懂。
Hoet gou(suk din)couh denz dinj.缩脚被就短。
Hom mbouj roxnaj haeu,香不认识臭,
Dabaeu naeuz ndokcot.脚踝讲尾骨(??)。
Hong liux gaj vaizdaeg,劳动结束杀公牛,
Caeg liux gaj Bouxcuengh.偷完杀壮人。
Hong raez gvaq mingh.活儿长过命。
Huq bienzngeiz naih ngvanh.货便宜久考虑。
Hunghung hix seih gaeq,再大也是鸡,
Saeqsaeq hix seih mou.官官都是猪。
Hunghung hix seih haex,再大也是屎,
Saeq saeq hix seih gwn.官官都是吃。
Hwnzngoenz guh doj,昼夜赌博,
Ndangnoh sied byom.身肉(身体)损耗而消瘦。
Hwnq caeux guh sam haet,起早做三晨,
Couh gyaep baenz ngoenz hong.就合成一天工。
Hwnj go faex lawz, 爬哪棵树,
Got go faex haenx.抱那棵树。
Faex lawz mbouj miz du,哪棵树没有疙瘩, Faex lawz mbouj miz nduq
Coz lawz mbouj miz loek.哪个青年没有错误
Gaej caeuq guk caemh ranz,不和虎共家,
Gaej caeuq lingz caemh roengq. 不和猴共洞 roengq 笼子
Gaeq doxdot cix sieng,鸡相啄就伤,
Vunz doxloengh cix luenh.人相耍就乱。 人互骗则乱
Gaeq lawz baenz boux rouj cix nding,哪只鸡是公冠就红,
Bouxlawz coengmingz lai lingh gag.哪个太聪明?? 哪个人聪明就(显得)比较特别
Gaeqmumh doxciengj maj,鸡毛抢着长, 小鸡抢着长
Bajliuz doxciengj miz.妯娌相比富。
Gaenx byaij henz dah ndaej bya laux,勤走河边得大鱼,
Gaenx byaij gyanghwnz bungz vunz nyauq.常走夜路逢差(?)人 坏人
Gaenx guh couh miz ngaiz,勤做就有饭,
Gik lai couh dungx iek.懒多就肚饿。
Gaenx mbouj fouq goj imq,勤不富也饱,
Gik bya gim gwn liux.懒金鱼也吃完。 懒金山也吃得完
Gaeu bangxdat mbouj duengh,悬崖边的藤不拉, 别荡悬崖边的藤
Ngaenz beixnuengx mbouj gwn.兄弟的钱不吃。 别吞兄弟的钱
Gai meuz mbouj gvaq caengh.卖猫不估称 卖猫不过秤
Gaiq noh haeu daengx banz,肉块臭到盘, 肉臭臭遍整个盘子
Hengz manz haeu daengx mbanj.蛮横臭到村。 行蛮(霸道)臭名传遍整个村子
Ganj ndaem caeux,赶早种,
Mbouj yawx rauq oemq naeuh不如耙粪烂。. 莫使耙沤烂
Gangj saej vaiz dingz saj.讲牛肠停耍。????
Gaujvaq cungq canghyienz.???状元 乞丐中状元
Gaujvaq yiemz noh biz,??嫌肉肥 乞丐嫌肥肉
Maih miz cungj mbouj hawj.虽有总不给 有再多也不(施舍)给
Gyaucou fwn doek,教秋落雨, 交秋(时节)下雨
Gwed loek ma ranz.扛轮回家。 把水车扛回家
Gingcig mbouj doek gyaj,惊蛰不播种,
Hahcawz haeux nanz maj.夏季稻难长。 夏至稻难长 (惊蛰对夏至)
Go’ndoek ndicaengz dai,毛竹可恨死, 毛竹还没有死
Gofaiz ndi dijbauj.甜竹不抵宝。
Goq ngoenzneix dungx haen,顾今天肚紧, 顾得今日肚子饱
Ce ngoenzlaeng dungx iek.留将来肚饿。 哪管明日肚子饿
Goenh dwk fwngz lwg daej,放上手镯小指哭, 手上带手镯孩子哭
Haeux dwk fwngz lwg riu.放上稻谷小指笑。 手上拿饭食孩子笑
Goekhawx fwn ndi doek,谷雨雨不落,
Dah mboek moed gwn bya.河浅蚂蚁吃鱼。河水干涸蚂蚁都吃到鱼
Haex max wenj gvaq rog,马屎外面光,
Baihndaw gog nywjnyungz.里面nywjnyungz茎。是否baihndaw goj nywjnyungz 里面都是烂草
Haengj hag mbouj yiemz laux,肯学不嫌老,
Haengj caux mbouj lau gungz.肯造不怕困难 肯造不怕穷
Haetcaeux doek fwn,早上下雨,
Banringz ronghcingx.晌午透明 天晴
Haeuxfiengj gouj caengz byak,小米九层壳,
Maex ak cix maenx(?) gwn.老婆能干稳着(? 能干的老婆吃得多??
Haeux lai dak lai sauj,多米多晒(就)干,稻谷多晒就会更干
Lwg lai gyauq lai rox.多子多教(就)懂 孩子多教就更懂事
aeux lau betnyied rumz,稻怕八月风,
Vunz lau geq cij hoj.人怕老就苦。 人怕老来穷
Hag guh hanqbungz mbin fanh leix,学做鹏鸟飞万里,
Gaej guh roeglaej lienh bak rongz.不做麻雀恋笼边。 Rongz 窝而非笼也
Hong liux gaj vaizdaeg,劳动结束杀公牛,工做完了杀公牛(卸磨杀驴)
Caeg liux gaj Bouxcuengh.偷完杀壮人。 贼杀完了杀壮人
Hunghung hix seih gaeq,再大也是鸡,
Saeqsaeq hix seih mou.官官都是猪。 再小也是猪
Hunghung hix seih haex,再大也是屎,
Saeq saeq hix seih gwn.官官都是吃 再小也是吃
gej 才是解开的意思。这里写的是方言吗?
Gaej caeuq lingz caemh roengq. 不和猴共洞 roengq 笼子
rongz=窝,roengq=笼子,我以为,这句话中用“窝”更合适
It raen cat,???=被欺一次
Bak raen ngeiz.???百次生疑
相当于汉语的“一朝被蛇咬,十年怕井绳”之类
Laeuj siu gvenq rox nyaemq(cimz),酿酒?懂尝, gvenq 习惯,熟悉 惯于酿酒懂得尝
Vunz youq gvenq rox sim.人在(朋友??)?懂心 人常在一起则知心
Lau baenz duzlinh,怕成(如)穿山甲,
Linj baenz duznanx.快成(如)黄獍(麂 linj 惊
Lau ngwz yaeng bin faex,怕蛇伤(咬)就爬树,
Bin faex dauq bungx ngwz.爬树回来逢蛇。Dauq 这里是反而的意思
Linx gaeq caemh dwg noh,鸡舌也是肉,
Gyaeujhoq caemh dwg ga.??也是脚 gyaeujhoq 膝盖是也
Lwg biek doxlawh guh meh,仔断奶轮流做娘, lwgbiek 芋头
Bouxvunz doxlawh dang seiq.人人轮流做老师 是否: seiq 士,官也
黄猄
M
Ma bi rieng,狗摇尾巴,
Yiengz bi mumh.羊摇胡须。
Ma bieg caeg raemz,白狗偷米糠,
Ma ndaem dwg dub.黑狗挨打。
Ma byom ninz gwnz cah,瘦狗在荆棘上睡,
Maih ngah goj mbouj gwn.虽然嘴馋也不吃。
Ma byom gaen yiengz biz.瘦狗跟着肥羊。
Ma dai maet caez dai.狗死跳蚤也一起死。
Ma doxhaeb cix nyaeuq,狗互咬就皱(变瘦),
Vunz doxdaeuq cix hoj.人相斗就穷。
Ma doek dat mbouj lau gaz yoenq oen,狗跌悬崖不怕被荆棘卡住,
Vunz hag ndei mbouj lau gonq miz loek.人学好不怕学在人前或有错。
Ma lwg baengh meh raeuq,狗崽靠母吠,
Lwggyax baengh vunz bang.孤儿靠人帮。
Ma lwg baengh meh raeuq,狗崽靠母吠,
Meh dai saenznyaeunyaeu.母死孤独地打抖。
Ma mbouj ndaej caeuq meuz guh doih.狗不得跟猫做伴。
Ma mbouj rox dai ra faexgyaengh.狗不懂死找木棍。
Ma mbouj yiemz cawj gungz,狗不嫌主穷,
Lwg mbouj yiemz meh couj.子不嫌母丑。
Ma raeuq boux ndang vaih,狗对坏人叫,
Vunz maij boux miz cienz.人爱有钱人。
Max buet ndaej vaiq 马跑得快,
beij mbouj ndaej rumz ci vaiq,比不得风吹快。
Boux maenh’ak lij 能干的人??
liz mbouj ndaej gyoengqvunzlai.离不得众人。
Max gaenj mbouj ndaej haeuj singz.
Max geq roxnyinh loh gaeuq,老马识旧途,
Duzbaeu mbouj rox byaij cingq.螃蟹不懂走直路。
Maxlaeuz dwk haij.猴子??
Max ndaej fad bien buet engq vaiq,马挨鞭抽跑更快,
Siengj hawj lwg gvai naihsim gyauq cij baenz.想要崽乖耐心教就成。
Max ndei bouxcawj maij,好马主人爱,
Vunz ndei baengzyoux lai.好人朋友多。
Maex ndiengq baengh gvan,妻以夫为荣,
Lwg gyan vih boh.崽(贪?)因父。
Maenz ndi gvaq beg(loh),红薯不过路,
Meg ndi gvaq cou(faen).麦不过秋。
Maenz ngaenz sam ciengh laeg,纸钱三丈厚,
Ra yaek cix ndaej aeu.挣来才能要。
Maenz yied reuq yied van,红薯越枯越甜,
Vunz yied gan(gik) yied iek.人越懒越饿。
Maeuz siuj ndaep daih.大月(雾?)少。
Makdoengj caeuq makgam,橙子和柑子,
Gak aen van gak yiengh.各有各的甜。
Makmoiz rim go aenaen soemj,酸梅满树颗颗酸,
Makgoi go aen aenaen van.??一蔸一个个个甜。
Mak youq gwnz go,果在树上,
Loh youq gwnz namh.路在地上。
Maij mou ndi maij mok,爱猪而不爱猪糟
Maij rog ndi maij ranz.爱外面不爱家。
Mbaet gwn mbaet daenj.省吃省穿。
Mbaek dog mbouj baenz lae,一级不成梯,
Faex dog mbouj baenz ndoeng.单木不成林。
Mbangj roeg rox heuh有的鸟懂叫,
mbouj rox cauh rongz,不懂造窝。
Mbangj vunz gangj byangz,有的人说谎话,
banh mbouj baenz saeh.办不成事。
Mbei hung miz max gwih,大胆有马骑,
Mbei saeq ndwi haeux donq.胆小空吃饭。
Mboenj gyu baenz non.盐罐长虫。
Mbouj byaij roen gyae gvaq,未曾走过远路,
Mbouj rox vax daengq nden.不懂抓旁边的板凳。
Mbouj gangj gwn noh guk,莫讲吃虎肉,
Rwz gaej nuk couh ndei.耳不聋就好。
Mbouj lau gungz,不怕穷,
Ceiq lau sim mbouj doengz.最怕心不同(齐)。
Mbouj lau hag mbouj baenz, 不怕学不成,
Couh lau mbouj naihsim.就怕没有耐心。
Mbouj lau leix mbouj hingz, 不怕理不赢,
Couh lau sim mbouj cingq.就怕心不正。
Mbouj lau mbwn bik,不怕天热,
Couh lau vunz gik.就怕人懒。
Mbouj lau mbwn daeuj goeb,不怕天来塌,
Doxgiet it diuz sim.团结一条心。
Mbouj lau miz loekcak,不怕有错误,
Couh lau loek mbouj gaij.就怕有错不改。
Mbouj lau miz saetbaih,不怕失败,
Couh lau sim doeknaiq.就怕灰心丧气。
Mbouj lau nyangz guk song sam duz,不怕遇到两三只老虎,
Caenh lau vunz raeuz song sam sim.总怕我们两三心。
Mbouj lau ndit lau fwn,不怕风不怕雨,
Couh miz gwn miz daenj.就有吃有穿。
Mbouj miz cai vunz ciengx faex,没有灾人养树,
Mix cai le faex ciengx vunz.有灾时树养人。
Mbouj raen meh bae haq,不见母亲嫁,
Hix raen nax guh bawx.只见姨妈做新娘。
Mbwn gvangq roeg guenj mbin,天宽任鸟飞,
Haij rim bya guenj bongh.海阔凭鱼跃。
Mbwn rengx cix vih rumz,天晴只因风,
Mbwn bumz cix vih fwj.天阴只因云。
Mbwn rengx muengh fwn,天晴盼望雨,
Mbwn bumz muengh nit天阴盼望太阳光。
Meg cix miz song cin,麦只有两春,
Vunz maz miz song ciuh.人来有两世。
Meuz bae cou,猫入秋,
Nou guh’angq.老鼠高兴。
Meuz gwn rum, fwn yaek roengz;猫吃石臼,雨要下;
Meuz gwn raemx, mbwn rengx nanz.猫喝水,田干旱。
Meuz gwn raemx ndit ndat,猫喝水天(就)晴,
Gaeq dak fwed fwn doek.鸡晒翅(就)落雨。
Meuz laux lij doek ringj,老猫还落橱柜,
Duzlingz lij doek dat.猴子还跌下山崖。
Meuz miz seiz doek ringj,猫有落下碗柜时,
Lingz miz seiz doek dat.猴有跌下山崖时。
Meuz ninz nou guh’angq.猫睡老鼠高兴。
Meuz raen bya ndaej youq?猫见鱼得闲?
Miz bingh bae gouz saenz, 有病去求神,
Bingh mbaeu dauq deng laemz.轻病反挨胀(轻病变重病)。
Miz bingh bae siu yieng,有病去烧香,
Fangz dawz bae engq bieng.鬼拿去更快。
Miz cix gwn’guk,有就吃虎,
Mbouj miz cix gwn goenq nduk.没有就吃烂木蔸。
Miz cix gwn’guk,有就吃虎,
Mbouj miz cix henx goenq nduk。没有就啃烂木蔸。
Miz couh baen boux naed,富就每人分一点,
Hoj couh gaet boux donq.穷就每人砍一节。
Miz ceiq mbouj lau cien leix gyae,有志不怕千里远,
Fouz ceiq roengz lae lij naeuz hoj.无志下梯还讲难。
Miz denz ranz caemh rongh,有棉被房也亮,
Mij denz ranz caemh rongh.没有棉被房也亮。
Miz gingq ndei ciuq naj,有好镜照脸,
Miz yah ndei siengliengz.有好妻商量。
Miz gim caemh daej loengx,有金也哭箱,
Mbouj yungh bienqbaenz luengz.不用变成铜。
Miz gwn baengh dinfwngz,有吃靠手脚,
Gungzhoj gaej gvaiq mingh.穷苦莫怪命。
Miz gwn mbouj lumz gungz,有吃莫忘穷,
Miz yungh mbouj lumz hoj.有用莫忘苦。
Miz haeux gaej luenh gwn,有米不乱吃,
Miz fwnz gaej luenh byaeu.有柴莫乱烧。
Miz haeux gaeq cix ma,有米鸡就来,
Miz bya meuz cix daeuj.有鱼猫就到。
Miz leix gangj vahsaed,有理说实话,
Fouz leix gangj vahbyangz. 无理讲假话。
Miz loek gaej ienq mbwn,有错不怨天,
Fouz gwn gaej ienq vunz.无吃莫怨人。
Miz lwg aeu son,有崽要教育,
Miz gwn aeu mbaet.有吃要节约。
Miz meuz mbouj raen meuz dij cienz,有猫不见猫抵钱,
Fouz meuz cij ienq souh nou haih.无猫就怨受鼠灾。
Miz yienz cien leix sim doxlienz,有缘千里心相连,
Fouz yienz gek ciengz lumj gek haij.无缘隔墙如隔海。
Moed beuj ranz,蚂蚁搬家,
Fwn mbouj nanz.雨不久要来。
Moed buen gya,dangh(ngwz) gvaq loh,蚂蚁搬家,蛇过路,
Fwn hung yaek daeuj doh. 大雨要下个够。
Moed buen gya,蚂蚁搬家,
Miz fwn raq.有阵雨。
Moed daeh baenz rongz.蚂蚁搬运造成窝。
Mou bak gaen mbouj lau mid.一百斤猪不怕挨杀。
Mou lai mok saw,猪多糟稀,
Lwg lai meh haw.崽多母虚。
Moumeh gaej riu naj max raez.母猪莫笑马脸长。
Mou sam gaen rox maj,三斤猪懂长,
Gax haj gaen rox hed.?五斤懂磨损。
Muengzcungq fwn doek raemx dumh rungh,芒种下雨水淹峒,
Muengzcungq fouz fwn feiz coemh rungh.芒种无雨火烧峒。
Muengh lumj muengh meh bae haw ma.象盼望母亲从圩上回来一样盼望。
Mwhcin mbouj ndaem naz,春季不种田,
Seizhah ndaw mbung byouq.夏季竹囤空。
Mwngz mbouj caeuq gou naengh,你不和我坐,
Mbouj rox daengz gou nden.哪知道我在旁边。
Caeg gaj caeg heih dai.贼杀贼就(?)死。heih (老借词,易)
Ngoenz mbaet gwn saek gaemz,????? 日省吃一口
Sam bi baenz bak daeuj.???? 三年成百斗 (daeuj 斗,汉语借词)
Maenz ndi gvaq beg(loh),红薯不过路,begloh 白露
Meg ndi gvaq cou(faen).麦不过秋。 coufaen 秋分
Mbei hung miz max gwih,大胆有马骑,
Mbei saeq ndwi haeux donq.胆小空吃饭 胆小没饭吃
Mbouj lau ndit lau fwn,不怕风不怕雨, 不怕日晒不怕雨
Couh miz gwn miz daenj.就有吃有穿
Mbwn rengx muengh fwn,天晴盼望雨,
Mbwn bumz muengh nit天阴盼望太阳光。Mbwn bumz muengh ndit
Ndaem biek mbouj gvaq cingmingz,种菜不超过清明,biek芋头
Ndaem hing mbouj gvaq goekhawx.种姜不超过谷雨
Ngoemz ci rumz doeng,冬风到处吹,是否:ngoenz ci rumzdoeng 东风吹起日
Fwh doek sam ngoenz.云(?)遮三日 fwn doek sam ngoenz 雨(要)下三天
Nyaen deuz cij dwk naq,狸逃就射箭,
Roeg gvaq cij bengq gung.鸟过就拔弓。这里的两个 cij,应该都是才的意思
R
Raed genbuh fong mbaq, 剪衣袖缝肩膀,
Raed dinvaq fong dangz. 剪裤脚缝裆。
Raemj faex roeb dwg rumz, 砍树逢到风,
Buh dumz deng fwn rwed. 衣湿挨雨淋。
Raemxfwn gyonj roengz haij, 雨水汇入海,
Fanh daih mbouj rox hawq. 哪样都不干。
Raemx hawq bya yienh. 水干鱼现。
Raemx hwnj ruz caemh hwnj, 水涨船也高,
Ngwz hung congh caemh hung. 蛇大洞也大。
Raemx hwnj ruz sang, 水涨船高,
Fwnz lai feiz vuengh. 柴多火旺。
Raemx mboek raen rin, 水浅见石头,
Raemx dinj(feuh) raen bya. 河浅见鱼儿。
Raemx mbouj cung mbouj saw, 水不冲不清,
Vunz mbouj naeuz mbouj rox. 人不说不懂。
Raemx mued mbouj gvaq ruz, 水冒不过船,
Fwngz cw mbouj gvaq dah. 手遮不过河。
Raemx yiemhranz ndik roq ranz. 屋檐水滴在屋檐下。
Raen bya mbouj gaeb bae gip sae, 见鱼不抓去捡螺蛳。
Ndaw saez mbouj goq goq ndaw dah. 鱼筌里面不顾顾河里。
Raen dawz gei ciq haeux, 见人拿箕借米,
Ndi vid daeux ciq saw. 莫丢拐杖借书。
Raen vah cix rox boiz, 见话就懂还话,
Raen vah cix rox hoiz. 见话就懂回答。
Raen nywj ngeix daengz vaiz, 见草想到牛,
Raen ngaiz ngeix daengz lwg. 见饭想到崽。
Raeuj mbouj gvaq feiz, 热不过大火,
Ndei mbouj gvaq meh. 好不过母亲。
Raix haeux youh mboengj yanz, 倒米又拍箩,
Cungj mbouj lw saek naed. 都不剩一粒。
Raih haenz naz doxbungz. 过田埂相逢。
Rangz biu sang baenz faex, 笋长高成树,
Raemx lae gye baenz dah. 流水汇成河。
Ranz cib duz vaizdon, 家(有)十头牛牯,
Mbouj guh hong hiengh byouq. 不做工(也?)一无所有。
Ranz maz ranz mbouj roh, 哪个家不漏,
Boh maz boh mbouj dai. 哪个父亲不死。
Ranz miz cib gogyaeuq, 家有十棵桐树,
Mbouj you cienz gyu youz. 不担忧油盐钱。
Ranz roh raen fwn doek, 屋漏见下雨,
Ruz boek youh roeb rumz. 船翻又逢风。
Ranz roh deng fwn doek, 屋漏碰下雨,
Ruz boek deng rumz raq. 船翻碰刮风。
Rap bwnh haeuj, 挑粪进,
Rap haeux ok. 挑谷出。
Rek ndaem bungz hek, 锅黑逢客人,
Vaq sek bungz doengz. 裤撕逢老同。
Rengx sam bi dai mbouj daengz duzbyaj, 旱三年死不到雷公,
Rengx haj bi dai mbouj daengz duzngieg. 旱五年死不到蛟龙。
Rieng max dozcug. 马尾互绑。
Rinbaenz youq doiqnaj, 磨石在眼前,
Gik muz cax caemh ngoemx. 懒磨刀也钝。
Rinbaenz youq doiqnaj, 磨石在眼前,
Gik baenz cax hix myaex. 懒磨刀也锈。
Riu mong mbouj riu meh fong. 笑衣灰(脏)不笑母亲缝过的衣服。
Rox cix naep hwet, 懂就卷裤腰,
Mbouj rox cix rim gwed. 不懂就满扛(费劲扛)。
Rox couh mbaeu baenz ceij, 懂就轻成(如)纸,
Mbouj rox naek baenz rin. 不懂重成(如)石。
Rox mbaet rox yungh, 懂节约懂用,
Lumj rinluenx laj fai. 如坝下椭圆石。
Rox mbaet rox yungh, 懂节约懂用,
Haeux cienz fanh loengx. 米和钱万箱。
Roeb vunz mbouj doxdongx, 遇人不相问,
Bouxlaux lumj lwgnyez. 大人象娃崽。
Roeg dam gwn heih dai, 鸟贪吃易死,
Vunz dam caiz haih mingh. 人贪财害命。
Roeglaej bak bi, 麻雀百岁,????
Baezbaez baenz de. 回回成它。????
Roeglaej gwn raemx daemz. 麻雀喝塘水。
Roeglaej gwn raemxdaemz mbouj mboek, 麻雀喝塘水水不浅(消),
Nyengznyaen haeb din vaiz mbouj in. 苍蝇叮脚脚不痛。
Roeg mbin coh dieg rongh, 鸟飞朝亮处,
Vunz bongh coh vuen yungz. 人奔朝放纵(自由)。
Roeg mbin sang mbouj miz noh, 高飞的鸟没有肉,
Vunz gangjboq mbouj miz caiz. 吹牛的人没有财。
Roeg mbouj miz fwed nanz mbin, 鸟没有翅难飞,
Vunz sim mbouj ndei nanz byaij. 人心不好难走。
Roen youq ndaw bak, 路在嘴里,
Mak youq gwnz go. 果在树上。
Roengz raemx doxbaeuh, 下水互相泼水,
Baenzlawz mbouj mbaeq. 怎么不会湿。
Rom couh lai, 合就多,
Mbai cix noix. 分就少。
Ronghndwen dawz liengj ciengx vunz gik, 月亮拿伞养懒人,
Daengngoenz dawz liengj cik vunz dai. 太阳拿伞照死人。
Ronghndwen gang liengj fwn cix doek, 月亮撑伞雨就落,
Ronghndwen daenj gyaep mbwn cix rengx. 太阳戴笠天就晴。
Ronghndwen rongh cix rongh, 月亮亮是亮,
Mbouj ndongq beij daengngoenz. 不比太阳耀眼。
Rwznuk euq vang, 耳聋顶嘴横,
Dafangz euq raeh. 眼瞎顶嘴快。
Rwi mbouj liz va, 蜜蜂不离花,
Bya mbouj liz raemx. 鱼儿不离水。
Rwi ndi douh oenmeuz, 蜜蜂不栖oenmeuz(荆棘名,刺似猫爪)
Roeg ndi ciuz va doek. 鸟不朝落花。
Rwi ndi ciuz va doek, 蜜蜂不朝落花,
Roeg ndi ciuz oenmeuz. 鸟不朝oenmeuz 。
Saeyez mbouj ndei vaih hak. 师爷不比坏官好 师爷不好(则带)坏官
So dag mbouj baenz gumz. ?衡量不成炕 so是 锹 gumz是坑
Song fwngz caux baenz gim, 两手造成金,
Song cim mbouj baenz ciuh. 两针不成世。?????是否song sim mbouj baenz ciuh 两个心(指不同心)过不了一世
Sien gangj laeng mbouj luenh, 先讲后不乱,
Sien suenq cog mbouj vueng. 先算量米筒不慌。Cog 是明天,以后的意思。跟laeng相对应。经常可以说成
coglaeng
Siengj aeu siengj bae gyae, 想要想去远, V
Va hom rwi daeuj coh, 花香蜂来朝,
Simsoh baengyoux lai. 心诚朋友多。
Va moegmienz hai, 木棉花开,
Hanz nit mbouj lai. 寒冷不多。
Va rang duzrwi coh, 花香蜜蜂朝,
Noh haeu duznengz ciuz. 肉臭百虫绕。
Va rang yinx rwi daeuj, 花香引蜜来,
Noh haeu nengznyaen ciuz. 肉臭苍蝇绕。
Vaiz biz gauq rum oiq, 牛肥靠嫩草,
Mou biz gauq raemz soiq. 猪肥靠米糠。
Vaiz dwg coh ndeij (vih) gaeu. ?????
Vaiz gaeuj heuj, 牛看齿,
Vunz ngonz sim. 人看心。
Vaiz geq lau gingcig, 牛老怕惊蛰,
Vunz geq lau heuj lig. 人老怕牙烂。
Vaiz gwn daemz mbouj mboek, 牛喝潭(也)不干,
Vunz dang hek mbouj gungz. 人当客(也)不到绝路。
Vaiz laux mbouj rox nengz gaeu, 人大不知虫痒,
Duzbaeu mbouj rox byaij cingq. 螃蟹不懂直走。
Vaiz laux rox soq, 牛大懂数,
Max laux rox loh. 马老懂路。
Vaizlwg mbouj rox naj guk, 牛崽不识虎脸,
Rwz nuk mbouj rox byaj raez. 耳聋不见雷响。
Y
Yaxmonz laeg lumj haij, 衙门深如海,
Gveijgvaiq lox gvaq mbwn. 鬼怪懂过天。
Yaek aeu gwn daenj ndei, 想要吃穿好,
Gaenx gvej haz oemq bwnh. 勤割草沤粪。
Yaek aeu vunz roengz raemx, 想要人下水,
Bonjfaenh sien duet haiz. 自己先脱鞋。
Yaek gwn manh ndaem gieng, 想吃辣(就)种姜,
Yaek gwn dangz ndaem oij. 想吃糖(就)种蔗。
Yawj faex guh ranz, 看树建房子,
Yawj hanz dawz rap. 看扁担挑担。
Yawj ma haeb yiengz. 看狗咬羊。
Yawj rek cawj haeux, 看锅煮饭,
Yawj laeux cang dangz. 看篓装糖。
Yawj sau yawj ndwenlab, 看女青年看腊月,(看女人是否手巧就腊月里去看)
Yawj mbauq dag faenz rauq. 看男青年量耙齿。(看男人是否勤劳就去量他的耙齿)
Yawj vunz yawj cihgeij, 看人(先)看自己,
Beij vunz beij bonjfaenh. 比人(先)比本身。
Yo gyaeuj hangx ok. 抬头牙床出。?????
Youz bae daeng mbouj rongh. 油去(干)灯不亮。
Youz dwk byaek cix unq, 油下菜就软,
Haj dwk dungx cix lauz. 油下(多)肚就大(肥)。
Youz mbuq gip lwgraz, 油泼捡芝麻,
Baz dai ndiep yahdaiq. 妻死疼外婆。
Youq laj congz cuengq fwjyiuh. 在桌下放云鹰。
Youq laj congz bag gyap. 在桌下劈木柴。
Youq ranz baengh ndaw gyok, 在家靠内房(邻里),
Ok rog baengh vunzlai. 出外靠大家。
Yied doj yied laeg, 越赌越偷,
Saw cix guh caeg. 输就做小偷。
Yied gungq ndang yied cengx, 越缩身越冷,
Yied lengx aek yied raeuj. 越挺胸越暖。
Yied saw yied doj, 越输越赌,
Yied doj yied saw. 越赌越输。
Yiemz dwg maij, 严是爱,
Soeng dwg haih, 松是害,
Mbouj guenj mbouj son couh bienq vaih. 不管不教就变坏。
Yinx doj baihgya, 瘾赌败家,
Vunz yawj lumj ma. 人看如狗。
Yungh cien fanh coenz vah nai vunz 用千万话语安慰人,
Mbouj yawz yungh saedsaeh hengzdoengh bangcoh vunz. 不如用实在行动帮助人。
Yungh “faexdwngx” moeb vunz, 用木拐杖打人,
Mbouj yawz yungh dauhleix fug vunz. 不如用道理服人。
Yungh seiqlig haep vunz, 用势力去压人,
Mbouj yawz yungh cingz bae gamjdoengh vunz. 不如用情去感动人。
Yungh vahhaeu vahsoemj gangjbaeh daehhoengz vunz, 用粗言冷语讥讽人,
Mbouj yawz gag haenqrengz guh na. 不如自己奋力种田。
Y
...
Yo gyaeuj hangx ok. 抬头牙床出。?????
..
藏头屁股露。
欢迎光临 僚人家园 (http://bbs.rauz.net.cn/) | Powered by Discuz! X2.5 |