Honghlaj 发表于 2005-7-24 23:27:00

壮族谚语

<P>手上有一册《壮族民间谚语》(Vahbeij Ndawbiengz Bouxcuengh,广西民族出版社1982年出版),不敢独享,试着逐词对译,供众贝侬指正(水平所限,有些词在《壮语词汇》中找不到,只好以?代替,望高人指点)。该书有15部分,分期上传。</P>
<P align=left>(1)<BR>Va nding baengh daengngoenz,花红靠太阳,<BR>Vuenyungz baengh miz Dangj.幸福靠有党。</P>
<P>Caeuq Dangj caemh sim,和党同心,<BR>Mbouj lau mbwn doemq.不怕天塌。</P>
<P>***<BR>Gwn haeux ndiep daengz naz,吃饭惜到田,<BR>Gwn bya siengj daengz dah.吃鱼想到河。</P>
<P>Aen muh cien diuz heuj,个磨千条齿,<BR>Gveux ndij diuz sim ndeu.绕向条心一。</P>
<P>Gvaq giuz gaej lumz dwngx,过桥别忘拐杖,<BR>Gvaq dwngj gaej lumz so.过田埂别忘锹(?)。<BR>(2)<BR>Faex hung roeg daeuj coh,树大鸟来朝,<BR>Simsoh  baengzyoux lai.心直(诚实)朋友多。</P>
<P>Genj byaek genj baihgwnz,选菜选上面,<BR>Genj vunz genj aen sim.选人选内心。</P>
<P>Laeuj siu gvenq rox nyaemq(siengz),酒烧惯会饮,<BR>Vunz youq gvenq rox sim.人住惯知心。</P>
<P>Hai ruz aeu vaij cingq,开船要划(?)正,<BR>Guhvunz sim aeu soh.做人心要直。</P>
<P>Saw mbouj gvaq raemxmboq,清澈不过泉水,<BR>Soh mbouj gvaq lwgnyez.诚实不比小孩。</P>
<P>Boux sim ndei ninz cix ndaek,人心好睡得香,<BR>Boux guh caeg aek cix dot.人做贼胸口疼。</P>
<P>Cax miz gang cij raeh,刀有钢才利,<BR>Vunz rox leix cij ndei.人知理才好。</P>
<P>***<BR>Hoj dangz mbouj gai laeux,缺糖不卖糖篓,<BR>Hoj haeux mbouj gai naz.缺米不卖田。</P>
<P>Iek mbouj gwn haeuxgyaj,饿不吃米秧(谷种),<BR>Ngah mbouj gwn gaeqmeh.馋不吃母鸡。</P>
<P>Nit mbouj ciengj buh goeb,冷不抢衣夹层(?),<BR>Iek mbouj caeg vunz gwn.饿不偷别人吃。</P>
<P>Youq ranz baengh ndaw gyok,在家靠邻里(gyok?)<BR>Ok rog baengh vunzlai.出外靠众人。</P>

季人 发表于 2005-7-25 09:39:00

我藏有一本《壮侗语族谚语》(中央民族学院少数民族语言研究所编,中央民族学院出版社1987年12月版)。改天与各位贝侬共赏。

特田栏钟 发表于 2005-7-25 10:12:00

<P>我也说两句:</P>
<P>Vunzgaenz mbouj lau nit ---- 勤劳的人不怕寒冷,</P>
<P>Vunzgik cij muengh fwn ---- 懒惰的人才盼着下雨(不去做工)。</P>
<P>--------</P>
<P>Ngah mbaej gaq gaeqmeh ---- 嘴谗了不能杀母鸡,</P>
<P>Iek mbaej gwn haeuxceh ---- 肚子饿了不能吃稻种。</P>
<P>--------</P>
<P>Faex mbouj siuq mbouj gon ---- 木不凿不通,</P>
<P>Vunz mbouj son mbouj rox ---- 人不教不懂。</P>
<P>--------</P>
<P>Gaeu unq ndaej cug fwnz ---- 软藤可以绑柴火,</P>
<P>Vah unq ndaej fug vunz ---- 软话可以服人。</P>
<P>--------</P>
<P>Ndaej gwn mbouj yungh cae haeuj laeg ---- 命好甭下死力他也发,</P>
<P>Mbaej gwn dai baeg cungj mbouj miz ---- 命衰累死也白搭。</P>
[此贴子已经被作者于2005-7-25 10:15:39编辑过]

Honghlaj 发表于 2005-7-27 22:39:00

<P>《Vahbeij Ndawbiengz Bouxcuengh》</P>
<P>(3)<br>Byaekgat dingj ndaej nae,芥菜耐得雪,<br>Hozraez dingj ndaej ndaq.忍耐顶得骂。</P>
<P>Yaekaeu vunz roengz raemx,想要人下水,<br>Bonjfaenh sien dot(duet) haiz.自己先脱鞋。</P>
<P>Boux coengmingz miz loek couh gaij,人聪明有错就改,<br>Boux ragraix raen loek cix muenz.人邋遢(?)见错却瞒。</P>
<P>Hag ndei sam bi noix,学好三年少,<br>Hag rwix saek haet lai.学坏一朝多。</P>
<P>Cax raeh gauq miz gang,刀利靠有钢,<br>Caixhangz baengh lai lienh.在行靠多练。</P>
<P>Benj mbouj bauh mbouj ngaeuz,板不刨不滑,<br>Faex mbouj laeu mbouj soh.树不削不直。</P>
<P>Cax yied nyeuq yied raeh,刀越磨越利,<br>Vunz yied saex yied gvai.人越(saex教?)越乖。</P>
<P>Faex mbouj siuq mbouj gon(congh),树不凿无洞,<br>Vunz mbouj son mbouj rox.人不教不懂。</P>
<P>Maenz yied neuj(reuq) yied van,红薯越蔫越甜,<br>Vunz yied gan(gik) yied iek.人越奸(懒)越饿。</P>
<P>Hag guh hanqbungz mbin fanh leix,学做大雁(?)飞万里,<br>Gaej guh roeglaej lienh bak rongz.别做麻雀恋口窝。</P>
[此贴子已经被作者于2005-7-31 1:53:29编辑过]

Stoneman 发表于 2005-7-28 14:48:00

Honghlaj beixnuengx, angqcoux mwngz! Mwngz dwgrengz lo.

wenliqan 发表于 2005-7-28 18:58:00

你们都有这么好的书呢,好羡慕哦!!!

Honghlaj 发表于 2005-7-31 01:58:00

<P>《Vahbeij Ndawbiengz Bouxcuengh》</P>
<P>(4)<BR>Seizcin mbouj ndaem naz,春天不插田,<BR>Seizhah ndaw mbung hoengq.夏天内谷囤空。</P>
<P>Seizcin mbouj guh hong,春天不做工,<BR>Haeuj doeng gwn rumzbaek.入冬吃北风。</P>
<P>Sam yied caux goek,三月造(种?)谷(?)<BR>Loeg yied dungx imq.六月肚饱。</P>
<P>Yaek gwn manh ndaem gieng,欲吃辣种姜,<BR>Yaek gwn dangz ndaem oij.想吃糖种蔗。</P>
<P>Guh hong lau ok hanh,做工怕出汗,<BR>Gaej ngvanh haeux rim cang.别想谷满仓。</P>
<P>Bouxgaenx mbouj lau nit,勤人不怕冷(ndit热?),<BR>Bouxgik cix lau fwn.懒人却怕雨。</P>
<P>Bouxgaenx byaij miz gwn,勤人走有吃,<BR>Bouxgik ninz daiiek.懒人睡死饿。</P>
<P>Song faj fwngz roengz namh,两只手下地,<BR>Mbouj canh goj doh gwn.不赚也够吃。</P>
<P>Siengj gwn noh ciengx mou,想吃肉养猪,<BR>Siengj gwn haeux ndaem naz.想吃饭种田。</P>
<P>Cuk yied ndau yied yungz,粥越搅越稀(溶),<BR>Rengz yied yungh yied ok.力越用越出。</P>
<P>Bouxgvai lw gyaj,乖人剩秧,<BR>Bouxbaz lw naz.懒人余田。</P>
<P>(5)<BR>Caen gim mbouj lau feiz,真金不怕火,<BR>Miz leix mbouj lau haep.有理不怕(被)欺负。</P>
<P>Miz leix gangj vahsaed,有理讲实话,<BR>Fouz leix raeb vahbyangz.无理扯谎言。</P>
<P>Daeng ndi diemj ndi rongh,灯不点不亮,<BR>Leix ndi gangj ndi mingz.理不讲不明。</P>
<P>Fagcax cib liengx gang,把刀十两钢,<BR>Ndi lau nyangz faex genq.不怕碰树硬。</P>
<P>Rwi ndi ciuz vadoek,蜜蜂不围落花,<BR>Roeg ndi douh oenmeuz.鸟不栖荆棘。</P>
<P>Boux hwnj romh fatcaiz,人起早发财,<BR>Boux ninz gvaiz baenz hoj.人睡晏变穷。</P>
<P>Hwnj caeux guh sam haet,起早做三朝,<BR>Couh gyaep baenz ngoenz hong.就合成(一)天工。</P>

Honghlaj 发表于 2005-9-22 00:31:00

<P>前段时间偷懒,这几天终于将此书内容全部完成,也算有个交代。汉语翻译还是采用直接逐词对译,没有进一步整理,部分词无把握的以?代替。</P>
<P>《Vahbeij Ndawbiengz Bouxcuengh》</P>
<P>VAHBEIJ NDAWBIENGZ BOUXCUNEGH</P>
<P>GVANGJSIH MINZCUZ CUZBANJSE 1982 nienz okbanj<BR>boux soucomz: Dangz Yinzbinh      Luz Yingh  daengj</P>
<P>GANGJMINGZ<BR>Vahbeij couh seih youq ndaw ginzcung gangj gvengq dih vahgawq, gij vahgawq neix swnh bak, heih rox, ndei geiq, moix gawq cungj lwnh raeuz it aen dauhleix. Lumj "Mbwnrengx cix vih rumz; Mbwn bumz cix vih fwj", eiqsei de seih gangj mbwn vih maz miz rengx miz bumz, danhseih gij dauhleix de cix lwnh raeuz saehcingz fatseng cungj miz yienzaen.<BR>Youzyih vahbeij swnh bak ndei geiq, gangjvah rox yungh vahbeij couh gangj ndaej lai ndei, sij faenzcieng rox yungh vahbeij hix sij ndaej lai ndei. Vih hawj caezgya hag yungh Bouxcuengh vahbeij, dou dawz gyoengqvunz soucomz daeuj dih vahbeij bienbaenz bonj saw neix. Ndaw saw faenguh cibhaj bouhfaenh, gak bouhfaenh diuz diuz eiqsei dox lumj, miz mbangj mbouj daih lumj couh aeu "*" faenhai; ndaw de daih 14 bouhfaenh diuz caeuq diuz eiqsei cungj mbouj doxlumj.<BR>Ndaw bonj vahbeij neix, miz mbangj cih lij ciuq boux soucomz yungh vah bonjdeih, miz di cih mbouj heih rox, couh aeu gvazhau dwk cih heih rox youq baihlaeng, roxnaeuz lingh gangjmingz.<BR>"Bien goj raez; Faex ndi ndongj", siengj cix siengj bien ndei bonj vahbeij neix, danhseih suijbingz mbouj sang, caiq gya caizliuh siuj, bien ndaej mbouj ndei roxnaeuz miz loek, muengh caezgya bihbingz cijgyau; doengzseiz, muengh caezgya soucomz ndaw bonj saw neix caengz miz dih vahbeij geiq daeuj hawj dou, ndei baez laeng gaij bien.<BR>bouxbien<BR>1982.1.</P>
<P>(1)<BR>Va nding baengh daengngoenz,花红靠太阳,<BR>Vuenyungz baengh miz Dangj.幸福靠有党。</P>
<P>Caeuq Dangj caemh sim,和党同心,<BR>Mbouj lau mbwn doemq.不怕天塌。</P>
<P>***<BR>Gwn haeux ndiep daengz naz,吃饭惜到田,<BR>Gwn bya siengj daengz dah.吃鱼想到河。</P>
<P>Aen muh cien diuz heuj,个磨千条齿,<BR>Gveux ndij diuz sim ndeu.绕向条心一。</P>
<P>Gvaq giuz gaej lumz dwngx,过桥别忘拐杖,<BR>Gvaq dwngj gaej lumz so.过田埂别忘锹(?)。</P>
<P>(2)<BR>Faex hung roeg daeuj coh,树大鸟来朝,<BR>Simsoh  baengzyoux lai.心直(诚实)朋友多。</P>
<P>Genj byaek genj baihgwnz,选菜选上面,<BR>Genj vunz genj aen sim.选人选内心。</P>
<P>Laeuj siu gvenq rox nyaemq(siengz),酒烧惯会饮,<BR>Vunz youq gvenq rox sim.人住惯知心。</P>
<P>Hai ruz aeu vaij cingq,开船要划(?)正,<BR>Guhvunz sim aeu soh.做人心要直。</P>
<P>Saw mbouj gvaq raemxmboq,清澈不过泉水,<BR>Soh mbouj gvaq lwgnyez.诚实不比小孩。</P>
<P>Boux sim ndei ninz cix ndaek,人心好睡得香,<BR>Boux guh caeg aek cix dot.人做贼胸口疼。</P>
<P>Cax miz gang cij raeh,刀有钢才利,<BR>Vunz rox leix cij ndei.人知理才好。</P>
<P>***<BR>Hoj dangz mbouj gai laeux,缺糖不卖糖篓,<BR>Hoj haeux mbouj gai naz.缺米不卖田。</P>
<P>Iek mbouj gwn haeuxgyaj,饿不吃米秧(谷种),<BR>Ngah mbouj gwn gaeqmeh.馋不吃母鸡。</P>
<P>Nit mbouj ciengj buh goeb,冷不抢衣夹层,<BR>Iek mbouj caeg vunz gwn.饿不偷别人吃。</P>
<P>Youq ranz baengh ndaw gyok,在家靠邻里(gyok?)<BR>Ok rog baengh vunzlai.出外靠众人。</P>
<P>(3)<BR>Byaekgat dingj ndaej nae,芥菜耐得雪,<BR>Hozraez dingj ndaej ndaq.忍耐顶得骂。</P>
<P>Yaekaeu vunz roengz raemx,想要人下水,<BR>Bonjfaenh sien dot(duet) haiz.自己先脱鞋。</P>
<P>Boux coengmingz miz loek couh gaij,人聪明有错就改,<BR>Boux ragraix raen loek cix muenz.人邋遢(?)见错却瞒。</P>
<P>Hag ndei sam bi noix,学好三年少,<BR>Hag rwix saek haet lai.学坏一朝多。</P>
<P>Cax raeh gauq miz gang,刀利靠有钢,<BR>Caixhangz baengh lai lienh.在行靠多练。</P>
<P>Benj mbouj bauh mbouj ngaeuz,板不刨不滑,<BR>Faex mbouj laeu mbouj soh.树不削不直。</P>
<P>Cax yied nyeuq yied raeh,刀越磨越利,<BR>Vunz yied saex yied gvai.人越(saex教?)越乖。</P>
<P>Faex mbouj siuq mbouj gon(congh),树不凿无洞,<BR>Vunz mbouj son mbouj rox.人不教不懂。</P>
<P>Maenz yied neuj(reuq) yied van,红薯越蔫越甜,<BR>Vunz yied gan(gik) yied iek.人越奸(懒)越饿。</P>
<P>Hag guh hanqbungz mbin fanh leix,学做大雁(?)飞万里,<BR>Gaej guh roeglaej lienh bak rongz.别做麻雀恋口窝。</P>
<P>(4)<BR>Seizcin mbouj ndaem naz,春天不插田,<BR>Seizhah ndaw mbung hoengq.夏天内谷囤空。</P>
<P>Seizcin mbouj guh hong,春天不做工,<BR>Haeuj doeng gwn rumzbaek.入冬吃北风。</P>
<P>Sam yied caux goek,三月造谷(?)<BR>Loeg yied dungx imq.六月肚饱。</P>
<P>Yaek gwn manh ndaem gieng,欲吃辣种姜,<BR>Yaek gwn dangz ndaem oij.想吃糖种蔗。</P>
<P>Guh hong lau ok hanh,做工怕出汗,<BR>Gaej ngvanh haeux rim cang.别想谷满仓。</P>
<P>Bouxgaenx mbouj lau nit,勤人不怕冷(ndit热?),<BR>Bouxgik cix lau fwn.懒人却怕雨。</P>
<P>Bouxgaenx byaij miz gwn,勤人走有吃,<BR>Bouxgik ninz daiiek.懒人睡死饿。</P>
<P>Song faj fwngz roengz namh,两只手下地,<BR>Mbouj canh goj doh gwn.不赚也够吃。</P>
<P>Siengj gwn noh ciengx mou,想吃肉养猪,<BR>Siengj gwn haeux ndaem naz.想吃饭种田。</P>
<P>Cuk yied ndau yied yungz,粥越搅越稀(溶),<BR>Rengz yied yungh yied ok.力越用越出。</P>
<P>Bouxgvai lw gyaj,乖人剩秧,<BR>Bouxbaz lw naz.懒人余田。</P>
<P>(5)<BR>Caen gim mbouj lau feiz,真金不怕火,<BR>Miz leix mbouj lau haep.有理不怕(被)欺负。</P>
<P>Miz leix gangj vahsaed,有理讲实话,<BR>Fouz leix raeb vahbyangz.无理扯谎言。</P>
<P>Daeng ndi diemj ndi rongh,灯不点不亮,<BR>Leix ndi gangj ndi mingz.理不讲不明。</P>
<P>Fagcax cib liengx gang,把刀十两钢,<BR>Ndi lau nyangz faex genq.不怕碰树硬。</P>
<P>Rwi ndi ciuz vadoek,蜜蜂不围落花,<BR>Roeg ndi douh oenmeuz.鸟不栖荆棘。</P>
<P>Boux hwnj romh fatcaiz,人起早发财,<BR>Boux ninz gvaiz baenz hoj.人睡晏变穷。</P>
<P>Hwnj caeux guh sam haet,起早做三朝,<BR>Couh gyaep baenz ngoenz hong.就合成(一)天工。</P>
<P>(6)<BR>Ranz roh roeb fwn doek,屋漏逢雨下,<BR>Ruz boek youh roeb rumz.船翻又遇风。</P>
<P>Raemj faex roeb dwg rumz,砍树碰到风,<BR>Buh dumz deng fwn rwed.衣湿被雨淋。</P>
<P>Gyaep nyaen bungz loh nga,追野兽逢路岔,<BR>Dwk bya deng saeng roh.打鱼挨罾漏。</P>
<P>Deuz beuq raen gukndangq,逃豹见斑虎,<BR>Deuz dangh raen yahvaiz.逃蛇见猩猩(人熊婆?)</P>
<P>Deuz maet haeuj rungzgaeq,逃跳蚤进鸡笼,<BR>Deuz saeq haeuj ranzcou(ranz bouxhak).逃官进衙门。</P>
<P>Rek ndaem bungz hek,镬黑遇客,<BR>Vaq sek bungz doengz.裤(撕)烂逢(老)同。</P>
<P>(7)<BR>Yawj faex guh ranz,看树起房,<BR>Yawj hanz dawzrap.看扁担挑担。</P>
<P>Yawj rek cawj haeux,看锅煮饭,<BR>Yawj laeux coux dangz.看篓装糖。</P>
<P>Aenq haeux haeuj cang,估(计)谷进仓。<BR>Aenq ndang caiz buh.量体裁衣。</P>
<P>***<BR>Geh rin mbouj miz congh,缝(隙)石没有洞,<BR>Ngwz ndonj mbouj miz lengq.蛇钻没有处。<BR>(转为汉语表达应为:苍蝇不叮无缝的蛋)</P>
<P>Raemx mued mbouj gvaq ruz,水(浸)没不过船,<BR>Fwngz cw mbouj gvaq dah.手遮不过河。</P>
<P>Gingz fwngz dangj mbouj ndaej rumz,举手挡不得风,<BR>Nyeng rwz dangj mbouj ndaej fwn.侧耳挡不得雨。</P>
<P>Noix rong nanz suek faengx,少(粽)叶难包粽子,<BR>Noix raemx nanz guh ceiz.少水难做糍粑。</P>
<P>Ndi sij roengz dah,不舍下河,<BR>Ndi ra ndaej sae.不找得田螺。</P>
<P>Nou haeb nou cij raeg,鼠咬鼠才(灭)绝(?)<BR>Caeg gaj caeg heih dai.贼杀贼易死。</P>
<P>Haeux siuj mbouj baenz ngaiz,米少不成饭,<BR>Raemh lai mbouj baenz vah.啰嗦多不成话。</P>
<P>Gwn manh ra gyu,吃辣找盐,<BR>Hai ruz ra cauh.行船找浆。</P>
<P>Daemz hawq ndwi bya,塘干空(无)鱼,<BR>Naz hawq ndwi haeux.田干空米。</P>
<P>Youz dwk byaek cix unq,油放菜就软,<BR>Haj dwk dungx cix lauz.脂肪(网油?)放肚就(成)脂肪。<BR>(本地话haj应是零碎的、肠边的脂肪,而lauz是大片、成块的脂肪)</P>
<P>Bit raen raemx cix maj,鸭见水就长大,<BR>Gyaj raen bwnh cij ndei.禾苗见肥料才好。</P>
<P>Byaek noix gyu nanz gwn,菜少盐难吃,<BR>Naz mbouj bwnh ndwi haeux.田无肥空(无)谷</P>
<P>Duk rangz nanz san faeq,竹笋难编锅盖(?),<BR>Gaeqboux nanz faeg lwg.公鸡难孵仔。</P>
<P>Haeuxfiengj gouj caengz byak,粟米九层壳,<BR>Maex ak cij maenz gwn.妻(树??)能干才能(有)吃。</P>
<P>Loh youq gwnz bak,路在上口,<BR>Mak youq gwnz go.果在上颗(树)。</P>
<P>Oij raek hoh nanz dam,蔗断节难接,<BR>Rangz raek hoh nanz swnj.笋断节难续。</P>
<P>Caiz buh baengh cikconq,裁衣靠尺寸,<BR>Cek byonj baengh dinfwngz.拆(?)翻(?)靠手艺。</P>
<P>***<BR>Bya mbouj liz vaengz,鱼不离潭,<BR>Naeng mbouj liz noh.皮不离肉。</P>
<P>Caengh mbouj liz doz,秤不离砣,<BR>So mbouj liz gaenz.锹不离柄。</P>
<P>Rwi mbouj liz ndaej va,蜜蜂不离得花,<BR>Bya mbouj liz ndaej raemx.鱼不离得水。</P>
<P>Duzguk mbouj liz ndoeng,老虎不离深山,<BR>Ngwzboengz mbouj liz raemx.水蛇不离水。</P>
<P>Vunghvauz raen mbouj ndaej nditndat,蝙蝠(?vumzvauz?)见不得阳光,<BR>Duzsap raen mbouj ndaej daengngoenz.蟑螂见不得太阳。</P>
<P>Guh caeg muengh laeplwq,做贼望漆黑(?),<BR>Faeqfwj lau gyangngoenz.蝙蝠怕中午。</P>
<P>Caux feiz aeu laj gyoeng,生火要下面通心,<BR>Doeg saw aeu dungx doeng.读书要肚子(思想)通。</P>
<P>(8)<BR>Boux bin faex mbouj lau doek,人爬树不怕掉,<BR>Boux laj goek dauq lau dai.人下(面)(树)根反而怕死。</P>
<P>Raen bya mbouj gaeb bae gip sae,见鱼不抓去捡螺,<BR>Ndaw saez mbouj goq goq ndaw dah.内鱼筌不顾顾内河。</P>
<P>Sim'angq bak gaen mbaeu,心欢百斤轻,<BR>Nyaeknyaeu cib gaen naek.闹别扭十斤重。</P>
<P>Sajlwt baenq dox bae,纺车转向前,<BR>Lwgraez baenq doxdauq.(纺车上的)铁针转身后。</P>
<P>Vunz cang red doxbae,人装鱼筌前进,<BR>Mwngz cang saez doxdauq.你装鱼筌回来。</P>
<P>Guh hong siengj vunz lai,干活想人多,<BR>Gwn ngaiz muengh vunz siuj.吃早餐望人少。</P>
<P>Goq ngoenzneix dungx haen,顾今天肚胀,<BR>Ce ngoenzlaeng dungx iek.留后天肚饿。</P>
<P>***<BR>Roeg dam gwn heih dai,鸟贪吃易死,<BR>Vunz dam caiz haih mingh.人贪财害命。</P>
<P>Gaeq dam gwn vaih ai,鸡贪吃坏嗉,<BR>Vunz sim lai vaih ciuh.人心多坏(一)世。</P>
<P>Gwn laeuj sai byaek,喝酒浪费菜,<BR>Guh caeg vaih ndang.做贼坏身。</P>
<P>(9)<BR>Duzlingz mbouj rox gej cag,猴子不会解绳,<BR>Duznag mbouj rox san muengx.水獭不会编网。</P>
<P>Vaiz laux mbouj rox nyeng gaeu,牛老不会侧(?)角,<BR>Duzbaeu mbouj rox byaij cingq.螃蟹不会走正。</P>
<P>Hom mbouj roxnaj haeu,香不认识臭,<BR>Duzbaeu naeuz ndokcot.螃蟹说(成)鸡的筋骨(?ndokcod?)</P>
<P>Meuz miz seiz doek ringj,猫有时掉(下)碗柜,<BR>Lingz miz seiz doek dat.猴子有时掉下悬崖。</P>
<P>Va rang yinx rwi daeuj,花香引蜜蜂来,<BR>Noh haeu nengznyaen ciuz.肉臭苍蝇聚集。</P>
<P>Gaiq noh haeu daengx banz,块肉臭整盘,<BR>Hengzmanz haeu daengx mbanj.行蛮臭全村。</P>
<P>(10)<BR>Ndaem faex muengh baenz ndoeng,种树望成林,<BR>Coih roen muengh vunz byaij.修路望人走。</P>
<P>Ndaem va muengh va rang,种花望花香,<BR>Viq rangz muengh baenz faex.植笋望成树(竹)。</P>
<P>Mbwnrengx muengh fwn,天旱望雨,<BR>Mbwn bumz muengh ndit.天阴望阳光。</P>
<P>Gonh dingh ndaej bya,戽淀(山塘)得鱼,<BR>Ndaem naz ndaej haeux.种田得米。</P>
<P>Gauq namh ndaej gwn,靠地得吃,<BR>gauq mbwn dungx iek.靠天肚饿。</P>
<P>Hoj gaej saenq mingh,苦(穷)别信命<BR>Bingh gaej saenq fangz.病别信鬼。</P>
<P>(11)<BR>Ma dai yet gangj gyaq,狗死才讲价,<BR>Dangh gvaq yet moeb namh.蛇过才打泥。</P>
<P>Youz mbuq gip lwgraz,油泼(洒)捡芝麻,<BR>Baz dai ndiep yahdaiq.妻死爱外婆。</P>
<P>Gvaq donq cij ra ringz,过餐才找午餐,<BR>Fwn dingz cij cimh liengj.雨停才寻伞。</P>
<P>Nyaen deuz cij dwk naq,野兽逃(走)才放箭,<BR>Roeg gvaq cij bengq gung.鸟过才拉弓。</P>
<P>Guk dawz mou cij doq hog(riengh),虎抓猪才造(猪)栏,<BR>Bouxcaeg deuz cij nyingz cungq.贼人逃才打枪。</P>
<P>Vunz dwk daemz yaek gvaq,人打塘将过,<BR>Mwngz cij ra dieg saeng.你才找地罾。</P>
<P>Doengz ien ci lwgngat(habfeiz),筒烟吹火柴,<BR>Naed noh gaj duz vaiz.块肉杀只牛。</P>
<P>Raed genbuh fong mbaq,剪衣袖补肩,<BR>Raed dinvaq fong dangz.剪裤脚补裆。</P>
<P>(12)<BR>Bit lau doenq,鸭怕炖,<BR>Nyungz lau oenq.蚊怕烟。</P>
<P>Haeux lau bet nyied rumz,稻怕八月风,<BR>Vunz lau geq cij hoj.人怕老才苦。</P>
<P>Bing lau byonj dungx,蚂蝗怕翻肚,<BR>Gungq linj daet gimz.虾惊(被)截钳。</P>
<P>Vaiz geq lau gingcig,牛老怕惊蛰,<BR>Vunz geq lau heuj lig.人老怕牙烂(?)。</P>
<P>Guk lau laz,虎怕锣,<BR>Max lau liengj.马怕伞。</P>
<P>Lwgnyez mbouj lau nit,小孩不怕冷,<BR>Duzbit mbouj lau fwn.鸭子不怕雨。</P>
<P>Byaekgat ndi lau mwi,芥菜不怕霜,<BR>Duzrwi ndi liz doih.蜜蜂不离队。</P>
<P>Ngeih sam nyied souh maet,二三月受跳蚤,<BR>Loeg caet nyied souh nyungz.六七月受蚊子。</P>
<P>(13)<BR>Cib boux naengh daengqraez,十个坐凳长,<BR>Gak boux miz gag yiengh.各人有自(己)样。</P>
<P>Makdoengj caeuq makgam,橙果和柑果,<BR>Gak aen van gag yiengh.各只甜自(己)样。</P>
<P>Gai noh naeuz noh cing,卖肉说肉瘦,<BR>Gai hing naeuz hing manh.卖姜说姜辣。</P>
<P>Lwg gonq ndaej baengz,子先(长子)得布,<BR>Lwg laeng ndaej vaj.子后(次子)得碎布。</P>
<P>Genj lai ndaej naeng,选多得皮,<BR>Yaeng lai ndaej ndok.慢(?)多得骨。</P>
<P>***<BR>Nye gwnz raek miz nga laj daix,(小)枝上(面)断有(大)枝下(面)承接,<BR>Buhrog vaih miz buhndaw dangj.衣外坏有衣内挡。</P>
<P>Giuz raek lij miz namh,桥断还有地,<BR>Camh raek lij miz vengh.(桌脚?)断还有(横木?)。</P>
<P>Hanz raemx miz giz ing,扁担(?)(laemx倒?)有地方靠,<BR>Ndaek rin miz giz daengj.块石有地方竖。</P>
<P>Caz saw ndei riengx bak,茶清好漱口,<BR>Caz ndat ndei riengx hoz.茶热好润喉。</P>
<P>***<BR>Gyaez haeux cix cunz naz,爱米才巡田,<BR>Gyaez baz cix cunz daiq.爱妻才探外婆。</P>
<P>Mbwnrengx cix vih rumz,天旱却为风,<BR>Mbwn bumz cix vih fwj.天阴却为云。</P>
<P>Swiq naj gven daengz da,洗脸关到眼,<BR>Swiq ga gven gyaeujhoq.洗腿关膝盖。</P>
<P>***<BR>Daekdaeq danh ga vaiz,蟋蟀撼腿牛,<BR>Caij dai langhdangh seij(dai).踩死枉然死。</P>
<P>Vaizlwg mbouj rox lau  guk,牛犊不知怕虎,<BR>Bouxnuk mbouj rox byajraez.聋人不知雷鸣。</P>
<P>Duzgungq siengj gwn bya,虾想吃鱼,<BR>Duzma siengj gwn guk.狗想吃虎。</P>
<P>Aeu faexrangz guh duk,要竹笋做篾,<BR>Cug fwnz rox goenq hoh.捆柴会断节。</P>
<P>Roeglaej gwn raemx daemz mbouj mboek,麻雀喝水塘不干涸,<BR>Nengznyaen haeb din vaiz mbouj in.苍蝇咬脚牛不痛。</P>
<P>***<BR>Lwgfwngz mbouj doxnep,手指不相捏,<BR>Cim hix geb mbouj maenh.针也挟不稳。</P>
<P>Duzvaiz ndi gwn raemx,牛不喝水,<BR>Hix ndi gaemh ndaej gaeu.也不摁得角。</P>
<P>Geu mae mbouj baenz cag,单线不成绳,<BR>Go mak mbouj baenz suen.独木(果树)不成林(果园)。</P>
<P>Lwg maet dingj mbouj ndaej fandenz,跳蚤顶不得被子,<BR>Roegdaebreih dingj mbouj ndaej mbwn.(?鸟)顶不得天。</P>
<P>***<BR>Haex max luemj baihrog,屎马光滑外面,<BR>Vunz doeg naj riu'nyumj.人毒脸含笑。</P>
<P>Aemj ndat nanz gwn,粥热难吃,<BR>Sim vunz nanz rox.心人难懂。(人心难测)</P>
<P>Baksoh cix baenz yw,口直就成药,<BR>Baklw cix gaej dingq.嘴(笨?)却别听。</P>
<P>***<BR>Haeux youq rieng duzvaiz,米在尾只牛,<BR>Caiz youq rieng moumeh.财在尾猪母。</P>
<P>Ngoenz mbaet gwn saek gaemz,日少吃一口,<BR>Sam bi baenz bak daeuj.三年成百斗。</P>
<P>Congh iq mbouj fong,洞小不补,<BR>Congh hung nanz caet.洞大难塞。</P>
<P>***<BR>Guk laemx cij raen raiz,虎倒才见纹,<BR>Ngwz dai myaiz cij conh.蛇死口水才出。</P>
<P>Haeuxyangz caengz mumh nding,玉米未缨红,<BR>Couh neb(gyaep) lingz haeuj gamj.就赶猴进岩洞。</P>
<P>Caengz ndaej nyaen sien dajfaenh(faen faenh),未(打)得野兽先分配,<BR>Caengz ndaej maex sien haenh gaem gen.未得妻先赞??。</P>
<P>***<BR>Soengq noh coh bak ma,送肉到口狗,<BR>Soengq bya haeuj bak meuz.送鱼进嘴猫。</P>
<P>Soengq noh bae coh heng.送肉去向砧板。</P>
<P>Duzmoed dai cingz dangz,蚂蚁死罐糖,<BR>Duznengz dai cingz meiq.虫子死罐醋。</P>
<P>***<BR>Bouxmiz youq ranz vad biz lij naeuz ndat,富人在家挥扇还说热,<BR>Bouxhoj dawzrap hwnj geng lij naeuz liengz.穷人挑担上山(岗)还说凉。</P>
<P>Ndwenlab ndit bengz,腊月阳光贵,<BR>Bouxhoj rengz cienh.穷人力气贱。</P>
<P>***<BR>Ma hau caeg raemz,狗白偷糠,<BR>Ma ndaem dwg moeb.狗黑挨打。</P>
<P>Go'ndoek ndicaengz dai,毛竹未曾死,<BR>Gofaiz ndi dijbauj.甜竹不抵宝(值钱)。</P>
<P>***<BR>Raemx hwnj ruz hix hwnj,水涨船亦高,<BR>Ngwz hung congh hix hung.蛇大洞也大。(粤语云:蛇大窿大)</P>
<P>Ndit ndat mbouj beij feiz,阳光热不比火,<BR>Mauh ndei mbouj beij liengj.帽好不比伞。</P>
<P>***<BR>Gaej caeuq guk caez ninz,别和虎同睡,<BR>Gaej caeuq lingz caemh roengq.别和猴共笼。</P>
<P>Gaej hawj nag souj bya,别让水獭守鱼,<BR>Gaej hawj ma souj ndok.别让狗守骨头。</P>
<P>***<BR>Byawz miz lwg mbouj gyaez,谁有子不爱,<BR>Byawz baenz baez mbouj get.谁生疮不割。</P>
<P>Meh gyaez lwg cix yinz,母爱子就(成)人?(有母爱子女就成器)<BR>Mbwn gyaez vunz cix doh.天爱人就足?(人民因为风调雨顺就丰足)</P>
<P>(14)<BR>Dajdiz mbouj lau feiz ndat,打铁不怕火热,<BR>San sat(demx) mbouj lau gat fwngz.编竹席不怕割手。</P>
<P>Bya ndoj ndaw laeg,鱼躲里深,<BR>Caeg ndoj ndaw laep.贼躲里暗。</P>
<P>Vunz gangj mbwn yaek dek,人说天欲裂,<BR>De aeu rek gaeb rwz.他拿锅遮耳。</P>
<P>Meuz bae cou,猫去州(县),<BR>Nou guh'angq.鼠作乐。</P>
<P>Ndaw ranz miz ngaiznaengj,里家有糯米饭,<BR>Youh siengj faengx gwnzhaw.又想粽子圩上。(吃着碗里的想着锅里的)</P>
<P>Mbouj doxcaeuq naengh,不一起坐,<BR>Mbouj rox daengq nden.不知凳硌。</P>
<P>Goemq ndaej bak cung,盖得口钟,<BR>Goemq mbouj ndaej bak vunz.盖不得口人。</P>
<P>Cibngux miz ronghndwen,十五有月亮,<BR>Dinghgueng couh ndi rongh.灯光?就不亮。</P>
<P>Goenh dwk fwngz lwg daej,手镯放手(上)孩哭,<BR>Haeux dwk saej lwg riu.饭进肠(肚)孩笑。</P>
<P>Ndi miz bak aeu ndaeng riu,没有嘴用鼻笑,<BR>Ndi miz ma aeu meuz raeuq.没有狗要猫吠。</P>
<P>Max bi rieng,马摆尾,<BR>Yiengz bi mumh.羊捋须。</P>
<P>Lau baenz duzlinh,怕成穿山甲(那样),<BR>Linj baenz duznanx.惊成黄猄(那样)。</P>
<P>Miz cix gwn guk,有就吃(得象)虎(那样),<BR>Ndi miz henx doenj nduk.没有啃树墩腐朽(啃烂树兒)。</P>
<P>Gwnz nyeng saek cik,上面?些尺,<BR>Laj mbit baenz ciengh.下面?成丈。</P>
<P>(15)<BR>Gyaucin fwn doek,交春雨下,<BR>Aemq gyaep daengz cingmingz.背笠到清明。</P>
<P>Famh laebhah,犯立夏,<BR>Raemx rim dah.水满江。</P>
<P>Famh daihsawq,犯大暑,<BR>Loh ndi hawq.路不干。</P>
<P>Laebcou fwn doek,立秋雨下,<BR>Gwed mbangjloek(loekraemx) ma ranz.抬水车回家。</P>
<P>Bouxlaux fungheiq fanj,老人风湿复发,<BR>Mbouj fwn hix fan rumz.无雨也翻风。</P>
<P>Ronghndwen gang liengj henj,月亮撑伞黄,<BR>Banmenx yaek miz fwn.下午要有雨。</P>
<P>Caengz doek ok rumz hung,(雨)未下出风大,<BR>Miz fwn hix mbouj naemq.有雨也不大(急)。</P>
<P>Gwnzmbwn rim fwj gyaep,天上满云鳞,<BR>Ngoenz ndit ndat mbwn'gvengq.日阳光天晴。</P>
<P>Fwj baenz gip(gyaep) byaleix,云成鳞鲤鱼,<BR>Mbwnndei mbouj miz fwn.天好没有雨。</P>
<P>Rengx naih dauq miz mouh,旱久又有雾,<BR>Fwn daeuj mbouj geij nanz;雨来不多久(不久就来雨);<BR>Fwn nanz mouh rim ranz,雨久雾满屋,<BR>Mbouj nanz mbwn couh rengx.不久天就旱。</P>
<P>Doengxhaet mok gyuem deih,早上雾盖地,<BR>Ndit ndat ndei dajdak.阳光(灿烂)好晒(东西)。</P>
<P>Haet mok ndit,早(有)雾(天)晴,<BR>Haemh mok fwn.夜雾雨。</P>
<P>Saidoengz youq baihsae,虹在西边,<BR>Saek seiz fwn couh daengz;稍许雨就到;<BR>Saidoengz youq baihdoeng,虹在东边,<BR>Gyangngoenz cingx ndit ndat.白天净阳光。</P>
<P>Lungz(saidoengz) gwn daengngoenz ok,虹上面太阳出(从太阳上面出),<BR>Haetcog raemx couh rongz;明早(雨)水就下(roengz?);<BR>Lungz gwn daengngoenz doek,虹上面太阳落(从太阳上面掉下),<BR>raemx mboek roengz gyang dah.(河)水降到(一)半河。</P>
<P>Byajyap namz,byajyap ndit;闪电南,闪电阳光;(南面闪电出太阳)<BR>Byajyap baihbaek byajyap fwn.闪电北边闪电雨。(北边闪电要下雨)<BR>Yap baek roengz,闪北下(雨),(闪电在北边下雨)<BR>Yap doeng rengx,闪东旱,(闪电在东边干旱)<BR>Yap sae gvengqngvengngveng.闪西晴朗天。</P>
<P>Byajraez gonq, byajraez bamz;雷鸣先,雷鸣阴(?);<BR>Byajyap myanmyan fwn doekraq.电光闪闪雨下急。</P>
<P>Byajraez ndaw gingcig,雷鸣里惊蛰,(惊蛰雷鸣)<BR>Naz daeb gik couh ndaem.田打泥块就种。(打碎犁起的泥块就种田)</P>
<P>***<BR>Moedfwed mbin hwnj mbwn,蚁翅飞上天,<BR>Couh aeu fwn roengzraq(fwnraq).就要雨下急。(就要下阵雨)</P>
<P>Nyungz fanj mbinnyunyu,蚊?飞??(蚊子上下纷飞),<BR>Cib miz gyuj(gouj) roengz fwn.十有九下雨。</P>
<P>Duzbya diuq gyang daemz,鱼跳中塘,<BR>Fwn daengz goj yungzheih.雨到也容易。</P>
<P>Moed buen gya,蚁搬家,<BR>Fwnraq daengz.大雨到。</P>
<P>Biengzbeih cauxhaw,蜻蜓造圩,<BR>Fwn couh yaek daengz.雨就将到。</P>
<P>Meuz swiq naj,猫洗脸,<BR>Liengj deq caj.伞等候。</P>
<P>Yiuh mbin hemq gyangmbwn,鹰飞叫天上,<BR>Seih lwnh naeuz yaek rengx;是告诉将旱;<BR>Duz de naengh daeuj hemq,只它坐来叫,(它坐着叫)<BR>Nyimh(baenzlawz) rengx goj miz fwn.任(天如何)旱也有雨。</P>
<P>Meuz naengh cingq cikranz,猫坐正屋脊,<BR>Ndi nanz fwn couh doek.不久雨就下。</P>
<P>Byanouq youz hwnjroengz,泥鳅游上下,<BR>Fwnnaek daengz rwed haeux.大雨到淋谷。</P>
<P>Ma ok haex gyang loh,狗拉屎半路,<BR>Mbouj nanz goj miz fwn;不久也有雨。<BR>Moed gvaq loh gungun,蚁过路纷纷,<BR>Naeuz miz fwn dahraix.说有雨真的。</P>
<P>Feiz lag laj daej rek,火烧下底镬,<BR>Cib miz bet roengz fwn;十有八下雨;<BR>Feiz lag saeuq bangxhaenz,火烧灶边壁,<BR>Couh fan rumz seizneix.就翻风现在。</P>
<P>Raen duzmeuz gaet rum,见只猫咬杂草(石臼?)<BR>Seiz dem fwn couh daeuj.时再雨就来。(再过一些时候雨就到)</P>
<P>***<BR>Mboenj gyu ok raemx,罐盐出水,<BR>Fwn naemq yaek daengz.雨大将到。</P>
<P>Daeh ien cumx,袋烟潮,<BR>Fwn hung daeuj.雨大来。</P>
<P>***<BR>Rwi gvaengz congh,蜜蜂围洞,<BR>Mbwn rongh ndei.天光好。</P>
<P>Meuz gwn raemx ndit ndat,猫喝水天晴,<BR>Gaeq dak fwed fwn doek.鸡晒翅雨下。</P>
<P>Mbaw goux(gogoux) hung maenzcienz,叶乌桕大薯蓣(乌桕叶象薯蓣般大),<BR>Saeg buhmienz caeu loengx.洗棉衣藏衣柜。</P>
<P>Gungqsou dajfouq,蟾蜍交配(?),<BR>Nit bae raeuj daeuj.寒去暖来。</P>
<P>Roeg'a gvaengz,乌鸦盘旋,<BR>Yaek daengz nit.将到寒冷。</P>
<P>***<BR>Ndwencieng ndaem mak,正月种果(树),<BR>Ndwenlab ndaem faex.腊月种树。</P>
<P>Gingcig dai vaiz lig(rengz),惊蛰死牛力?,(惊蛰死小牛?)<BR>Cinfaen dai vaiz maen.春分死牛雌。(春分死母牛)</P>
<P>Ndaem biek mbouj gvaq cingmingz,种芋不过清明,<BR>Ndaem hing mbouj gvaq goekhawx.种姜不过谷雨。</P>
<P>Ganj ndaem caeux,赶种早,<BR>Mbouj sawz(yawx) rauq oemq naeuh.不如(?)耙沤烂。</P>
<P>Megsuek mbouj ndaej doxap,玉米不得相逼,<BR>Meggak(meg) mbouj ndaej doxliz.荞麦不得相离。</P>
<P>Bet nyied gyau coufaen,八月交秋分,<BR>Haeux mbouj baenz hix ok.稻谷不成(熟)也出(抽穗)。</P>
<P>Goekhawx muengh fwn,谷雨望雨,<BR>Cingmingz muengh rengx.清明望旱。</P>
<P>Fwn doek seiq nyied bet(cobet),雨下四月八(初八),<BR>Haenznaz niunetnet.田塍粘乎乎。</P>

山之凤 发表于 2005-9-22 00:59:00

honghlaj贝侬:我是不是步你后尘,做了无用功啊?

Honghlaj 发表于 2005-9-22 01:21:00

山之凤:你的翻译方法和我的不一样,我着重于词的对译,你着重于整句翻译,你的资料更全,希望你继续。我们一起切磋。

Stoneman 发表于 2005-9-25 15:37:00

已拜读。谢谢<STRONG><FONT face=Verdana color=#61b713>Honghlaj</FONT></STRONG>和<STRONG><FONT face=Verdana color=#da2549>山之凤</FONT></STRONG>两位贝侬!

红水河 发表于 2005-9-25 22:38:00

没见这书哪有买?????
页: [1]
查看完整版本: 壮族谚语